G7, Tahran’ı nükleer müzakereleri başarıya ulaştırmaya çağırıyor

Almanya’da gerçekleştirilen dünyanın önde gelen yedi sanayisinden oluşan G7 Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın sona ermesinin ardından G7 ülkelerinin dışişleri bakanları, Tahran’ın nihai bir çözüme ulaşmak için son fırsatı değerlendirmesi gerektiğini vurguladılar. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell iki gün önce yaptığı açıklamada, AB Viyana Müzakereleri Koordinatörü Enrique Mora ile İranlı yetkililer arasında Tahran'da yapılan son görüşmeler sırasında kaydedilen ilerlemenin, çıkmaza giren nükleer müzakereleri yeniden başlatmak için yeterli olduğunu düşündüğünü söylemişti.

İngiltere, Kanada, Almanya, Fransa, İtalya, Japonya, ABD ve Avrupa Birliği (AB) bakanları dün yayınladıkları ortak bildiride Tahran'ın hiçbir zaman nükleer silah geliştirmesine izin vermeme konusunda kararlı olduklarını vurguladılar. Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (KOEP/2015 nükleer anlaşması) canlandırılıp tam olarak uygulanması için desteklerini ifade ettiler. Açıklamalarının devamında, diplomatik bir çözümün hala İran'ın nükleer programını kısıtlamanın en iyi yolu olduğunu söyleyerek, KOEP’in tam olarak tekrar uygulanmasını sağlamak için devam eden çabaları desteklediklerinin altını çizdiler.

“İran'ın Viyana'da 11 aydan fazla bir süre önce başlayan müzakereleri başarılı bir sonuca ulaştırmak için bu fırsatı değerlendirme zamanı geldi. İran'ı nükleer faaliyetlerini daha fazla tırmandırmaktan kaçınmaya çağırıyoruz. İran'ın bu gelişme için herhangi bir sivil gereksinimi yok. Son 18 ayda meydana gelen tırmanış çok tehlikeli bir gelişme ve derin bir endişe kaynağı oluşturmakta. Bu nedenle İran'ı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile işbirliği yapmaya ve UAEA'nın ihtilaflı güvence meselelerini netleştirmesine ve çözmesine olanak sağlamak için gerekli tüm bilgileri daha fazla bekletmeden vermeye davet ediyoruz.”

İran’ın başka faaliyetlerine de yer verilen G7 bildirisinde şu ifadeler kullanıldı:

“İran'ın Orta Doğu'daki ve çevresindeki istikrarsızlaştırıcı faaliyetleri karşısında ciddi endişe duyduğumuzu bir kez daha vurguluyoruz. Bu, füze teknolojisinin, insansız hava araçlarının (İHA) ve konvansiyonel silahların hükümet ve hükümet dışı oluşumlara transfer edilmesi de dahil olmak üzere balistik ve seyir füzeleriyle ilgili faaliyetleri içeriyor. Bu tür silahların yaygınlaşması bölgeyi istikrarsızlaştırıyor ve halihazırda yüksek olan gerilimi daha da tırmandırıyor. Bu yüzden İran'ı, vekil olarak faaliyet gösteren gruplara siyasi ve askeri destek vermeyi bırakmaya ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 2231 (2015) sayılı Kararı başta olmak üzere ilgili tüm BM Güvenlik Konseyi kararlarına tamamen uymaya çağırıyoruz. Ayrıca, barışçıl toplanma özgürlüğü hakkının kullanılmasını etkileyenler de dahil olmak üzere, İran'da devam eden insan hakları ihlallerinden derin endişe duyuyoruz.”

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in nükleer müzakerelerde yakında uzlaşmaya varılacağını umduğunu ifade ederek olumlu açıklamalarda bulunmasının ardından, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani, Batı’nın bu müzakerelerden faydalanma fırsatını kaçırdığını söyledi.

Şemhani dün Twitter hesabından yaptığı paylaşımda “ABD sözlerini tutmadı ve Avrupa ihmalkar davrandı. Nükleer müzakerelerde İran'ın iyi niyetinden yararlanma fırsatını mahvettiler. ABD ve Avrupa'nın müzakere masasına dönmeye niyeti varsa biz hazırız. Anlaşma yapılabilir. Viyana müzakereleri, sıkıntının ancak İran'ın rasyonel ve ilkeli haklarına karşı hata yapan tarafın bunu kabul etmesi ve telafi etmesi ile giderilebileceği bir noktaya geldi” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar ‘Avrupa’daki atmosferin aksine’ ABD’nin geçtiğimiz aylarda defalarca kez anlaşmaya varma konusunda büyük bir iyimserliğinin olmadığını söyleyerek topun artık İran sahasında olduğunu söylemesinin ardından geldi. Özellikle de ABD Dışişleri Bakanı, İran’ın Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) yabancı terör örgütleri listesinden çıkarılması yönündeki talebine işaret ederek, Tahran’ın 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın kapsamına girmeyen şartlardan vazgeçmesi çağrısında bulundu.

Nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmayı hedefleyen müzakereler son aşamasına gelmişken, DMO meselesi de dahil olmak üzere bir dizi sorunun çözülememesiyle askıya alınmıştı. Washington, İran'da ciddi bir siyasi, güvenlik ve ekonomik nüfuza sahip olan DMO'nun terör örgütleri listesinden çıkarılmasını hala kabul etmiyor.