Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Avunduk: “Kıbrıs Türk Sanayisi şalter indirdi”

Kıbrıs Postası, “Covid-19 Sonrası Dünya ve Kuzey Kıbrıs” paneli düzenledi.

Online ortamda gerçekleşen panele; DAÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Amca, Kıbrıs Türk Tabipler Birliği Başkanı Özlem Gürkut, Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk ve İş İnsanı Doğan Yalkı katıldı. 

Panelde konuşan Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Candan Avunduk, Kıbrıs Türk Sanayisindeki çarkların koronavirüs salgını nedeniyle durduğunu söyleyen Avunduk, halkın yaşamsal ihtiyaçlarının karşılandığı süt, un, ekmek gibi sektörlerin devam ettiğini dile getirdi.

Kıbrıs Türk Sanayisinin ağırlık olarak turizm, eğitim ve inşaatla ilgili sektörlere ihtiyaçlarına cevap veren bir üretim modeli olduğunu vurgulayan Avunduk, diğer ülkelerden gelenlere giriş çıkışların kapatıldığı için sanayi sektörü için hedef pazarının tamamen kapandığını ifade etti.

"TÜM ÜRETİM ÇARKLARI DURDU"

“Kıbrıs Türk Sanayisi şalter indirdi” diyen Avunduk, tüm üretim çarkları durduğuna vurgu yaparak, “Cari açığımızın eğitim ve turizm sektörlerinden kapandığını düşünecek olursak, bu sektörlerin ne kadar önemli olduğunu da görmüş oluyoruz” dedi.

Ülkedeki popülasyonun dışında, dışarıdan insanları için de üretim yapıldığını anımsatan Avunduk, “Sanayinin bir ucu inşaatlara yönelik ürün üretiyordu. Bununla beraber öğrencilere yönelik üretim yapan bir sanayi sektörü. Hedef pazarındaki kitleyi, öğrencilerin gitmesiyle kaybetmiş olduk. Turizm sektöründeki misafirlerin ülkeye gelmelerini durdurduk. Bu virüs ülkemize has bir virüs değil. İthal bir virüstür. Bu virüsün ithalatını durdurduğumuzda, gelen turistlerin de buradaki konaklama sayısını azalttığını söyleyebiliriz” diye konuştu.

Turizm için hazırlanan ürünlerin turizm işletmelerine verildiğini, yaşanan krizle turizm işletmelerinin aldığı ürünleri sanayilere iade etmek zorunda kaldığını kaydeden Avunduk, “Sanayicinin rutini vardır. Rutin çarklara göre ürünler üretiyordu. Fakat turizmin olduğu gibi kapanmasıyla üretim çarkları durdu. Nasıl turizm de önümüzü göremiyorsak, sanayi için de aynısını söyleyebiliriz” diye konuştu.

"EKONOMİ BELİRSİZLİĞİ SEVMEZ"

Sanayi çarklarının nasıl döneceğinin bir muamma olduğunu dile getiren Avunduk, “Büyük bir belirsizlikle karşı karşıyayız. Ekonomini en sevmediği ortam belirsizlik ortamıdır. Yatırımların devam etmesi için belirsizlik olmaması gerekir. Ancak şu durumda değil önümüzü görmek, burnumuzun ucunu göremiyoruz” ifadelerini kullandı.

Sanayicilerin finans sıkıntısı içine düştüğüne vurgu yapan Avunduk, “Sistem durduğu andan itibaren hayatı durdurduk. Donan hayat karşısında finanslar faaliyetler, devlete yükümlülüklerimiz devam ediyor. Bunlar bir yandan sırtımızda yük.” Dedi.

Bu krizden dolayı duran işletmelerin, kriz bittikten sonra hasar tespiti yapabileceğini söyleyen Avunduk, “Bir deprem oldu. Şu an depremin enkazı altındayız. Daha dışarı çıkmadık. Nefes alma mücadelesindeyiz. Bu virüsten kurtulduğumuzda hasar tespiti yapacağız” dedi. Avunduk, ekonomik zorluğa düşen işletmelerin diğer sektörleri de aşağı çektiğini dile getirdi.

ABD’de şu an 6 milyon işsiz insanın olduğuna dikkat çeken Avunduk, “Bu krizin akabinde 30 milyonun işsiz kalacağı öngörülüyor. Türkiye’de neredeyse nüfusun 3 de 1’i işsiz kalacak. Benzeri durumları Kıbrıs’ta yaşayabiliriz. Bunlara hazırlıklı olmamız gerekir” şeklinde konuştu.

Avunduk, sanayi sektörünün ağırlıklı olarak turizm, inşaat ve eğitim üretimi bandı oluşturduğuna dikkat çekerek, “KKTC’ye dışarıdan insanların gelmesi lazım” diye konuştu.

Koronavirüs pandemisinin diğer salgınlardan farklı olduğuna vurgu yapan Avunduk, “Daha önceki yıllarda bir salgın başlardı, çıktığı yeri yıkar geçerdi ve biterdi. Pandemi hareket eden insanlardan kaynaklandığı için tüm dünyayı etkisine aldı” dedi. Tedavinin bulunması gerektiğini dile getiren Avunduk, “Bu türlü bir hayat olmaz” dedi.

“YENİ İŞ KOLLARI ORTAYA ÇIKMALI, KABUK DEĞİŞTİRMELİYİZ”

Bu süreçte yeni iş kollarının ortaya çıkması gerektiğini söyleyen Avunduk, özellikle hijyen ürünleri üretiminin yapılabileceğini ifade etti. Tarıma dayalı bir sanayi politikası gerektiğini ifade eden Avunduk, “Makarna fabrikamız olmalı. Et, süt, buğday ürünleri üretmemiz gerek. Sektörler arasında iletişim kurmamız, kabuk değiştirmemiz lazım” diye konuştu.

Koronavirüs salgını nedeniyle yurt dışından turist gelemediğini anımsatan Avunduk, “Oteller boş mu kalsın? Diye sordu. İç turizmi canlandırmanın hayati önemi olduğuna vurgu yapan Avunduk, “Ülke içinde dolaşacağız, iç turizmi canlandıracağız” dedi.

“İÇ TÜKETİM ARTTIRILMALI”

İç tüketimi arttırmaya yönelmek gerektiğini dile getiren Avunduk, “İç tüketime yönelerek, ithale yönelmememiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

 Büyük bir ekonomik yıkıntı olacağını belirten Avunduk,  ekonomik yıkıntının normal düzeyde kalabilmesi için iç tüketimi mutlak suretle arttırmak gerektiğine işaret etti. Üretim maliyetlerinin artacağını söyleyen Avunduk, “Ne dersek diyelim gelirlerimiz düşecek, tüketim azalacak. Bu gibi sorunlar içinde belki de iç üretimi sağlayıp, ihracat ayağını gerçekleştirmemiz lazım” dedi.

“YAPISAL SORUNLARA ÇÖZÜM GEREK, KAMU MALİYESİNDE KARA DELİK VAR”

Yapısal sorunların da çözülmesi gerektiğini bildiren Avunduk, kamu maliyesinde büyük bir kara delik olduğunu kaydetti. Ne kadar finans kaynağı gelirse gelsin, kara delik içinde kaybolup gittiğini dile getiren Avunduk, kara deliğin reformlarla kapanacağını söyledi.

 Giderlerin minimalize edilerek, ülke ekonomisini bütün olarak düşünüp, geleceğe adımları atmak gerektiğini belirten Avunduk sözlerine şöyle devam etti:

“Bütün sektörler birbirini tetikleyen yapı içindedir. Artık dünyadaki insan dolaşımının minimum bir yıldan önce başlamayacağını bildiğimize göre, ekonomiler küçülecek. Bu ekonomik daralmalardan en az hasarla kurtulmamız gerekir.”

“TÜRKİYE’DEN GELEN KAYNAKLARLA YENİDEN AYAĞA KALKILABİLİR”

Türkiye’den gelen kaynaklarla ülkenin yeniden ağaya kalkmasının sağlanabileceğini belirten Avunduk, “Sektörler şu anda ülke ekonomisin bir bütün olarak bu krizden nasıl çıkacağı konusunda kafa patlatıyor. Üniversitelerden konuyla ilgili destek almak gerekir. İnsan dolaşımına mutlak süratle ihtiyaç var. İlaçlar bulunacak, hayat normalleşecek ancak ekonomi eski düzene girmeyecek” diye konuştu.