LAÜ’lü Akademisyen Macide Artaç Özdal: “Hasta hakları savunulmalı…”

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Macide Artaç Özdal “Hasta Hakları Günü” nedeniyle bilgiler paylaştı.

“Hasta Hakları milletler arası yapılan anlaşmalar, yasalar ve benzer mevzuatlar ile güvence altına alınmış sağlık hizmetlerinden yararlanma ihtiyacı olan bireylerin sağlık hizmetlerini hakça kullanımını ve hastaların zarar görmemesini amaçlayan haklardır” diyen Özdal, hasta haklarının savunulmasının önemini anlatmak ve farkındalık yaratmak amacı ile dünyanın çeşitli ülkelerinde ve bölgelerinde hasta hakları etkinliklerinin yapılmakta olduğunu belirtti.

Hasta hakları ilk kez 1981 yılında Lizbon’da yapılan 34. Dünya Tabipler Birliği Genel Kurulu’nda yayımlanan Lizbon Bildirgesi ile benimsenmiştir ve sonrasında 47. Dünya Tabipler Birliği Kurultayında, Bali’de 1995 yılında değişikliğe uğramış, 171. Konsey Oturumu’nda Şili’de 2005 yılı Ekim ayında gözden geçirilip düzeltilmiştir.  Ulusal düzeyde ise 26 Ekim günü "Hasta Hakları Günü" olarak kabul edildiğini ifade etti.

Yrd. Doç. Dr. Özdal, “Her yıl bahsedilen tarihte hastanelerde yatan veya ayaktan tedavi olan hastaların ve yakınlarının hasta hakları ve hasta sorumlulukları hakkında bilgi edinmelerinin sağlanması; yatan hastaların ziyaret edilmesi; ve sağlık çalışanlarına hasta haklarını koruma ve savunma ile ilgili eğitimler verilmesi amaçlanmaktadır” dedi.

Özdal, genel olarak hasta hakları sunulan sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı, bilgilendirilme hakkı, sağlık kuruluşunu ve personelini seçme ve değişme hakkı, mahremiyet korunarak sağlık hizmeti alma hakkı, sağlık hizmetlerinden yararlanmada rıza bildirme hakkı, güvenli ortamda sağlık hizmeti alma hakkı ve gerektiği durumlarda şikayet ve dava açma hakkı olarak özetlenebileceğini belirtti.

Özdal, “Günümüzde yaşadığımız gibi halk sağlığını ciddi olarak tehdit eden salgın hastalık durumlarında halk sağlığını koruyabilmek amacı ile bahsedilen hasta haklarına bazı kısıtlamalar getirilebilmektedir. Bu kısıtlamalara bazı ameliyatlar ve girişimsel işlerin ertelenmesi, acil servislere çok fazla önemi olmayan hastalığı olanların kabul edilmemesi, organ nakil vakalarının ertelenmesi ve diş hekimliği hizmetlerine acil vakalar dışındakiler dışındaki vakalara hizmet verilmemesi gibi düzenlemeler örnek olarak verilebilmektedir” dedi.

 Özdal, “Sağlık kişilerin temel hakkı olmasından dolayı, daha etkin ve güvenli olarak sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için kişiler başvurdukları önleyici-koruyucu, tedavi edici veya rehabilite edici hizmetlerde bahsedilen tüm haklara sahiptirler. Bu bağlamda, toplumun hasta hakları ve sorumlulukları hakkında bilgilendirilmesi oldukça önemlidir” diyerek sağlık hizmetlerinden eşit şekilde ve hasta hakları gözetilerek yararlanılmanın herkesin hakkı olduğunu vurguladı.