4 Şubat Dünya Kanser Günü

Sağlık Bakanlığı, 4 Şubat Dünya Kanser Günü dolayısıyla yayınladığı mesajda, kansere karşı mücadelede; toplum, devlet, eğitim kurumları ve sivil toplum örgütlerinin birlikte hareket ederek önemli adımlar atılabildiğini kaydetti.

Kanserin, dünyada ve ülkede sebebi bilinen ölümler sıralamasında kalp ve damar hastalıklardan sonra ikinci sırada gelen önemli bir toplum sağlığı problemi olduğuna dikkat çeken Sağlık Bakanlığı, ayrıca sosyal ve ekonomik yönleri de olan insan haklarını etkileyebilen, küresel  ve her yaşta görülebilen bir sorun olduğuna işaret etti.

Bu çerçevede kanserden korunmanın büyük önem arz ettiğini ifade eden bakanlık, şöyle devam etti:

“Kanserden korunma mücadelesinde bireylerin, eğitim kurumlarının ve sivil toplum örgütlerinin devlet ile elele vermesi oldukça önemlidir. Kanser korunulabilir bir hastalıktır ve doğru korunma stratejileri ile kanser vakalarının üçte biri önlenebilmektedir. 

Kanser oluşumunda etkisi olan kötü beslenme, hareketsiz yaşam, tütün ve alkol kullanımı ile güneş ışığının zararlı etkilerine maruz kalma gibi çevresel etkenlerin kontrol altına alınması kanser görülme sıklığını azaltacaktır. Dolayısıyla sağlıklı yaşam davranışları ile kansere karşı korunulabilmekte ve tarama programları sayesinde erken teşhis konularak yaşam süreleri uzatılabilmektedir.”

“ERKEN TANI TARAMA HİZMETLERİ ÜCRETSİZ VERİLMEKTEDİR”

Kanserde erken tanı biriminde “erken tanı hayat kurtarır” prensibiyle meme, kolorektal (bağırsak) ve serviks (rahim ağzı) kanserlerine karşı tarama hizmetlerinin ücretsiz verildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Ülkemizde uygulanan kanser tarama programlarının etkinliğinin artırılması için ulusal standartlar belirlenmiştir. Bu çerçevede; ülkemizde meme kanseri taraması 40-69 yaş arasında mammografi ile, rahim ağzı kanserleri taraması 30-64 yaşları arasında devam edilen vajinal smear (sürüntü) ile,  bağırsak kanserlerine yönelik tarama 50-74 yaşlar arasında dışkıda gizli kan testi ile yapılmaktadır. Bütün bu taramalar sayesinde bu üç kanser türünde de erken teşhis imkanları artacak ve hastalarımızda ciddi yan etkilere neden olan tedavilerin önüne geçilecektir.”

Kanser Bildirim Formu’na Sağlık Bakanlığı web sayfasından ulaşmanın da mümkün olduğu belirtilen açıklamada, Mayıs 2018 yılında açıklanan verilere göre erkeklerde en sık rastlanılan kanser türünün kolorektal kanserler, kadınlarda ise meme kanseri olduğu kaydedildi.

Açıklamada, KKTC’nin ilk 5 yıllık kanser verileri ise şöyle sıralandı:

`3 bin 663 yeni kanser olgusu tanı almıştır. Bunların bin 854’ü erkek, bin 809’u ise kadınlardan oluşmaktadır. Malign melanom dışı cilt kanserleri hariç tutulduğunda ise toplam olgu sayısı 3 bin 157 olarak saptanmıştır. Bunların bin 567’si erkek, bin 590’ı ise kadındır.

Erkeklerde en sık görülen ilk beş kanser tipi Prostat, Akciğer, Mesane, Kolorektal kanserler ve Lenfoma olarak saptanmıştır. Kadınlarda ise; en sık görülen ilk beş kanser tipi Meme, Tiroid, Kolorektal kanserler, rahim kanserleri ve Lenfoma olmuştur.”

Açıklamada, kanser olgularının ilçelere göre dağılımına bakıldığında, en yüksek “insidansın” Lefkoşa’da saptandığı belirtilerek, bu değerin 100 bin kişide 228 olduğu, diğer ilçelerde ise Kuzey Kıbrıs genel insidansından daha yüksek bir hız saptandığı kaydedildi.

Kuzey Kıbrıs kanser insidanslarının komşu ülkeler ve Dünya insidansları ile karşılaştırılması sonucunda, Kuzey Kıbrıs kanser insidanslarının özellikle komşu ülkeler ile benzer olduğu görüldüğü ifade edilen açıklamada, kanser olgularının hangi evrede teşhis edildiklerine dair istatistiklere göre; erkeklerde akciğer kanserlerinin %69’unun uzak metastaz döneminde tanı aldığı, kadınlarda ise meme kanserlerinin %38’inin, kolorektal kanserlerin %42’sinin bölgesel doğrudan yayılım ve lenf nodu yayılımı aşamasında tanı aldığının görüldüğü belirtildi.

Sağlık Bakanlığı, ülkede kanserle olan mücadelenin bütün toplumsal unsurların desteği ile devam ettiğini ve etmeye devam edeceğini belirterek, şunları kaydetti:

“Kanserle mücadele uzun soluklu bir maratondur ve ekonomik güç, siyasal istikrar ile birlikte halkımızın da aktif katılımını gerektirmektedir. Bu nedenle kanserle bireysel mücadele için kanserle ilgili doğru bilgilere ulaşabilmek, kanserin risk faktörlerine maruziyeti azaltmak ve sağlıklı bir hayat tarzı sürdürebilecek alışkanlıklar kazanmak çok önemlidir.

Kanserle bireysel mücadele için;

Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayınız.

Tütün kullanımı tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı en büyük salgınlardan biridir. Her yıl 7 milyon kişi tütün kullanımına bağlı hayatını kaybetmektedir. Bu ölümlerin 6 milyondan fazlası direkt olarak tütün kullanımına bağlı, 890 bini ise pasif olarak tütün ve tütün ürünlerinin dumanına maruz kalanlardır. Tütün ve tütün ürünleri sadece kullanıcısının değil pasif olarak dumanına maruz kalanların da sağlıklarını olumsuz etkilemektedir. Pasif tütün dumanında  4000’den fazla kimyasal bulunmaktadır. Bu kimyasallardan 250’si sağlığa zararlıdır ve en az 50’si de kansere sebep olmaktadır. Pasif tütün dumanı her yıl 890 bin kişinin genç yaşta ölümüne sebep olmaktadır. Tütün kullanımı akciğer, larenks, ağız, yutak borusu, boğaz, mesane, böbrek, karaciğer, mide, pancreas, kolon (bağırsak), rektum, serviks(rahim ağzı) kanserlerine ve akut lösemiye sebep olur. Pasif tütün dumanı tütün kullanmayan kişilerde akciğer kanserine sebep olmaktadır.

Hareket ediniz.

Sağlıklı beslenin ve obezite ile mücadele ediniz: Obezite yutak borusu, kolorektal (bağırsak), meme, rahim ve böbrek kanserlerine sebep olur.

Alkol kullanımını sınırlandırınız: alkol ağız, farenks, larenks, yutak borusu, karaciğer, kolorektal (bağırsak) ve meme kanserlerine sebep olur. Alkol kullanımı miktarı arttıkça kanser riski artmaktadır. Bazı kanser türlerinde risk alkolün ve  tütünün birlikte kullanımı ile artmaktadır.

Bazı enfeksiyonlar : H.Pylorii, HPV, Hepatit B ve C, EBV kansere sebep olabilir. Kişisel hijyeninize dikkat ederek kendinizi koruyunuz.

Çevresel kirlilik: hava, su ve toprak kirliliği. 2012 de 3.2 milyon kişinin hava kirliliğine bağlı erken öldüğü tesbit edilmiştir. Bunların 200 binden fazlasının akciğer kanserine bağlı olduğu tesbit edilmiştir. Çevreyi temiz tutunuz.

Mesleki risk faktörleri: akciğer kanseri,mezotelyoma ve idrar torbası kanserleri ile ilişkili bulunmuştur.  Mesleki risklerinizi öğreniniz ve önlem alınız. Radon gazı : evinizi her gün düzenli olarak havalandırınız. Radyasyon :Ultraviole ve güneş ışınlarından korununuz. Cep telefonu kullanırken kulaklık kullanınız. Kendi bedeninizi iyi tanıyınız. Şikayetlerinizi ertelemeden doktorunuzdan tıbbi yardım isteyiniz. Doğru bilgiye ulaşmak için uzmanlardan yardım isteyiniz.”