Kuzey Kıbrıs’ın tek yerli ilaç üreticisi Adahan: “Devlet ilk olarak yerli üretilen ilaçlara öncelik vermeli”

Kıbrıs Postası - Tünay MERTEKÇİ

Pharma Mondial Fabrikası Direktörü Veteriner Hekim Feridun Adahan, ilacın sıradan bir emtia olmadığını kaydetti. İlacın üretiminin bir takım kuralla bağlı olduğunu dile getiren Adahan, ilaç sektörünün oluşmasının bir süreç olduğunu vurguladı. İlaç sektöründe bir zamana ihtiyaç duyulduğunu söyleyen Adahan, günümüzde ilaçta hiçbir ülkenin kendi kendine yeterli olmadığını ifade etti.

“HER ÜLKE BİR MİKTAR KENDİ İHTİYACINI KARŞILAR”

Ülkeler arasında ilaç alımının gerçekleştiğini belirten Adahan, “Bazı ülkeler bazı konularda ileri gitmiştir. Örneğin kanser ilaçları konusunda mesafe kaydetmiş ülkeler vardır. Hiçbir şey yapmamış ülkeler de vardır. Yeni başlayan ülkeler de vardır” dedi. Bu teknolojileri geliştirmenin her ülkenin harcı olmadığına dikkat çeken Adahan, sıradan günlük kullanılan ilaçların iyi bir jenerik üretilmesi durumunda her ülkenin bir miktar kendi ihtiyacını karşılamaya gittiğini söyledi.

“KUZEYDE TEK BİR FABRİKA VAR”

“Kuzey Kıbrıs’ta biz ilaçta 1990’dan itibaren varız” diyen Adahan, Kıbrıs’ın kuzeyine bakıldığında bugün faal olan bir tek fabrikanın olduğunu söyledi. Söz konusu fabrikanın ‘Pharma Modial’ olduğunu dile getiren Adahan, Kıbrıs’ın güneyde ise üç fabrika olduğunu belirtti. “Onlar da güneyin büyük ihtiyacını karşılamakla birlikte ve büyük ihracatları olmasına karşın az önce söylediğim gibi hiçbir ülke kendi kendine yeterli değildir” diyen Adahan, güneyin de bir takım ilaçları ithal ettiğinin bir gerçek olduğunu belirtti.

“İHRAÇ DA EDİLİYOR”

Kuzey Kıbrıs’ta ilaç sanayisinin olduğunu söyleyen Adahan, Pharma Mondial’ın yaklaşık 100’e yakın oturmuş kaleminin olduğunu kaydetti. Bu kalemlerin eczaneler tarafından alındığını, devletin ihale yoluyla aldığını ve bu kalemlerin bazılarının da ihraç edildiğine dikkat çeken Adahan, “Bu ihracat Avrupa ülkelerine olduğu gibi Orta Doğu ülkelerine, Afrika’ya, gelişmekte olan ülkelere de yapılmaktadır” diye konuştu.

“BAZILARI ÜLKENİN TÜM İHTİYAÇLARINI KARŞILAYABİLİR”

Dolayısıyla Kuzey Kıbrıs’ta bir ilaç üretiminin olduğunu vurgulayan Adahan, kontrolünün de Avrupa’daki en ciddi kuruluşlar tarafından yapıldığını kaydetti. “Yeterli mi derseniz mutlaka değildir. Kendi ürettiği kalemlerin bazıları bakımından ülkenin tüm ihtiyacını da karşılayabilecek konumdadır” diyen Adahan, örneğin bazı tansiyon ilaçlarında, şeker ilaçlarında, kolestrol ilaçlarında, ağrı kesicilerde, yeterli konumda olabildiklerini dile getirdi.

“DEVLETİN İLAÇ POLİTİKASI OLSAYDI, BU RAKAM DAHA DÜŞÜK OLURDU”

Yüzde 80 kalemin Türkiye’den gelmesi hakkında da konuşan Adahan, “Bir devlet politikası, devletin bir ilaç politikası olsaydı bu rakam çok daha aşağılarda olurdu. Gelen ilaçların muadillerini biz bugün yapmaktayız. Yani yüz kalem ilaçla bu rakamı yüzde 80 dışa bağımlılık rakamını çok daha aşağıya çekilebilmesi mümkündür” dedi. Şu anda Pharma Mondial’ın kapasitesinin yıllık 600 milyon tablet civarında olduğuna vurgu yapan Adahan, bu konuda Kıbrıs’ın güneyinde de dışa bir bağımlılığın olduğunu söyledi.

“GÜNEYDE DIŞA BAĞIMLILIK YÜZDE 20’LERDE”

Fakat bu bağımlılığın yüzde 20’lerde veya 25’lerde olduğunu ifade eden Adahan, “Çünkü elde ettiğimiz rakamlarla 3 milyar TL civarında ihracat yapan güneyde kuruluşlar vardır. Dolayısıyla devletin ilaç endüstri için durumunu tekrar gözden geçirmesi gereklidir. Şu anda ilaç endüstri için devletin hiçbir düşüncesi yoktur. Hiçbir katkısı da yoktur. Kendi başına devam eden bir konumdayız biz” dedi.

“DEVLET YERLİ İLAÇLARA ÖNCELİK VERMELİ”

Devletin ilk olarak yerli üretilen ilaçlara öncelik vermesi gerektiğini ifade eden Adahan, dıştan gelen tüm ilaçların kayıt altına alınması gerektiğini söyledi. “Nasıl ki içteki üretim kayıt altındaysa, dıştan gelenlerin de kayıt altına alınması gerekir” diyen Adahan, muadili bir ilacın mahallen tüketiminin cazip olmaktan çıkarılması gerektiğini ifade etti. “Aynı etken ilaç yerli olarak üretiliyorsa, kurallara uygun üretiliyorsa ve etkin bir konumdaysa kabul edilebilir bir standarttaysa, dışardan gelenin konumunun olmaması gerekir” şeklinde konuşan Adahan, bu tedbirlerin devlet tarafından alınması gerektiğine dikkat çekti.

“İNGİLTERE’YE, IRAK’A VE YEMEN’E İHRAÇ ETTİK”

Şu anda Pharma Mondial’ın ürettiği ilaçların hastanelerde, özel sektörde ve de yurt dışına ihraç edilerek kullanılmakta olduğunu ifade eden Adahan, “Ama ne gariptir ki bu ilaçlar askeri tesislerde kullanılamamaktadır. Askeri reçetelerin ödenmesi Türkiye’den SGK’ya bağlıdırve SGK’nın sitesinde bu ilaçların isimlerinin belirtilmesi gerekir. Biz bu kunda gerekli müracaatları yaptık. TCBüyükelçiliği bunu uygun karşıladı” dedi. 1 konteynır dolusu ilacı geçtiğimiz haftalarda Yemen’e ihraç ettiklerini söyleyen Adahan, daha sonra ise 5 palet ilacın Irak’a gönderildiğini söyledi. Adahan ayrıca daha önce de İngiltere’ye ihraç ettiklerini ifade etti.