“AIDS, dünya genelinde en önemli halk sağlığı sorunlarından biri”

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yağmur Ekenoğlu, “Günümüzde bulaşıcı hastalıklar arasında en çok korkulan hastalık olan AIDS, bireysel sonuçlarının ağır olmasının yanı sıra geniş kitlelere yayılabilmesi ile toplumsal sonuçları büyük önem taşıyan dünya genelinde en önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir” diyerek, ilk kez 1980’li yıllarda tanımlanan HIV enfeksiyonunun yayılmaya devam ettiğini ve dünya genelinde her yıl yaklaşık bir milyon kişinin HIV virüsü nedeniyle öldüğüne dikkat çekti.

HIV BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ HEDEF ALIR

“Edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu (Acquired Immunodeficiency Syndrome) yani AIDS, ‘İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsünün’ (HIV) neden olduğu bir hastalıktır.

HIV bağışıklık sistemini hedef alır ve vücudun savunma sistemlerini enfeksiyonlara ve bazı kanser türlerine karşı hasas hale getirir” diyen Ekenoğlu, Dünya Sağlık Örgütü’nün, 1994 yılında HIV enfeksiyonları ve AIDS’e karşı yürütülen çabalara olan destek, katılım ve işbirliğine küresel çapta dikkat çekmek amacıyla 1 Aralık gününü Dünya AIDS Günü olarak ilan ettiğini dile getirdi.

Ekenoğlu, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, dünyada 37.9 milyon kişinin HIV ile enfekte olduğunu belirterek, 2018 yılında 770.000 kişinin HIV nedeniyle hayatını kaybettiğini ve 1.7 milyon kişinin yeni enfekte olduğunu ifade etti.

HIV enfeksiyonun henüz tam anlamıyla bir tedavisinin olmadığına dikkat çeken Ekenoğlu, “Bununla birlikte, etkin antiretroviral (ARV) ilaçlar ile virüs kontrol altına alınabilir ve bulaşma önlenebilir. Düzenli ilaç tedavisiyle HIV pozitif bireylerin ortalama yaşam süreleri sağlıklı bireylerin yaşam süresi beklentisine yaklaştırılmaktadır. Bunun ilk koşulu ise HIV/AIDS hastalarının tedavisine mümkün olduğunca erken başlanmasıdır” dedi.

Erken tanı ve tedavi için, şüphe hissedilen risk durumlarında vakit kaybetmeden test yaptırmaktan ve doktora danışmaktan çekinilmemesi gerektiğine vurgu yapan Ekenoğlu, HIV enfeksiyonu saptanan kişilerin isimlerinin gizli tutulması gerektiğini ifade etti.

Ekenoğlu, “Hastanın test öncesinde ve HIV test sonuçlarının pozitif olması durumunda yapılması zorunlu olan bildirimlerde açık ismi kullanılmaz ve özel hayatına ilişkin bilgiler korunur” dedi.

HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN MUTLAKA BULAŞMA VE KORUNMA YOLLARININ ÖĞRENİLMESİ VE FARKINDALIK YARATILMASI GEREKİR

AIDS’i önlemede en önemli yaklaşımın korunmak olduğunu ifade eden Ekenoğlu, hastalıktan korunmak için mutlaka bulaşma ve korunma yollarının öğrenilmesi ve farkındalık yaratılması gerektiğini dile getirdi.

HIV’in, kan ve anne sütü gibi enfekte kişilerin vücut sıvılarıyla ve HIV-pozitif olan anneden bebeğe gebelik sürecinde, doğum sırasında veya emzirme sırasında bulaşabileceğini ifade eden Ekenoğlu, HIV virüsünün öpüşme, kucaklaşma, el sıkışma veya kişisel eşyalar, yiyecek, su paylaşımı gibi olağan günlük temaslarla bulaşmadığını belirtti.

ERKEN TANI, KİŞİNİN ETKİN TEDAVİSİ AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR

HIV virüsünün her zaman AIDS'e götüren bir hastalık olmadığını belirten Ekenoğlu, “HIV pozitif bireylerde AIDS’in gelişmesi bireye bağlı olarak 2 ila 15 yıl alabilir.

Erken tanı; kişinin etkin tedavisi ve taşıyıcı olup hastalığın farkında olmayan insanların toplumda başka bireylere bulaştırılmasının engellenmesi açısından çok önemlidir” dedi.

AIDS’DE ERKEN TANI VE KORUNMA ÖNEMLİ

Ekenoğlu son olarak, “Erken tanının ve korunmanın sağlanabilmesi için toplumsal farkındalığın artırılması son derece önem taşımaktadır. HIV testi yapılmalı ve erken tedavi edilmeli bilgisi yaygınlaştırılmalıdır.

HIV/AIDS’in toplumda kontrol altına alınabilmesi için, sağlık yöneticileri ve sağlık çalışanları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin HIV ve AIDS hakkında yeterli bilgiye sahip olması ve önemini kavraması gerekiyor.

Ayrıca gereksiz önyargı ve endişelerin önlenmesi ancak ayrımcılıkla kapsamlı bir mücadele yürütülmesi ile sağlanabilir” dedi.