İyi hoş ama!
Hükümetin açıkladığı tedbirler ne muhalefeti ne ekonomistleri ne de halkı tatmin etmiş görünmüyor
- Hüdaverdi: "Denetlenmeyen bir yapı hedefine ulaşamaz. Devlet bende elimi taşın altına soktum mesajı vermeli"
- Şafaklı: "Pansuman bile değil ve bütünlükten yoksun. Tasarruf tedbirlerine en başta devlet başlamalı"
- Akifler: "Dar kesime ağır gelen vergiler düşmeli; En başta hükümetin tasarrufa geçmesi gerek"
- Güngör: "Niyet tamamdır da Hükümetin de tasarruf yapması lazım"
- Besim: "Sabit kur daha etkili olur; Makam araçları kullanılmamalı"
- Ertanın: "Tedbir kararları, belediye başkanı ve meclisi tarafından verilmiş gibi... Kriz yönetme stratejimiz yok"
- Saydam: "İnsanlar erzak sıkıntısı yaşıyor… N'apsınlar restoranlardaki KDV indirimini?"
Kıbrıs Postası - Rahmican Çalışkan – Ertuğrul Senova
Hükümetin dün meclise sunduğu 23 maddelik ekonomik tedbirler muhalefet tarafından "dağ fare doğurdu… Pansuman niteliğinde" şeklinde değerlendirilirken Kıbrıs Postası'na konuşan ekonomistler ortak bir dille devletin "önce kendine yönelik tedbir alması" konusunda eksikliğin dikkat çektiğini ifade ettiler…
Ekonomistler tedbirler ile ilgili olumlu buldukları adımların yanında eksik olan noktaların da olduğunu söylediler. Özellikle lüks ihtiyaçlarda vergi artırımı, casinolardan ek vergi alımı, KDV oranlarının düşürülmesi ve yabancılara konut satımında kolaylık sağlanması gibi maddelerin doğru tespit olduğunu düşünen ekonomistler, önemli maddelerin denetlenmesi olduğunu ve bu konuda genel anlamda eksikliklerin bulunduğunu ifade etti.
HÜDAVERDİ: "TASARRUF DEVLETTEN BAŞLAMALI"
Ekonomist Doç. Dr. Hüda Hüdaverdi, tedbirlerin ekonomik veya siyasi olarak anlamı olmasa bile, hükümetin verdiği, "Devlet olarak buradayım ve bir şeyler yapıyorum" mesajının çok önemli olduğunu, topluma pozitif anlamda moral verdiğini aktardı. Tasarrufu öncelikle hükümetin yapması gerektiğinin altını çizen Hüdaverdi, "Devlet olarak, ben elimi taşın altına koydum" mesajının verilmesi gerektiğini ifade eti.
"DENETLENMEYEN BİR YAPI HEDEFİNE ULAŞAMAZ"
KDV oranlarında indirime gidilmesinin olumlu bir adım olduğunu, ancak asıl önemli olanın; KDV indiriminden öte, konunun denetiminin yapılması olduğunu hatırlatan Hüda Hüdaverdi, denetlenmeyen bir yapının hedefine ulaşamayacağını ifade etti.
HÜDAVERDİ'YE GÖRE OLUMLU ADIMLAR…
Yabancılara mülk satışındaki kolaylık maddesini değerlendiren Ekonomist Hüdaverdi, "Teşvik edici, inşaat sektörü alanında önemli bir hareket" dedi.Lüks tüketimden fazla vergi alınması kararının yerinde olduğunu vurgulayan Hüdaverdi, casinolardan ek vergi alımı ile ilgili olarak ise, "Kazanırsa verir, ki gerçekten kazanıyorsa şimdiye kadar neden almadınız? Ek vergi alınmalı, fakat sektörü de zor durumda bırakmayacak şekilde" olarak nitelendirdi.
"DEVLETİN TÜM ÖZEL SEKTÖRLERE EL ATMASI LAZIM"
"Özel sektörde özellikle turizm sektöründe vatandaş istihdamı, devletin sosyal sigorta yatırımlarını desteklemesi benzeri yöntemlerle teşvik edilecek" maddesini ele alan Hüda Hüdaverdi, sadece turizm olarak değil, devletin tüm özel sektörlere el atması gerektiğini savunarak, nitelikli elemanın KKTC içinden yetiştirilmesi gerektiğini kaydetti ve böylelikle hem işsizliğin hem de paranın ülke içerisinde dönmesine yönelik önemli bir adım olacağını sözlerine ekledi.
ŞAFAKLI: "MADDELERİN KRİZE YÖNELİK BİR BÜTÜNLÜĞÜ YOK"
Ekonomist Okan Veli Şafaklı, 23 maddelik önlem planını masaya yatırarak, 'Sözde' dövizle ilgili olduğunun altını çizdi. Ortaya çıkan tabloda, hükümetin vizyonunu tam olarak ortaya koyamadığını sözlerine ekleyen Şafaklı, maddelerin krize dönük bir bütünlüğünün olmadığını savundu.
"PANSUMAN BİLE DEĞİL…TASARRUF TEDBİRLERİNE EN BAŞTA DEVLET BAŞLAMALI"
Ekonomist Şafaklı, muhalefetin önlemleri "Pansuman" olarak değerlendirmesini hatırlatarak, "Pansuman bile değil, intikam politikası" ifadelerini kullandı ve "İsraf var!" diyerek, tasarruf tedbirlerine en başta devletin başlaması; makam araçlarının ve yurtdışı temsilcilerinin kaldırılması gerektiğini anlattı.
"HÜKÜMET BAZI ÇIKAR GRUPLARININ ETKİSİ ALTINDA KALDI"
Hükümetin dar gelirliyi düşünmediğini iddia eden Ekonomist Şafaklı, "Sosyal devlet Robin Hood gibi olmalı. Zenginden al, fakire ver politikası uygulanmalı" dedi ve hükümet yetkililerinin, maddeleri hazırlarken, bazı çıkar gruplarının etkisi altında kaldığını söyledi.
"TL GİRDİLERİ DÖVİZ GİRDİLERİNDEN AYRI MUAMELE GÖRMELİ"
Lüks araçlar ve havuzlu konutların daha fazla vergilendirilmesi gerektiğini düşünen Şafaklı, üretim ile ilgili madde olmadığını aktararak, "Eksiklik" olarak nitelendirdi. Ülkeye Türk Lirası olarak gelen ithal ürünlerin, dövizle gelenlerden farklı olarak değerlendirilmesi ve ayrı muamele yapılması gerektiğini kaydeden Ekonomist Şafaklı, "Temel girdilerde indirime gidilmesi lazım, dolayısıyla temel ihtiyaç ürünlerinin teşvik edilmesi lazım, lüks ürünlerin değil" diye sözlerine ekledi.
"KİRALAR İNTERNET ÜZERİNDEN ÖDENMELİ"
"Döviz cinsinden kiralarda stopajın yüzde 13'ten yüzde 1'e düşürülmesi karşılığında döviz kurunun sabitlenmesi" maddesi hakkında konuşan Şafaklı, maddenin denetiminin yapılamayacağını işaret ederek, kira ödemelerinin internet üzerinden yapılmasının şart olduğunun altını çizdi ve böylelikle kiracı ile konut sahibinin de denetim altında tutulabileceğini savundu.
"HERKES KENDİ İŞİNE GELEN MADDELERİ SOKTU"
- maddede yer alan, "Yabancılara mülk satışında arsa ve konut satışına ilişkin sınırlamalar korunacak. Yalnızca 6 aylık süreyle 1 apartman dairesi olan satın alma hakkı 3'e çıkarılacak. Yabancılara mülk satışında tapu devir harcı birinci daire için yüzde 3'ten 8'e, ikinci daire için yüzde 6'dan 9'a, üçüncü daire için de yüzde 6'dan 10'a çıkarılacak" ifadelerini değerlendiren Veli Şafaklı, maddenin dövizle ilgisinin olmadığını vurgulayarak, "Herkes kendi işine gelen maddeleri soktu" diye konuştu.Casinoların vergilerinin daha da artırılması gerektiğini düşünen Şafaklı, casinolardan bir kere vergi arttırmayla hiçbir önlem alınamayacağını söyledi.
"…MERKEZ BANKASI'NIN BAĞIMSIZLIĞINA GÖLGE DÜŞÜRÜYOR"
Ayrıca, Ekonomist Şafaklı, maddelerin hazırlanırken ekonomistlerden fikir alışverişi yapılmadığını hatırlattı. Merkez Bankası Başkanı'nın Başbakanlığa çağrılmasının hoş olmadığını ekleyen Şafaklı, "Merkez Bankası'nın bağımsızlığına gölge düşürüyor. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın toplaması gerekir" diyerek sözlerini noktaladı.
AKİFLER: "DAR KESİME AĞIR GELEN VERGİLER DÜŞMELİ"
Ekonomist Ünal Akifler,23 maddelik ekonomik tedbirleri değerlendirerek, emlak ve lüks ihtiyaçların vergilerinin artması gerektiğini söyledi.Akifler, 23 maddenin tamamının dövizle ilgili olduğunu işaret ederek, KDV ile ilgili olan maddelerin başarılı olduğunu söyledi ve elektrik gibi dar gelirli kesime ağır gelen vergilerin ise düşmesi gerektiğini aktardı.
"LÜKS İHTİYAÇLARDAN FAZLA VERGİ ALINMALI"
Emlak vergisi ile ilgili maddeyi yorumlayan Ünal Akifler, havuzlu olan konutlarda, havuz için ve lüks otomobillerden daha fazla vergi alınmasının gerektiğini savundu.
"EN BAŞTA HÜKÜMETİN TASARRUFA GEÇMESİ GEREK"
"Kur sabitlemek pek işe yaramaz" diyen Ekonomist Akifler, en başta hükümetin tasarrufa geçmesi gerektiğini anlatarak, yurtdışındaki temsilcilerin maaşlarında azaltılma yapılması gerektiğini sözlerine ekledi. Akifler, "Hayat pahalılığının her iki ayda bir verilmesi ve iki ayda bir asgari ücrete ayar çekilmesi lazım" diyerek sözlerini noktaladı.
GÜNGÖR: "TUTARSIZLIK YOK"
Ekonomist Hasan Güngör ise, ekonomik tedbirleri, "Tutarsızlık yok" olarak nitelendirdi ve hükümetin hedefinin ile sonuçlarının iyi olduğunu ve örtüştüğünü belirtti.
"HÜKÜMETİN DE TASARRUF YAPMASI LAZIM"
Ortaya çıkan maddelerin takibinin ve denetiminin yapılması gerektiğini kaydeden Güngör, tedbirlerden alınacak sonuçlarının analizinin yapılması ve bu analizlere göre, gerekirse, ikinci bir müdahalenin yapılması gerektiğini ifade etti. "Hükümetin de tasarruf yapması lazım" diyen Ekonomist Güngör, havuzlu evlerden ek vergi alınması ile ilgili maddenin ise, yerinde ve doğru bir tespit olduğunu söyledi.
"NİYET TAMAMDIR"
Genel anlamda maddelerde eksik olmadığını sözlerine ekleyen Güngör, "Niyet tamamdır" diyerek, hükümetin zamanının kısıtlı olmasının da göz önünde bulundurulması gerektiğini ve kısa periyotta doğru tespitler olduğunu vurguladı.
"MADDELERİN ARKASINDAN YAPISAL DÜZENLEMEYİ GÖRMEK LAZIM"
Kurdaki düşüşün de olumlu bir gelişme olduğunu hatırlatan Hasan Güngör, "Süre çok kısa, maddelerin arkasından yapısal düzenleme gelir mi onu görmek lazım" diyerek sözlerini noktaladı.
BESİM: "HÜKÜMET ELDEN GEDİĞİNİ YAPTI"
Ekonomist Mustafa Besim, hükümetin elinden geldiğini yaptığını söyleyerek, özellikle KDV indirimi ve yabancılara yönelik konut satışındaki kolaylık sağlanması yönündeki maddelerin çok isabetli olduğunu belirtti.
"HÜKÜMETİN SABİT KUR BELİRLEMESİ DAHA ETKİLİ OLUR"
"İthalatta antrepoya giriş tarihindeki döviz kuru baz alınarak gümrükleme yapılması" maddesini değerlendiren Besim, eksiklik olduğu yönünde görüş belirterek, hükümetin sabit kur belirlemesinin daha etkili olacağını söyledi.
"MAKAM ARAÇLARININ KULLANILMAMASININ FAYDASI OLUR"
Öncelikle devletin tasarruf etmesi gerektiğinin altını çizen Ekonomist Besim, "Görünüş ve anlayış olarak olumlu olur" dedi ve özellikle makam araçlarının kullanılmamasının faydası olacağını belirtti.
"EMLAK VERGİSİNİN SÜREKLİ HALE GELMESİ GEREK"
Casinolardan bir defaya mahsus alınacak ilave verginin sonuçlarına bakılıp bir defa daha alınabileceğini aktaran Besim, "Ama, her şeye rağmen maddeyi doğru buluyorum" diye sözlerine ekledi.Havuzlu konutlarda ek vergi alınmasını değerlendiren Mustafa Besim, emlak vergisinin sürekli hale gelmesi ve lüks ihtiyaçlarda vergilerin artırılması gerektiğini anlattı.
"AVANS MİKTARININ YÜKSELTİLMESİ YARDIMCI OLUR"
- maddede yer alan, "Merkezi İhale Komisyonu tarafından yapılan tüm ihalelerde avans uygulaması yapılacak" ifadelerini ele alan Besim, avans miktarının yükseltilmesinin kamu projelerinin daha hızlı tamamlanması açısından yardımcı olacağını kaydetti.
"KAMU YATIRIMLARININ TAM GAZ DEVAM ETMESİ GEREKİR"
Öte yandan, bütçe sıkıntısının kısa sürede aşılmasının imkansız olduğunu işaret eden Ekonomist Besim, "Kısa zaman zarfında, alınan tedbirleri olumlu olarak değerlendiriyorum. Kamu yatırımlarının hiçbir şeyden etkilenmeden tam gaz devam etmesi gerekir" diyerek sözlerini noktaladı.
ERTANIN: "TEDBİR KARARLARI, BELEDİYE BAŞKANI VE MECLİSİ TARAFINDAN VERİLMİŞ GİBİ…"
Ekonomist Mustafa Ertanın, alınan tedbirlere işaret ederek,"Kararlar gösteriyor ki, kriz yönetme stratejimiz yok" ifadesinde bulundu.
Dövizdeki astronomik yükselişten olumsuz etkilenen sektörler için ek kararlar olmadığına da dikkat çeken Ertanın, "Krizden en çok etkilenen dar gelirlilere dokunacak bir madde de yok. Kamuya en ağır yükleri oluşturan harcamalara yönelik tedbir veya özendirme yok. Bu tedbirler sonunda ne kazanılacak, dar gelirliye nasıl yansıyacak belli değil" şeklinde konuştu.
Alınan tedbirler dizisine yönelik eleştiride bulunan Ertanın, şöyle devam etti:
"Üzülerek söylemeliyim ki alınan tedbirler, bir belediye başkanı ve belediye meclisi tarafınca, dar alan yönetimi için planlanmış gibi duruyor…"
"OLUMLU MADDE GÖREMEDİM… MADDELER ZARAR DAHİ VEREBİLİR"
Alınan tedbirler dizisindeki maddelerde olumlu bir yan göremediğine vurgu yapan Ertanın, şöyle devam etti:
"Pozitif olarak değerlendirebileceğim bir madde göremedim. Maddelerin pek çoğu zarar bile verebilir. Pozitif değerlendirmediğim fakat zarar vermeyeceğini düşündüğüm maddeler arasında bet ofisleri ve gazinolardan ek vergi alınacak olması. Tabi bu noktada da eksiklik mevcut. Dar gelirliye gerçekten kullanılacak mı? Maddeler eksik bilgi içeriyor."
SAYDAM: "DAHA ÇOK ŞEY YAPILABİLİRDİ"
Hükumetin 23 maddelik ekonomik önlem planına ilişkin genel görüşüne başvurduğumuz deneyimli ekonomist Mehmet Saydam, "Hükümet bir şeyler yapmaya çalışmış. Kimi madde olumlu da olsa bazı maddelerde farklı görüşlerim mevcut. Ama hükümetin ekonomik krize karşı önlem almaya çalıştığı aşikar. Daha çok şey yapılabilir" yorumunda bulundu.
"5'İNCİ MADDE TAMAMEN YANLIŞ OLMUŞ"
Ekonomik önlem planındaki favori maddesini de sorduğumuz Saydam, 5'inci madde olan "Döviz cinsinden kiralarda stopajın %13'ten %1'e düşürülmesi karşısında döviz kuru sabitlenecek" maddesine işaret ederek, "Madde tamamı ile yanlış olmuş" yorumunda bulundu.
Sterlin ile ödenen kiralarda, stopaj artışı yaparak mal sahiplerinin TL'ye dönmesini özendirici bir önlem alınması gerektiğine vurgu yapan Saydam, tam tersi bir önlem alındığını kaydetti. Saydam, "Hangi ev sahibi yüzde 10 stopajı ödemeyip TL'ye döner ki? Kurun gecelik değişkenliği yüzde 15 iken?" ifadesinde bulundu.
"MADDELERDE ÇOK EKSİK VAR… KRİZİ AVANTAJA ÇEVİRME FIRSATI DA HALA VAR"
Maddeler arasında eksiklik görüp görmediğine ilişkin soru üzerine de konuşan Saydam şöyle devam etti:
"Çok eksik var. Mikro olarak alınacak daha çok önlem var. Ancak geçtiğimiz günlerde yabancılara mülk satışı ile ilgili olarak bence 3 aylık geçici süre süresiz olarak tanımlanmalı ve bu mülk satışlarında gelişmemiş bölgelere öncelik verilmeliydi. Örneğin bir yabancı toplamda 5 konut alabilir. Bu konutların 1 tanesi Girne, 2 tanesi Lefkoşa diğer üçü de İskele-Lefke ve diğer bölgelerden alınabilir şeklinde düzenlenmeliydi. Böylece bölgesel kalkınmaya da yol açılırdı. Ayrıca yabancılara satışta bir fon oluşturulmalı çünkü bir yabancıya göre KKTC'den ev almak halen ucuz. Bu fonda toplanacak para ile KKTC vatandaşlarına sosyal konut yapılmalıydı. Bu krizi avantaja çevirme fırsatı hala var. Yeter ki hükümet doğru mali analizi ve önlemleri ala bilsin."
"İNSANLAR ERZAK SIKINTISI YAŞIYOR… NAPSINLAR RESTORANLARDAKİ KDV İNDİRİMİNİ?"
Deneyimli ekonomist, sözlerini şöyle sonlandırdı;
"Yazılmayan, çizilmeyen daha çok şey var. İnsanlar evlerine erzak alırken sıkıntı yaşıyorlar ne yapsınlar restoranlardaki KDV indirimini?"
Yorumlar
Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.