"Müteahhidin suçu ne?"

Kıbrıs Postası

Türkiye'de çıkılan ihaleleri alan Türkiyeli müteahhitler, her hangi bir malzemede fiyat sapması yaşanırsa; Dolar veya başka döviz cinsinden yaşanan bir fiyat kaybı söz konusu olursa, o farkı alabiliyor. Olası zararları karşılanıyor... Türkiye'den gelen her müteahhidin bu hakkı var. Ancak KKTC'li müteahhitlerde aynı hak yok...

Ülkemizin tanınmış müteahhitlerinden yüksek mimar Barış Tosunoğlu, "Türkiye'den gelen müteahhitlere karşı değiliz... Ama burada çok küçük bir pasta var ve bu pastayı bizim insanımıza dağıtmamız gerekir diye düşünüyorum... Yerli müteahhidin faydalanması, yerlinin kazanması gerekir inancındayım" dedi.

KIBRIS POSTASI'nın sorularını yanıtlayan Tosunoğlu, bir çok müteahhidin, devlet ihalelerinde, döviz değişiklikleri ve fiyat yükselmeleri nedeniyle oluşan "farkı" alamaması halinde, seneye karnelerini bile yenileyemeyeceğini söyledi.

Tosunoğlu "Hayvancımızı devlet ödedi... Karşı değiliz... Bizim de haklarımızı ödesinler... Örneğin Mayıs'ta ihale alan bir arkadaşımıza, o günkü fiyatlarla bugünkü fiyatlar arasındaki fark ve dövizden dolayı yaşanan zarar karşılanmazsa, bu iş olmaz" diye konuştu.

Tosunoğlu, "Kıbrıs sorunu çözülürse durum değişir mi?" sorusuna şu yanıtı verdi:

"Bütünlüklü çözüm beklentimiz yok değil... Mutlaka söylediğiniz gelişmeler yaşanırsa, çok iş çıkacaktır... Ama şu anda öyle bir durumdayız ki, Kıbrıs sorununun çözümünü değil; sadece günü kurtarmayı düşünüyoruz."

Bu arada yurt dışından kredi alma şansını "İmkansız" diye değerlendiren Barış Tosunoğlu, "Piyasa daraldı burada. Müteahhitler son çırpınışlarını yapıyor... Bir çok müteahhit, devlet ihalelerinde, döviz değişiklikleri ve fiyat yükselmeleri nedeniyle oluşan "farkı" alamazsa, seneye karnelerini bile yenileyemeyecek... Hayvancımızı devlet ödedi... Karşı değiliz... Bizim de haklarımızı ödesinler... Örneğin Mayıs'ta ihale alan bir arkadaşımıza, o günkü fiyatlarla bugünkü fiyatlar arasındaki fark ve dövizden dolayı yaşanan zarar karşılanmazsa, bu iş olmaz" dedi.

Tosunoğlu, "Memur arkadaşlarımız da benzer şeyi söyledi... Hava trafik kontrolörlerine, hayvancımıza kolaylıklar sağlandıysa, müteahhidin de fiyat farkı alacağı karşılanabilmelidir... Herkes hakkını alsın... Sokaklara dökülmemize hiç gerek yok... Haklıyız ve fiyat farkını almalıyız... Hükümetten arkadaşlar bizi haklı görüyor. Ama haklı görülmek değil önemli olan... Teoride haklı bulunmak değil, pratikte fiyat farkını almak önemlidir" görüşünü savundu.

Soru: Barış Tosunoğlu kimdir?

Cevap: 23 Eylül 1974'te Baf'ta doğdum... Evliyim, iki oğlum var... Yüksek mimarım... Müteahhitlik sektöründeyim... İnşaat Müteahhitleri Birliği'nde yönetim kurulunda görev yaptım. İnşaat Encümeni'nde bir dönem bulundum... Asgari Ücret Komisyonu'nda işveren temsilcisiyim... KKTC Galatasaraylılar Derneği'nde üç dönem başkanlık yaptım, Galatasaray Kongre üyesiyim, Çetinkaya'da yöneticilik yaptım... Sarı kırmızılı renkler benim için çok önemli... Ailemiz ve işimiz dışında gönlümüz kesinlikle hep sarı kırmızı...

TAM OLARAK DERDİMİZİ ANLATAMIYORUZ

Soru: Her gün müteahhitlerin, Müteahhitler Birliği'nin açıklamaları var... "Girdi maliyetleri yükseldi, bazı ihaleler çok zordadır" deniyor... İki ay önce bir ihaleyi alan müteahhit şu anda o ihaleye başlayamaz... Devlet ihaleleri duruyor... Nedir bunun anlamı?

Cevap: Tam olarak derdimizi anlatamıyoruz sanırım. Asıl mesele de budur... Bir çok ürün Amerikan dolarına göre fiyatlanıyor. Dolar son dönemde, özellikle son iki ay içerisinde TL karşısında ciddi değer kazandı... Bizim sektörümüzde olay çığırından çıkmış durumdadır... Dünya'da bir çok ürünün fiyatı dolar bazında zaten yükseldi... Yani bazı ürünler zaten pahalı oldu. Ama üstüne bizde Dolar da TL karşısında yükselişe geçince, fiyat artışları, Dünya'da bizim kullandığımız aynı ürünü kullanan meslektaşlarımıza karşı daha fazla artmış oldu... 500 Dolar olan demir şu anda bin dolardır... Dolar, son bir yılda TL karşısında yüzde 70 değer kazandı...

DEMİR ZATEN PAHALI OLDU, DOLAR DA YÜKSELDİ, BİZ İKİ KAT ZARARDAYIZ

Soru: Mesela demir zaten pahalı oldu ama dolar olarak ödediğimiz için bu pahalılık bize iki kat yansıyor...

Cevap: Aynen öyle... Sadece demir değil, asfalt da aynı şekilde... Yani katran... Hem fiyatı yükseldi hem dövizle bağlantılı pahalılaşma bizim ülkemize yansıdı... Takdir edersiniz ki, iki – üç ay önce yol ihalesi alan bir şirket, şu anda hem ürünlerin pahalılaşması hem de dövizin yükselmesi nedeniyle çaresiz hale geldi...

DEVLET İHALE TARİHİNDEKİ FİYATLARLA İŞ YAPMAMIZI İSTİYOR

Soru: Devlet bunun farkında değil mi?

Cevap: Bizden yani müteahhitten istenen, ihalenin kazanıldığı dönemdeki fiyatlarla işin tamamlanmasıdır. Esas sorun da buradadır. Çünkü o fiyatlarla bugün o iş yapılamaz... Müteahhitler haklıdır... Üç liraya yapabileceği bir şeyi, 'hayır bir liraya yapın' diyorsunuz... Sürdürülebilir bir durum yoktur...

TÜRKİYELİ MÜTEAHHİT, KKTC'DE 'FİYAT FARKI' ALABİLİYOR

Soru: Türkiye'de durum aynı mıdır?

Cevap: Elbette Türkiye'de veya tüm Dünya'a fiyatlar artmış olabilir. Bir bakanımız geçenlerde demişti ki, ".. ihaleler KKTC'de açılmazsa, biz de yapacağımızı biliriz"... Yapılacak olan şudur; Türkiye'den müteahhit getirmektir... Türkiye'de çıkılan ihaleleri alan Türkiyeli müteahhit, KKTC'de 'fiyat farkı' alabiliyor... Fiyat farkı şudur: Her hangi bir malzemede fiyat sapması olursa, Dolar veya başka döviz cinsinden yaşanan bir fiyat kaybı söz konusu olursa, o fark o müteahhide yansıyor... Yani kaybı bir şekilde karşılanıyor... Türkiye'den gelen müteahhidin bu hakkı var. Bizim yoktur... İnsanımıza galiba bunu anlatamadık... Türkiye'den gelenlere karşı değiliz... Ama burada çok küçük bir pasta var ve bu pastayı bizim insanımıza dağıtmamız gerekir diye düşünüyorum... Yerli müteahhidin faydalanması, yerlinin kazanması gerekir inancındayım. İşte bunu doğru bir şekilde anlatmalıyız...

DEMİR VE KATRAN FİYATI DÜNYA GENELİNDE ARTIYOR, DOLAR DA TL KARŞISINDA DEĞER KAZANIYOR

Soru: Tekrar etmiş gibi olacağız ama bizim müteahhidimizin yaşadığı olay şudur: Hem demir ve katran fiyatı Dünya genelinde artıyor. Hem de Dolar, TL karşısında değer kazanıyor. KKTC'li müteahhit iki kez, iki kurşunla vuruluyor... Ve ihale eğer Türkiye'de çıkmışsa ve Türkiyeli müteahhit o ihaleyi almışsa, fiyatlardaki yükselişten ve ayrıca döviz olaylarındaki değişiklikten kaynaklanacak fark da onlara ödeniyor, bizimkilere ödenmiyor.

Cevap: Evet aynen böyledir...

SEKTÖR DURMA NOKTASINDADIR

Soru: Peki sektör nereye gidiyor?

Cevap: Daha önceden kredili alınan malzemeler söz konusuydu... Müteahhit, üç aylık kredili malzeme alabiliyordu. Şimdi bu kredili alım peşine döndü... Sektör durma noktasındadır. Hareket edemez durumdadır... Müteahhitler Birliği üyelerine uyarıda bulunuyor; 'bu şekilde ihalelere katılmayın' diyor. Haklıdır. Müteahhit şu anda ihaleye girerse, dövizin yarın ne olacağı hiç belli değil. Doğacak zararları karşılayamayacağız...

Soru: Ama Türkiye'de ihaleye çıkılırsa ve Türkiyeli müteahhit aynı şekilde döviz kaynaklı zarara uğrayacaksa, o zarar karşılanıyor.

Cevap: Evet.

MÜTEAHHİTLERİN HAKLARINI KORUMAMIZ GEREKİYOR

Soru: Ne yapacaksınız? Ne yapacak müteahhitler? Sektördeki diğer ortaklar?..

Cevap:Sadece müteahhitlik sektörü için söyleyebilirim... Devletine inanarak ve güvenerek yola çıkan müteahhitlerimizin karşısına hiç beklenmedik, anormal gelişmeler çıkabiliyor. Suçlu müteahhit değilse, haklarını korumamız gerekiyor...

12 MÜTEAHHİT İŞLERİNİ DURDURDU

Soru: İşler durdu bu arada...

Cevap: Duyumlarımıza göre 12 müteahhit işlerini durdurdu... Biz de elimizdeki işleri zarar ederek de olsa bitirmek istiyoruz... Ama haklarımız ciddi anlamda zarara uğramıştır... Kesinlikle devleti dava etmeyi düşünüyoruz... Zarara uğrayan tüm müteahhitlerin bunu yapacağından eminim... Bize bir buçuk yıl önceki fiyatlarla iş yaptırmak istiyorlar... İdarenin kendi hataları nedeniyle geciken ihaleler söz konusudur... Bizim bu durumla karşı karşıya olduğumuz hal de söz konusudur... İdarenin hatası nedeniyle geciken ihalemiz vardır... Yedi aydan sonra karar verilebiliyor... Zarara uğradık. Bize mal edilemeyecek bir durumdur... Aile olarak tüm işlerimizi devam ettirmek arzusundayız, bunun hesaplarını yapmaktayız ama nereye kadar? Bu şekliyle bu gidişatla, iyi bir yere varacağımızı söyleyebilmek çok zor... Gidişat berbat... Elimizdeki işler sürüyor...

BU FİYATLARLA EVET BATARIZ!

Soru: Müteahhitler Birliği Başkanı Sayın Cafer Gürcafer diyor ki, "Hepimiz batarız"... Böyle bir korku ya da felaket senaryosu ne kadar gerçekçidir?

Cevap: Haklılık payı var... Bu fiyatlarla olay budur...

HİÇBİR MÜTEAHHİT, ELİNDEKİ İŞÇİYİ KAYBETMEK İSTEMEZ

Soru: İşçi durdurmalar...

Cevap: Sektörde çalışan işçilerin çoğu üçüncü ülkelerden gelir... Türkiye'den gelenler çok azaldı. Kıbrıslı hemen hiç yok... Vietnamlılar, Pakistanlılar çok fazla... Bu işçileri getirmenin bürokratik prosedürleri çok ağır... Dolayısıyla hiç bir müteahhit, elindeki işçiyi kaybetmek istemez... Yeni işçi getirmek çok ciddi bürokratik sıkıntılar, prosedürler gerektiriyor... İşverenin de hakları olmalı... ansızın bir işçi kaçabiliyor... Başka biri getirmek için akla karayı seçiyorsunuz... İnşaat sektörü her haliyle batağa sürükleniyor. El birliğiyle aşağıya doğru götürüyoruz...

GÜNCEL FİYATLARLA BU İŞİ YAPAMAYIZ

Soru: 12 şirket işi durdurdu diyorsunuz...

Cevap: Bu sadece bir duyum. Durdurdular... güncel fiyatlarla bu işleri yapamıyoruz... Ve insanlar haklı... Biz hala sürdürüyoruz... Neden sürdürüyoruz? Belki bir umut! Belki seneye düzelir. Müteahhitler Birliği çabalıyor. Çok iyi niyetle çalışıyor. Umarız başarılı olurlar. Sorunlar çözülür ve devam ederiz.

ÇÖZÜMÜ DÜŞÜNECEK HALDE DEĞİLİZ, GÜNÜ KURTARMA DERDİNDEYİZ

Soru: Kıbrıs sorunu çözülürse; mesele Maraş iskana açılırsa, inşaat şirketlerine ciddi işler çıkar falan deniyor... Siz ne diyorsunuz?

Cevap: Bütünlüklü çözüm beklentimiz yok değil... Mutlaka söylediğiniz gelişmeler yaşanırsa, çok iş çıkacaktır... Ama şu anda öyle bir durumdayız ki, Kıbrıs sorununun çözümünü değil; sadece günü kurtarmayı düşünüyoruz. İçinde bulunduğumuz durum o kadar trajiktir ki sadece günü kurtarma çabasındayız... Evet, o bahsettiğiniz konulara konsantre olmamız gerekir ama ne yazık ki onu düşünecek halde değiliz...

BİR SÜRÜ KİŞİ İŞSİZ KALACAK

Soru: İnşaat Taşeronları Birliği'ne göre, inşaat malzemeleri çok pahalılaştı, inşaatlar durdu, bir sürü kişi işsiz kalacak...

Cevap: Doğrudur... Bu saptama çok doğrudur... Malzeme satanlar, ellerindeki malzemeyi vermek istemiyor... Daha önce üç ay vadeli satılan ürünler için artık peşin para isteniyor. Yüksek fiyata satılıyor... İşçi durdurma riski, batma riski, iflas riski çok yüksektir...

YURT DIŞINDAN KREDİ ALMAK İMKANSIZ

Soru: Yurt dışından kredi alma şansınız var mı?

Cevap: İmkansız... Piyasa daraldı burada. Müteahhitler son çırpınışlarını yapıyor... Bir çok müteahhit, devlet ihalelerinde, döviz değişiklikleri ve fiyat yükselmeleri nedeniyle oluşan "farkı" alamazsa, seneye karnelerini bile yenileyemeyecek... Hayvancımızı devlet ödedi... Karşı değiliz... Bizim de haklarımızı ödesinler... Örneğin Mayıs'ta ihale alan bir arkadaşımıza, o günkü fiyatlarla bugünkü fiyatlar arasındaki fark ve dövizden dolayı yaşanan zarar karşılanmazsa, bu iş olmaz...

HAYVANCIYA VAR DA BİZE YOK MU?

Soru: Hayvancıya var da bize yok mu?

Cevap: İşin şakası elbette yapılabilir... Memur arkadaşlarımız da benzer şeyi söyledi... Hava trafik kontrolörlerine, hayvancımıza kolaylıklar sağlandıysa, müteahhidin de fiyat farkı alacağı karşılanabilmelidir... Herkes hakkını alsın... Sokaklara dökülmemize hiç gerek yok... Haklıyız ve fiyat farkını almalıyız... hükümetten arkadaşlar bizi haklı görüyor. Ama halı görülmek değil önemli olan... Teoride haklı bulunmak değil, pratikte fiyat farkını almak önemlidir...