Turizmci Hayatseven: "Vatandaş iç turizme yöneldi"

Kıbrıs Postası

Kıbrıs Postası'nın sorularını yanıtlayan Sevener Turizm yöneticilerinden Ziver Hayatseven, "giden turistte Avrupa artık rağbet görmüyor... Pek fazla rağbet görmüyor diyeyim. Euro'nun yükselişi bunda etkili oldu... Dövizin yükselmesi Avrupa turlarının pek fazla tercih edilmemesine yol açtı... Uçak bilet fiyatları da yükseldi, konaklama da... Türk parası kazanıyoruz, Euro harcamak zorunda kalacaksak, olduğu yerde fiyat yükseliyor ve ilgi de düşüyor. Yerli halkımız iç turizme yönelmiş durumdadır; artan bir şekilde... Türkiye'ye de gelişler arttı" dedi.

Hayatseven, turizmde en büyük sıkıntının ulaşım ama ülke genelinde en önemli sıkıntıların bürokratik engeller ve tanıtım eksikliği olduğunu belirtti.

Hayatseven, "Çevremize özen göstermiyoruz. Tarihi ve kültürel değerlerimize yeterince sahip çıkmıyoruz. Çevre kirliliği vardır ve şikayetler alıyoruz... Turisti Girne Kalesi'ne, Salamis Harabeleri'ne götürüyorsunuz mesela, çevre kirlidir" diye konuşurken, bu konuda devlete de vatandaşlara da görev düştüğünü ekledi.

KİMDİR ZİVER HAYATSEVEN?

Soru: Ziver Hayatseven kimdir?

Cevap: Annem babam Baflı... 1974 sonrası Baf göçmeni olarak Alsancak'a yerleştiler... Ben 1986 yılında Girne'de doğdum... İş yerimiz, bütün hayatımız Alsancak'ta... Sevener bir aile şirketi... İki teyze çocuklarının ortaklığında kuruldu... Restoran, turizm şirketi kurduk... Kiralık araç, seyahat acentesi olarak bütün aile birlikte çalışıyoruz... Bir de butik otel inşaatımız devam ediyor... Yakın Doğu Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği mezunuyum. Evliyim ve bir çocuk babasıyım.

ESKİ İNSANLARIN AİLEVİ BİRLİKTELİKLERİ DAHA KUVVETLİYDİ

Soru: Baflılara özgü bir şey mi böyle tüm ailenin birlikte çalışıyor olması?

Cevap: Eski insanların ailevi birliktelikleri daha kuvvetliydi... Aile yapımızda bu vardı. Artık galiba azaldı ama biz eskiye göre sürdürüyoruz... Onlara özenip sürdürüyoruz birlikteliği... Annem ev hanımı, babam Zeyko fabrikasından emeklidir... Biz ailelerimizin de desteğiyle ikinci kuşak çocuklar olarak işi yürütüyoruz...

Soru:Otel yapımı var...

Cevap: Kısmetse bir seneye tamamlanacak... Yapımı sürüyor. O da Alsancak'ta...

DÖVİZİN YÜKSELMESİ AVRUPA TURLARININ PEK FAZLA TERCİH EDİLMEMESİNE YOL AÇTI

Soru: Hem ülkeye turist getiriyorsunuz hem de ülkeden turistleri yurt dışına taşıyorsunuz... Türkiye, Avrupa, Mısır turlarınız var... Ekonomik kriz olumsuz etkiledi mi? Veya nasıl etkiledi?

Cevap: Şöyle bir durum var; giden turistte Avrupa artık rağbet görmüyor... Pek fazla rağbet görmüyor diyeyim. Euro'nun yükselişi bunda etkili oldu diye düşünüyoruz... Dövizin yükselmesi Avrupa turlarının pek fazla tercih edilmemesine yol açtı... Uçak bilet fiyatları da yükseldi, konaklama da... Doğal olarak... Türk parası kazanıyoruz, Euro harcamak zorunda kalacaksak, olduğu yerde fiyat yükseliyor ve ilgi de düşüyor. Yerli halkımız iç turizme yönelmiş durumdadır; artan bir şekilde... Türkiye'ye de gelişler arttı...

VATANDAŞ TATİLİNİ KESMEDİ, İÇ TURİZME KAYDIRDI

Soru: Yani vatandaş tatilini kesmedi ama Avrupa'dan Türkiye'ye ve iç turizme kaydırdı dersek yanlış bir şey söylemiş olmayız.

Cevap: Aynen öyle. Euro'nun yükselişi Avrupa tatillerini Türkiye'ye ve yurt içine yöneltti... Özellikle yurt içi otel rezervasyonlarında gözle görülür artış vardır.

ULAŞIM CİDDİ SIKINTI

Soru: KKTC'ye gelen turistte sıkıntı var mı?

Cevap:En büyük sıkıntı ulaşımdır. Hava ulaşımı... Turist, uçak sayısı yani KKTC'ye gelecek uçak bulamamaktan dolayı ciddi zorluk yaşıyor. Ayrıca uçak bilet fiyatları pahalı... Uçakta yer yok. Bilet pahalı... Turist gelişi sıkıntılı... Olay budur... Mesela Avrupa ülkeleri arasındaki uçuşlarda ödenen bilet fiyatları ile KKTC'ye uçuşlarda ödenen bilet fiyatları çok farklı. Bizimki pahalı olunca, turist gelişi rekabete takılıyor. Bilet fiyatları fahiş rakamlara ulaşıyor...

ÇEVREMİZE ÖZEN GÖSTERMİYORUZ

Soru: Yabancı turistlerden, özellikle çevremizle ilgili şikayetler alıyor musunuz?

Cevap: Çevremize özen göstermiyoruz. Tarihi ve kültürel değerlerimize yeterince sahip çıkmıyoruz. Çevre kirliliği vardır ve şikayetler alıyoruz... Turisti Girne Kalesi'ne, Salamis Harabeleri'ne götürüyorsunuz mesela, çevre kirlidir.

VATANDAŞA DA DEVLETE DE İŞ DÜŞÜYOR

Soru: Sizce ne yapmak lazım çevre temizliği ile ilgili?

Cevap: Vatandaşa da devlete de iş düşer... Bizim ülkemiz turizmden para kazanan, daha doğrusu kazanması gereken insanlarız... Turizme önem verdiğimizi söyleyen bir ülkeyiz... Turizmin lokomotif sektör olduğunu iddia eden bir devletimiz var... Vatandaş da dikkatli olmalı, devlet de... Yolda giderken, vatandaşımız çöpünü aracından dışarı fırlatabiliyorsa, burada eğitimden tutun, devletin en zirvesine kadar her noktada sıkıntı var demektir...

GİRNE – ALSANCAK ARASI BEŞ DAKİKALIK YOLU 45 DAKİKADA GİDİYORUZ

Soru: Alsancak'a otel yapıyorsunuz... Ama en basitiyle, Girne – Alsancak yolu bile sıkıntılı... Türkiye'den Ercan'a uçakla gelmek, Girne'den Alsancak'a otomobille gitmekten daha kısa süre alabiliyor...

Cevap:Girne – Alsancak yolu büyük bir sıkıntı... Sabah ve akşam üzeri saatlerinde beş dakikalık yol 45 dakikaya çıkabiliyor... Girne'den çıkıp biri Alsancak'a restorana gelecek olsa, insan iki kez düşünüyor... Çözülmesi gereken basit bir sorun bence... Ama çözülememiş... İnşallah çözülür...

1974 ÜZERİNDEN 45 YIL GEÇTİ VE HALA TÜRK MALI MI DEĞİL Mİ DİYE İPOTEK SIKINTISI SÜRÜYOR

Soru: Kredi bulmak konusunda sıkıntılı mı yatırımcı?

Cevap: Şöyle bir durum var... Kredi faiz oranları çok yükseldi... Yatırım yapmak istiyoruz ama iki kez düşünmek zorunda kalıyoruz... Bir yanda kredi faiz oranları çok yüksek, öte yanda devlet desteği etkili değil... Bir de hala ülkede ne var biliyor musunuz? Bir bankadan kredi alacaksınız... Sizden ipotek göstermeniz isteniyor... Bu ipoteğin Türk malı olup olmaması da sorun... 1974 üzerinden 45 yıl geçti ve hala Türk malı mı değil mi diye ipotek sıkıntısı sürüyor...

KIBRIS SORUNU ÇÖZÜLMELİ

Soru: Bankalar her mülkü ipotek kabul etmiyor ama bir yandan da Kıbrıs sorunu mesajı veriyor sanki...

Cevap: Kıbrıs sorununun çözülmesi, sadece bu açıdan değil, her halde her açıdan önemlidir... Turizm açısından çok daha önemlidir...

ÇOCUĞUMUN GELECEĞİ ÖNEMLİ

Soru: Güneyde mülk bıraktınız herhalde...

Cevap: Ben güneyde babam ne bıraktıydı, ne bırakmadıydı meselesiyle ilgilenmem. Bildiğim kadarıyla bıraktılar tabii ki... Ama beni, doğduğum bu ülke, geleceğim, bir çocuğum var, O'nun geleceği daha çok ilgilendiriyor...

BÜROKRASİ VE TANITIM EKSİKLİĞİ EN BÜYÜK SORUN

Soru: Genç bir turizmci, genç bir iş insanı olarak nedir bu devletin en büyük sorunu sizce?

Cevap: Bürokratik engeller ve tanıtım... Bizim için bu ikisinden daha önemli sorun olamaz. Elbette daha sorunlar vardır. Ama bürokrasideki sıkıntılar, kendi beceriksizliğimizle alakalıdır... Elbette ulaşım sorunumuz vardır... Kesinlikle tanınmamışlıkla bağlantılı engeller de söz konusudur... Bürokratik engellerin yanında ikinci en büyük beceriksizlik tanıtımdır... İnsanlar, gitmek isterlerse, ulaşımda sıkıntılar da olsa, o gitmek istedikleri yeri bulup giderler... Kuzey Kıbrıs için de geçerlidir bu... Turiste Kuzey Kıbrıs'ı tanıtırsanız, ulaşım gibi pahalılık gibi sıkıntıları bir yana bırakın, gelmek isteyen kaliteli turist mutlaka yolunu bulur ve gelir... ama tanıtımda eksiğiz... Hiç bir şey yapılmıyor demiyorum ama bürokrasimiz bezdiricidir... Tanıtımımız da eksiktir.

BİR TANITIM HEDEFİMİZ OLMALI

Soru: Turizmle bağlantılı bir hedef çizecek olsanız, neleri en başa koyarsınız?

Cevap: Tanıtım, tanıtım, tanıtım... Bir tanıtım hedefimiz olmalı... Tarihi zenginlik, hava güzelliği çok nadiren başka ülkelerde, bizdeki kadar vardır... Havamız çok güzeldir... Son derece zengin tarihimiz vardır... Kaliteli otellerimiz vardır... Hatta otellerimizin kalitesi de tıpkı havamız ve tarihimiz gibi, başka ülkelere göre öndedir... Öncelikle insanlarımızı da bilinçlendirmek lazım... Ülkeye gelen her yabancı insan, her turist, bizim velinimetimizdir... Onlara karşı davranışlarımız imajımızı sergilemektedir... Kötüyse kötü, iyiyse iyi... Bir Asya ülkesine gitmiştim, oradaki yerel vatandaşın turisti göstermiş olduğu ilgi, sevgi, alaka inanılmazdı. Hala unutmam. Hiç unutmam... Trafik polisi, yerli araçları durdurup, turistlerin aracına bizim devlet adamlarımız gibi VIP uygulaması yapıyor, yolu açıyor... Polis, durdurduğu araçta turistler varsa, anında bırakıyor, geçmesini sağlıyor... Biz de böyle olmalıyız... İlgi göstermemiz lazım... Bunlar bizim canımızdır, çok iyi bakmalıyız... Turist her şeydir...

Soru: Kumar?

Cevap: Her şey gerekli...