Tek başına çölleşmeyi durduran adam: Yacouba Sawadogo

Kuzey Burkina Faso arazilerinin çölleşmesine karşı, eski çiftçilerin yeniden ağaçlandırma ve toprak koruma gibi basit yöntemleri çok etkili.

1980 yılında, Yacouba, kendi elleriyle sorunu çözmeye karar verene kadar; aşırı tarım, aşırı otlatma ve aşırı popülasyon, yıllar boyunca, denize kıyısı olmayan Batı Afrika milletlerinde toprak erozyonuna ve kuraklığına sebep oldu.

Diğer çiftçiler, Yacouba'nın çok alışılmamış yöntemleri ile dalga geçtiler. Fakat, onun teknikleri başarılı şekilde ormanları yenilediğinde, bu çiftçiler durumun farkına vardılar. Yacouba, ormanların büyümesini ve toprak kalitesinin artmasını sağlayan,"zai" denilen antik Afrikalı çiftçi yöntemini yeniden kullandı.

Zai, basit ve düşük maliyetli bir teknik. Bir balta veya kürek kullanarak, sağlam zemine küçük delikler kazınır ve kompost ile doldurulur. Ağaç tohumu, darı veya süpürge darısı kompost içinde ekilir. Delikler, yağmur sezonu boyunca suyu çeker; bu işlem, rutubet ve besleyici ögeleri kuraklık boyunca muhafaza eder.

Zai kurallarına göre; Yacouba, yerel uygulamaların tam tersi toprağı kuraklık sezonuna hazırlıyor. Diğer çiftçiler ve toprak şefleri ona gülseler de yakın zamanda onun bir dâhi olduğunun farkına vardılar. Sadece 20 yıl içinde çorak alanı 60'tan fazla ağaç türü ile 30 dönüm ormana dönüştürdü.

Uluslararası İşbirliği Merkezi Doğal Kaynak Yönetimi Uzmanı Chris Reji yaptığı açıklamada şunları söylüyor: "On binlerce hektar verimsiz toprak, Yacouba'nın tekniği sayesinde verimli hale geldi."

Yacouba, sırlarını saklamamayı seçti. Dostluk ruhu içinde insanları bir araya getirerek, ziyaretçilerine çiftliğinde eğitim seminerleri verdi. Yaptığı açıklamasında, "Bölge çapında, verimli değişim için başlangıç programı eğitimi vermek istiyorum" diyen Yacouba'yı çeşitli köylerden çiftçiler, tavsiye ve iyi kalitede tohum almak için ziyaret ediyor.

2010 yılında, ödüllü film yapımcısı Mark Dodd, Yacouba'nın deneyimlerini konu alan"The Man Who Stopped the Desert" adında bir belgesel yaptı. Film, tek bir insanın mücadele ederek dünyada çölleşmenin en çok görüldüğü yerlerden biri olan Afrika'nın Sahel bölgesindeki binlerce çiftçiyi nasıl kurtardığını anlatıyor. Aynı zamanda Afrika'nın sorunlarını çözmek için dış yardıma ihtiyacı olduğu düşüncesine meydan okumada da yardımcı oluyor.

Film, Yacouba'nın çalışmaları hakkında farkındalığın ve daha fazla bağışın sağlanmasının artmasına katkı yaptı. Oxfam Amerika desteğiyle, Yacouba, akışı yavaşlatan taş set kullanımını teşvik ediyor; bu şekilde çukurlardan su toprağa sızıyor. Bu kadar kısa bir sürede topraktaki ilham verici dönüşüm, bu tekniği oldukça başarılı olduğunu kanıtlar nitelikte.

Fakat, bunu gerçekleştirmek söylenildiği kadar kolay değil. Belgeselin başarısına rağmen Yacouba, birçok çevreden sorunlarla yüzleşti. Ormanın önemli bir kısmı, yayılmak için işgal edilmeye devam ediyor. Yetersiz tazminatlar ile kurtarılan topraklara evler yapılmaya başlandı. Yacouba, aksiliklere rağmen umudunu kaybetmedi. Yaptığı şeyin çok önemli bir iş olduğunu biliyor. Yetiştirme çabaları ise iki katına çıktı. Kendisi kesinlikle mükemmel birisi, her kıtaya bir Yacouba olsa dünya çok daha güzel bir yer olurdu.

gaiadergi