Türkiye, Rusya gerginliği piyasaları etkiledi...

Türk Silahlı kuvvetlerine ait F16 uçağının sınır ihlali yapan ve uyarılara uymayan Rusya savaş uçağını angajman kurallarına paralel Suriye sınırında düşürmesi ardından tırmanan jepolitik riskler ve her iki ülke tarafından yapılan sert açıklamalar haliyle finansal piyaslarda da yankı buluyor. Aslında gerginlikten her iki ülkenin de fayda yerine zarar sağladığı çok açık. Rakamlara bakmak gerekirse: Türkiye İhraçatçılar Meclisi rakamlarına göre Ekim ayı itibarı ile Türkiye'nin ihracatının yaklaşık % 3'lük kesimi Rusya'ya yapılıyor. Birinci sırada 10,8 milyar dolar ve % 10 pay ile Almanya yer alırken; Rusya'nın ise % 3 pay ve 3,1 milyar dolar ile 8. sırada olduğunu görüyoruz.

Benzer bir şekilde, Turizm Bakanlığı verilerine göre, Almanya yine 4,4 milyon turist ile ilk sırada yer alırken, Rusya ise 3,3 milyon turist ilk ikinci sırada yer alıyor. Rusya'nın Türkiye'ye kabaca 3,7 milyar gelir bıraktığını rakamlarına rastlıyoruz. Mersin'de yapılacak Akkuyu nükler eneji santralinin 20 milyar dolar ile Rusya tarafından yapılması planlanıyor. Ukrayna ve Kırım nedeniyle Batı'nın ağır ambargosu ile karşı karşıya kalan Rusya'nın enerji ihraçatında en büyük ikinci müşterisinin Türkiye olduğunu biliyor muydunuz? Geçen yıl Türkiye'nin Rusya'dan 27,4 milyar metreküp gaz satın aldığını ve bu rakamın toplam enerji ithaltının % 56'sı ve rakamasal olarak 60 milyar dolara tekabül ettiğine rastlıyoruz.

İki ülkenin başta enerji, taze sebze ve meyve, beyaz et, turizm gibi birçok konuda ortak paydasının yerine şu anda askeri olmasa da ekonomik bir savaş yaşandığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Türkiye'nin ne Rus gazından feragat edebileceği, ne de Rusya'nın bu kadar ambargo altında Türkiye'ye gaz satışında vazgeçebileceğine ihtimal vermiyoruz. Ancak, yine de, kısa vadede, her iki ülkeden sertleşen açılımlar ve işlerin yavaşlatılması bağlamdaın zorlaştırma girişimleri kaçınılmaz olduğunu görünüyor. Hatırlanacağı üzere, Türkiye'nin uçağını düşüren ve pilotlarımızın şehit olduğu dönemde Suriye'ye karşı hissedilen duygular, şu anda haklı olsak da, sahanın diğer tarafında da yaşanıyor. Diplomasi ile özellikle bu haftasonu konunun daha da tırmanmaması gerektiğini düşünüyoruz. Aksi takdirde, kısa vadede satış baskısının daha da sertleşmesi kaçınılmaz görüyor. Ekli grafiklerden de görüleceği üzere, yıl sonu etkisi ve düşük hacme rağmen, USD/TL kuru seçim ardından yakaladığı iyi havayı jeopolitik riskler ile geri verdi. Öyle ki, seçim öncesi Cuma günü 2,9150 seviyesinde olan, AK Parti'nin beklenmedik zaferi ile 2,75'li seviyelere gerileyen USD/TL kuru, ilk paniğin geçmesi ardından 2,81'li seviyelerde denge bulmuştu. Kabineye yönelik iyimser beklentiler ve reformist bir kimlik ile işe başlaması beklenen hükümete paralel hava tam iyiye dönecekken, Rusya gerginlği ile seçim öncesi seviyelere geri dönmüş olduk. Benzer bir sürecin borsa cephesinde de vuku bulduğunu görüyoruz (bakınız grafik).

Yeni gün başlangıcında ise Asya cephesinde tatsız bir seyir var. Çin borsası bültenimizi yazdığımız sabah erken vakitlerde % 5,5 aşağıda işlem görüyor. Asya borsalarından hakim rengin kırmızı olduğunu görüyoruz. Çin borsasında regülatörlerin yaptığı soruşturma nedeniyle işlemlerin durdurulması endekste ciddi bir hareketi beraberinde getirdi. Sert düşüşün global anlamda risk algısını negatif etkileyebileceğini söylemek gerekiyor. Yurtdışında ise Aralık ayında hem Avrupa Merkez Bankası (ECB) hem de Amerika Merkez Bankası (FED) kararı bekleniyor. Her iki merkez bankasının da farklı yönde karar alması bekleniyor. FED'in 16 Aralık'ta 25 baz puan faiz artırması, 3 Aralık'ta ise ECB'nin 10 baz puan faiz indirimine giderek mevduat faizini % -0,3'e çekeceği bekleniyor. Durum böyle olunca EUR/USD paritesinde de aşağı yönlü seyir ve bekleyiş korunmaya devam ediyor. Teknik olarak aşağıda 1,0540 seviyesi ve devamında 1,04'lü seviyelerin bulunduğunu not etmek gerekiyor.

Bugün ABD piyasaları yarım gün boyunca açık konumda olacak. İngiltere'de sabah saatlerinde açıklanacak ikinci çeyrek büyüme verisi önemle takip edilecektir. Son dönemlerde azalan İngiltere faiz artışı beklentisi ve zayıflayan sterlin, güçlü büyüme verisi ile yerini yükselişe terk edebilir.

Rus uçağının düşürülmesi ardından tırmanan gerginliğe paralel USD/TL kuru son 4 gündür yükseliş eğilimli seyrini koruyor. Seçim ardından havanın ılımlıya dönmesi ve olumlu beklentilere paralel 2,81'li seviyeleri geride bıraktığımız Cuma günü test eden USD/TL kuru, dün akşam saatlerinde karşılıklı sert açıklamaların da yardımı ile yerini yükselişe terk etti. USD/TL aşağıdaki grafikten de görüleceği üzere 2,9310 seviyesini test etti. TL'nin son 5 günde % 4 değer kaybettiğine tanıklık ediyoruz. TL'de değer kaybının 2,9310 seviyelerinde durmaması halinde bir sonraki önemli direnç seviyesi 2,9415 olarak ön plana çıkıyor. Haftasonunun önemli olacağını düşünüyoruz. Her iki taraftan gelecek açıklamalara dikkat etmek lazım. Sağduyunun hakim olması ve havanın yumuşaması durumunda TL'nin yeniden iç dinamiklere döneceği ve seçim ardından yakalanan olumlu havanın rüzgarını yeniden arkasına alabileceğini düşünüyoruz. Ancak gerinliğin daha da ivme kazanması durumunda, TL'nin değer kaybetme ihtimalini göz ardı etmemek gerekiyor.