Stella Keheyan: "Herkes kendini Kıbrıslı görürse sorun çözülür"

Stella Keheyan'ın anne ve babası Diyarbakır'dan Kıbrıs'a göç etmiş. Kıbrıs'ta tanışıp, Arabahmet'teki Ermeni Kilisesi'nde evlenmişler. Babası 15 yaşında Mısır'a gitmiş ve orada lastik vulkanizasyon işini öğrenmiş, Kıbrıs'a geldiğinde de bu işini devam ettirmiş. Stella Keheyan'ın babası Taşçıyan, Kıbrıslı Ermenilerden tanınmış Uzunyan ailesinin birinci yeğeni. Stella Hanım'ın babası ve Uzunyan birlikte çalışmışlar. Baba Taşçıyan yaşlanınca, emlak sektöründe şansını denemiş.
Stella Keheyan,1931 yılında dünyaya gelmiş. Üç kız kardeş ve bir de erkek kardeşi var. Bugün kız kardeşlerinden biri İngiltere'de diğeri Amerika'da yaşıyor. Erkek kardeşi ise hayatta değil. Evlendiğinde Arabahmet'te oturan Stella Hanım'ın bir kızı ve bir oğlu var.

Komşu kızı Aydın Denktaş…

Stella Hanım'ın çocukluğu ve evlenmeden önceki hayatı, Beliğ Paşa Sineması'nın olduğu yerde geçmiş. Stella Keheyan'ın, Kıbrıslı Türklerin yakından tanıdığı bir de oyun arkadaşı varmış; Aydın Denktaş. Stella Hanım, Aydın Denktaş'ı şöyle anımsıyor:

"Evimizin tam karşısında Rauf Denktaş'ın hanımı, Aydın otururdu. Çocukken her gün birbirimizi görürdük. Aydın Hanım'ı daha sonra görmedim ama bir tanıdık gördüğümde daima selamımı gönderirim. Genç kızken çok güzeldi...
Sirvart Kuyumcuyan da Aydın Denktaş'ı American Academy'den tanıyor. Aydın Hanım'ın düğününden sonra üç gün boyunca farklı renklerde kıyafetler giyip, evini arkadaşlarına, dostlarına açtığından, bunun bir gelenek olduğundan bahsediyor. Bunun üzerine, Kıbrıslı Türklerle Ermenilerin düğün derneklerde birlikte eğlenip eğlenmediklerini merak edip sorduğumuzda, Stella Hanım, Kıbrıslı Ermenilerin düğünlerine Kıbrıslı Türkleri davet ettiklerini belirtti. Stella Keheyan, anılarındaki düğünleri şöyle anlatıyor:

"Gelinliğimizi giyip, yakın olduğu için yürüyerek kiliseye giderdik. Düğünde patişler dağıtılırdı. Adetlerimiz, Kıbrıslı Türklerin adetleriyle genelde aynıydı. Bizde Rumlardaki gibi başlık parası yoktu. Kıbrıslı Ermenilerle Kıbrıslı Türkler arasında yaygın olamasa da evlenenler oluyordu..."

Stella Keheyan, evlendikten sonra Arabahmet'te yaşamış. Evinin karşısında oturan ve Sirvart Kuyumcuyan'ın da komşusu olan Selma'yla her gün görüştüklerini anımsıyor.

Ailesi Diyarbakır'dan Kıbrıs'a göç eden Stella Keheyan,ülkede yaşayan herkesin kendini Kıbrıslı görürse ve herkes bunu kabullenirse ortada bir sorun kalmayacağını söylüyor.

Stella Hanım, bir bankada müdür olan kocasıyla birlikte, 1963'ten önce Arabahmet'ten ayrılmış. Annesini arkada bırakan Stella Keheyan yaşadıklarını şöyle aktarıyor:

"Biz evden çıktık; fakat annem ordaydı. Sirvart'ın anlattığı gibi hep aynı şey oldu. Sonunda annem de korktu. Evinden çıktı ve başka bir ev kiraladı…"

Yeniden hayat kurdu

Stella Hanım, Kermiya bölgesinde başka bir eve taşınmış; ancak 1963 olayları çıkınca, yeniden evlerini satmak zorunda kalmışlar ve Hilton Hotel'in yakınlarında bir ev kiralayarak, oraya taşınmışlar. Stella Keheyan, 1966 yılında Girne'de bir İngiliz'den ev satın almış, ancak bu kez de 1974 yılında evini bırakmak zorunda kalmış. Stella Hanım duygularını şu şekilde anlattı:

"Girne'de bir İngiliz'in evini satın almıştık. Yazın daima orada kalırdık. Kışın ise her hafta sonu giderdik. Arazimizin yarısı bugünkü Jasmine Court Otel'in olduğu yerdeydi. Evimiz de bugün askeri bölge olan yerin içinde kaldı..."
Stella Hanım, sekiz yıl önce kız kardeşiyle birlikte Arabahmet'te bırakmış oldukları evlerini görmeye gitmişler. Ancak Stella Keheyan, evi görünce yaşadığı duyguları ile ilgili sözlerini şöyle sürdürdü:

"Evimi görünce çok karmaşık duygular hissettim. Orada oturan kadına evlenmeden önce yukarıda oturduğumuzu, evlenince alt kata taşındığımızı söyledim. Bu evlerin babamın evi olduğunu anlattık. Bana da kadın, ' Aman hanım her gün dua ediyorum ve diyorum ki bu insanlar iyi ki bu evi yapmışlar, ben de oturuyorum'. Bizi kahve için davet etmiş, çok iyi karılaşmıştı…"

"Her şeyin düzelmesi için dua ediyorum"

"Her şeyin düzelmesi için dua ediyorum" diyen Stella Hanım, "Tabii ki her şey eskisi gibi aynı şekilde olamaz ama yine birbirimizi görelim, serbest gidip gelelim, öyle arzu ediyorum. Oğlum buraya sürekli gelir, çok ahbapları var" yönündeki düşüncelerini aktarıyor."Kendinizi Kıbrıslı mı yoksa Ermeni mi görüyorsunuz ?" şeklindeki sorumuza Stella Hanım'ın yanıtı "Herkes kendini Kıbrıslı görürse sorun çözülür. Ben Ermeni orijine sahip Kıbrıslıyım" oluyor.

Emine Davut Yitmen - Kıbrıs Gazetesi