HP'nin açıklanması, pahalılığı artıracak

Maliye Bakanı Özdemir Berova, geçtiğimiz günlerde, Gökhan Altıner'in Kıbrıs Postası TV’deki programına katıldı ve önemli açıklamalar yaptı.

Bu açıklamaları hatırlayacak olursak;

"2023 yılı enflasyon oranı öngörümüz yüzde 82. Yılın ilk altı ayında yüzde 33.32’lik bir hayat pahalılığı oranı belirlenmişti. Yani Ocak ayında yüzde 48 buçuk oranında hayat pahalılığı uygulanacak.

2024 yılın içinde, hayat pahalılığı kamu çalışanı maaşlarına, üç kere uygulanacak. Bunun için bütçedeki çalışmaları tamamladık. Maaşlara yaptığımız projeksiyona göre 4 aylık periyotlarda yaklaşık yüzde 20 oranında hayat pahalılığı artışı yansıyacak."

Bunların yanında, 2024 yılı beklentisi, başlayan bütçe maratonu ve elbette maliyenin olmazsa olmazı, en büyük hedef ve eksiği "gelir artırıcı önlemler".

Gelir artırıcı önlemler, her dönem, devletin, her hükümet ve maliye bakanının hedefidir.

Bugüne kadar bu hedefe, istenilen düzeyde ulaşılamadı.

En önemli sorun, birçok etken yanında, siyasi irade eksikliğidir.

Bir diğer ismiyle "popülizm".

KKTC'nin en önemli çıkmazı, hastalığı.

Hayat pahalılığı konusuna dönersek, en başta şunun altını çizelim;

Hayat pahalılığı, bir maaş zammı değildir.

Hayat pahalılığı, alım gücünün düşme, erime, pahalılaşma, enflasyon karşısında, rakamsal olarak kaybetmesidir.

Yani hepimizin ne kadar fakirleştiğinin göstergesidir.

Burada her kesimden, her insandan bahsediyoruz.

Görevi, mesleği, konumu, hayat şartları, hiç fark etmeksizin, herkesin alım gücü anlamında kaybı.

Kaldı ki bunu devletin açıklaması da gerçeği tam olarak gösteriyor mu, şüphesini de besliyor, bu ayrı bir konu.

Bu kayıp, kamu çalışanları, sosyal yardımla geçinenler, emekliler ve özel sektör çalışanları için bir bütün olarak geçerlidir.

Alım gücünün düşmesi, hayat standartlarının değişmesi, ekonomik darlığın artması, her kesimi etkiliyor.

Bunun yanında, artan giderler ve pahalılaşma, tüm bunların olumsuz olarak yansımasıdır.

Bu açıklama bir öngörü, bir hazırlık, tahmini, çünkü henüz kasım ve aralık aylarının hayat pahalılığı oranları belli değil.

Ancak rakam vererek bunun açıklanması, bir yerde bağlayıcı, beklentiyi belirleyici ve piyasayı en az bu oranda pahalılaştırmakla eş değerdir.

Şimdi tüm piyasa bu oranı fiyatlara yansıtacak, bunun yanında elektrik gibi zorunlu giderler de maliyetleri artıracak, yine zam olarak piyasayı etkileyecek.

%48,5 hayat pahalılığının kamu maaşlarına yansıtılacağı açıklaması, asgari ücrete yansıyacak en az artışı da belirlemiş oldu.

Üstelik henüz böyle bir gündem yokken, erkenden pazarlıklar başladı ve başlangıç noktası, en az bu oran.

İşverenler, personellerine ödenecek hayat pahalılığı artışını, şimdiden, girdi maliyetlerine yansıtacak, bu da yine bir pahalılaşma yaratacak.

Hükümet erken davranarak, beklentiyi %48,5 de tuttu, bağlayıcılık sağladı.

Bu son derece yanlış bir tutum oldu.

Piyasa şimdiden, henüz hayat pahalılığı netleşmeden, karşılanmadan, asgari ücret belirlenmeden, açıklanan oranla, pahalılaşacak, alım gücü şimdiden daha da düşmüş olacak, buna sebep olunacak.

Denetim veya önleyici tedbirler alınmaz, düşünülmezse, başıboş, hoyrat piyasa daha da daralacak.

Bunu görmek için çok beklemeyeceğimizden, emin olabilirsiniz.