Bu mantıkla piyasalar ucuzlamaz…

Eski Tarım Bakanı Erkut Şahali’yi dün konuk aldım. Erkut bey çalışkan bir milletvekili olmasının yanı sıra başarılı bir Tarım Bakanı olarak da hatırlıyoruz. Piyasaların denetlenmediğini konuştuk. Denetlense de piyasaların ucuzlamayacağını konuştuk. Ay sonu çıkarılması planlanan hal yasasının da etkili olacağına şüphe gözüyle bakılıyor. Bir kere devletin kendi menfaatlerinden feragat etmediği sürece piyasaların ucuzlaması pek mümkün değil.

Devletin sağlam bir döviz girdisi var. Bu nedenle devlet hep artıda. Hükümetin piyasaları denetlemekle piyasaları ucuzlatması pek kolay görünmüyor. Serbest piyasaya müdahale edilmesi gerekiyor. Serbest piyasaya müdahale edilmediği için hükümetin yayımladığı sebze ve meyve fiyatlarının kimseye bir faydası yok. Hükümet elma 25 liradır dese dahi toptancı ve perakendeci arasındaki denge farklı kuruluyor ve daha pahalıya satılıyor. Bir başka deyişle hükümetin her hafta yayımladığı sebze ve meyve fiyatlarının bir anlamı olmuyor böyle olunca.

Yani hükümet toptancıya ya da marketçiye şu ürünleri şu kadardan satacaksın dememesinden dolayı herkes istediği fiyatı uyguluyor.

Bunun bir örneği hemen yanı başımızda Rum tarafında var. Rum yönetimi ürünlerle ilgili bir fiyat ve bir averaj karlılık yayınlıyor. Bunun üzerine çıkmasına izin vermiyor. Bu nedenle yayınlanan rakamlar tüketiciyi koruyor. Benzer bir uygulamanın KKTC için de olması gerekiyor. Devlet temel tüketim maddelerinde karlılık oranını belirleyebilir. Böylelikle yapılan artışların ucu bucağı olmak yerine belli bir karlılıkla satış sağlanabilir.

Hükümetin elinde böyle bir karar üretme enstrümanı var önemli olan hükümetin böyle bir karar alıp uygulaması. Şu an ki mantıkla piyasaların ucuzlatılması mümkün değil.

ET VE SÜT ÜRÜNLERİ UCUZLAMADI

Hükümet her ne kadar et ürünleri ucuzladı dese dahi daha pahalı olduğunu biliyoruz. Şu an en basit bir kıymanın kilosu 300-340 lira arasından satılıyor. Hükümet söz de bu fiyatlara müdahale etti ama müdahale sonrasında et ürünleri daha pahalı oldu. Benzer bir durum süt ve süt ürünleri içinde geçerli. Et ve süt ürünlerine hükümetin doğrudan müdahalesi söz konusu değil. Böyle olunca da iki temel tüketim maddesi ucuzlamak yerine daha pahalı oluyor.

Yurttaşın et ve süt ürünlerine erişmekte her gün biraz daha zorlandığına vurgu yapan Şahali, “Maliyetlerin korkunç derecede artmasından dolayı pahalılık yaşanıyor” ifadelerini kullandı.

Şahali, doğrudan girdi maliyetlerini aşağıya çekecek tedbirlerin alınması gerektiğini kaydederek, “Fakat şu anda devlet buna cesaret edemiyor” diye konuştu.

Ülkede et kaçakçılığının devam ettiğini dile getiren Şahali, “Özellikle toplu tüketim mekanlarında kullanılan etin varlığı bir vakadır” açıklamasında bulundu.

Her ne kadar devlet kaçak eti kontrol altına almaya çalışsa bile halen kaçak et kaçakçılığının devam ettiği de bir gerçek.

Şahali, hükümetin mevcut haliyle piyasalara müdahale etmediğini ve bu nedenle piyasaların alım gücü noktasında inanılmaz yüksek olduğunu anlattı.

Hepimiz biliyoruz ki hükümet piyasalara müdahale etmediği sürece ve satışlarla ilgili yasa gücünde bazı kurallar koymadığı sürece piyasaların ucuzlamayacağı bir gerçek.

Başka bir tehlike ise yapılan asgari ücret artışı. Bu artıştan sonra yine bazı zamların yapıldığını görüyoruz. Ay sonu verilecek olan hayat pahalılığının ardından piyasadaki fiyatların artmasından korkuluyor.

Maaşlara yapılan zamların ardından hükümetin piyasaları sıkı denetlemesi ve olası zamların engellenmesi gerekiyor.

Yoksa aksi takdirde bu zamların önü arkası kesilmeyecektir.

**************

Günün Sözü

Ben sensiz de yaşarım ama seninle bir başka yaşarım.

Cemal Süreya