İşte askerlik yasasının detayları

Hafta boyunca halkın ve medyanın gündeminin ilk sıralarında yer alan Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı'nın konu edildiği radyo ve televizyonlardaki canlı yayınlarda başta İngiltere olmak üzere yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türklerin yoğun ilgisi gönderdikleri sorular ve mesajlarla dikkat çekiyor. Internetteki birçok sitede de konu heyecanla tartışılıyor.

ASAL Şube, vatandaşlardan gelen soruları yanıtlamak ve doğru bilgilendirmek için iletişim araçlarını kullanıyor.

ASAL Şube'ye +90 392 227 12 75 ve +90 392 227 50 07 numaralı telefonlardan, +90 392 228 66 63 numaralı fakstan veya asal@guvkk.net elektronik posta adresinden ulaşılabiliyor. Tasarıyla ilgili bilgiler ve tasarının tam metni www.guvkk.net ve www.mucahit.net adresli web sitelerinde incelenebiliyor.

2000 yılında yürürlükten kalkan Bedelli Askerlik Yasası kapsamına giren ancak daha sonra çeşitli nedenlerle bu hakkını kaybedenlere de af öngören tasarı; yürürlüğe girdikten sonra 1 yıl içinde bu durumdaki kişilere de başvurmaları halinde yeniden bedelli askerlik hakkından yararlanma imkanı verecek. Bu konumdaki kişiler, yüksek öğrenimden sonra 7 yıl çalışmış olmaları koşuluyla 4 bin sterlin ödeyerek hiç askerlik yapmayarak veya 2 bin sterlin ödeyip 1 ay askerlik yaparak görevlerini tamamlamış olacaklar.

Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı, yurt dışında Kıbrıslı Türk anne veya babadan doğan veya 12 yaşından önce anne veya babasıyla yurt dışına yerleşenlere ilişkin de düzenleme içeriyor. Bu konumdayken herhangi bir sebeple özel statüleri nedeniyle kazandıkları bedelli askerlik hakkını kaybedenler, tasarının yürürlüğe girmesinin ardından 1 yıl içinde başvurarak haklarına kavuşabilecek. Bu kişiler ya 3 bin sterlin ödeyerek askerlikten muaf olacak, ya da 1500 sterlin ödeyip 1 ay askerlik yapacak ya da para ödemek istemiyorsa ve 31 yaşından küçükse 6 ay, 31 yaşından büyükse de 3 ay askere alınacak.

Bu kişiler halen 49 yaşına kadar askerliklerini erteleme olanağına sahipken, yeni yasayla yaş sınırı olmaksızın kesin dönüşe kadar erteleyebilecekler ve yılda 90 gün KKTC'de kalabilecekler.

Özel statüleri nedeniyle ve yüksek öğrenime bağlı bedelli askerlik hakları olup da kaybedenlere af öngören tasarı, 1 Ocak 1995 öncesi ülkeyi terk edenlere (Güney Kıbrıs'a kaçanlar hariç) özel statüde askerlik (bedelli) hakkı veriyor.

Yeni yasadan yararlanarak KKTC'ye gelecek vatandaşlar, ülkeye girişlerinde tutuklanmayacaklar, sadece ASAL şubeye başvurmaları gerektiği yönünde bilgilendirilecekler. Ancak askerlik görevini yaparken Güney Kıbrıs'a kaçanlar ise tutuklanacaklar ve firari işlemi görecekler.

TAK muhabirine tasarıyla ilgili açıklamalar yapan ve soruları yanıtlayan Başbakanlık Hukuk ve Siyasi İşler Müdürü Handan Aksoy, tasarının özellikle 5 ana konuda yeni düzenlemeler içerdiğini söyledi.

Askerlik Yasası'nın 14. maddesinde özel statüdeki şahıslar diye sıralanan "Kıbrıslı Türk bir anne veya babadan yabancı ülkede doğan veya 12 yaşından önce anne veya babasıyla yabancı bir ülkeye yerleşenler"in KKTC'ye kesin dönüş yapmadıkları sürece 49 yaşına kadar askerliklerini erteleyebildiklerini belirten Aksoy, tasarıyla 49 yaş sınırının aşıldığını, bu kişilerin kesin dönüş yapmadıkları sürece ömür boyu adada her gelişlerinde 90 gün kalabileceklerini, 90 günden fazla kaldıklarında kesin dönüş yapmış sayılacaklarını belirtti.

Aksoy, halen yürürlükteki yasayla, bu konumdaki kişilerin kesin dönüş yaptıklarında ya 3 bin sterlin ödeyip hiç askerlik yapmama, ya 1500 sterlin ödeyip 1 ay askerlik yapma veya parası yoksa ve 31 yaşından küçükse 6 ay, 31 yaşından büyükse de 3 ay askerlik yapma seçenekleri olduğunu kaydetti.

Geçmişte bu statüdeki kişilerin ülkede 90 günden fazla kalmaları halinde veya yoklama kaçağı veya bakaya durumuna düşmelerinin, yeni tasarıyla yeniden değerlendirilerek bunlara af geleceğini bildiren Handan Aksoy, tasarının yasalaşmasının ardından 1 yıl içinde başvuranların kaybettikleri erteleme ve kesin dönüşte bedelli askerlik haklarını yeniden kullanabileceklerini vurguladı.

Başbakanlık Hukuk ve Siyasi İşler Müdürü Handan Aksoy, tasarıyla yüksek öğrenime bağlı bedelli askerlik konusunda da bir takım düzenlemeler öngörüldüğünü kaydederek, 2000 yılında yürürlüğe giren 59/2000 sayılı Askerlik Yasası'ndan önce başka bir bedelli askerlik yasası olduğunu, bu konumdaki şahısların yoklama kaçağı, bakaya durumuna düşerek veya başka şekilde haklarını kullanamamışlarsa, kaybetmişlerse veya başvuruları reddedilmişse şimdi aftan yararlanabileceklerini söyledi.

Aksoy şöyle devam etti:
"O zamanki hakları yasaya göre neydi? Yüksek öğreniminden sonra yedek subaylık hakkını elde ederek bedelliye başvururlar, 7 yıl yurt dışında çalışırlar ve geldiklerinde 4 bin sterlin ödeyip hiç askerlik yapmayabilirlerdi veya 2 bin sterlin ödeyip 1 ay askerlik yapabilirlerdi. Bu, yürürlükteki yasadan önceydi. Çok küçük bir kesim kalmış yine mağdur olan, şimdiki tasarıyla, onlar için af düzenlemesi geldi. Bu durumdakiler bu yasa yürürlüğe girdikten sonra 1 yıl içinde başvururlarsa, o yasayla kazandıkları hakları yeniden kullanabilecekler. Yani o yasaya göre bedelli hakkını kazandıklarını ve 7 yıl çalıştıklarını belgeleyerek ve eski yasaya göre kazandıkları bedelli hakkını kullanarak askerlik yükümlülüğünü yerine getirmiş olacaklar.

Bu olanak, yüksek öğrenim yapan ve zamanında bedelli hakkından yararlanmak için başvuranları kapsıyor. Başvurmamışsa kapsamıyor. Yüksek öğrenime bağlı bedelli askerlik için yine bu yasa tahtında hak kazananlar kazanıp da çeşitli nedenlerle bu hakkını yitirenler için bir düzenleme var. Bu da nedir? Üniversite bitirip yedek subay hakkı kazanacaksınız ve yurt dışında 4 yıl çalışacaksınız. 4 yıl çalışıp da geri geldiğinizde 4 bin sterlin ödeyip 1 ay askerlik yapıyorsunuz.

Yeni yasa, bu statüdeki insanlar için de bir af içeriyor. Lisans üstünde geçen süreler çalışma süresinden sayılır. Bunlar da herhangi bir durumda ya çalıştıklarını ispatlayamamışlarsa ya da yoklama kaçağı veya bakaya duruma düşmüşlerse onlara da af geliyor. Onlar da bir yıl içinde başvurdukları taktirde bedelli haklarını kazanacaklar."

Handan Aksoy, Askerlik (Değişiklik) Yasa Tasarısı'yla gelen bir diğer önemli kazanımın 1 Ocak 1995'ten önce adayı herhangi bir sebeple askerlik yapmadan terk edenlerle ilgili olduğunu açıkladı.
Yürürlükteki yasada bunlara ilişkin düzenlemeler bulunduğunu fakat hak düşürücü süreler de olduğunu kaydeden Aksoy, hakkını kaybedenlerin ülkeye geldikleri zaman müracaat ederek bedelli hakkını kazandıkları için 12 ay içinde bedelli yükümlülüklerini yerine getirebileceklerini belirtti.

Aksoy, tasarının düzenlediği diğer afların yürürlüğe girmesinden itibaren 12 ay içinde başvuru gerektirirken, 1995 öncesinde askerlik yapmadan ülkeden ayrılanlarla ilgili düzenlemenin böyle bir zorunluluğu olmadığını, bu kişilerin KKTC' nin dış temsilciliklerine başvurabilecekleri gibi herhangi bir zamanda Kıbrıs'a geldiklerinde de müracaat edebileceklerini ve müracaat tarihinden itibaren 12 ay içinde bedelli askerlik yükümlülüklerini yerine getirebileceklerini anlattı.

Bu durumdakilerin bedelli hakkının yasanın 17. maddenin 1. fıkrasında sıralandığını kaydeden Handan Aksoy, " Yani, 3 bin sterlin ödeyip hiç yapmamak, 1500 sterlin ödeyip 1 ay yapmak, parası yoksa da o kriterlere göre 31 yaş altıysa 6 ay, üstüyse 3 ay askerlik yapmak... Ancak bu maddenin kapsadıklarının hepsi 31 yaş üstü çıkacak" dedi.

Handan Aksoy, af kapsamına alınan üç grubun da KKTC'ye gelişlerinde tutuklanmalarının söz konusu olmadığını vurguladı. Muhaceret polislerinin bu konumdaki kişileri "Asal şubeye gidip gerekli işlemleri yapınız. Aksi takdirde çıkış işleminiz yapılamayacak" diye uyaracağını kaydeden Aksoy, sınır kapılarındaki işlemler sırasında bu kişilerin kısa bir süre diğer yolcuların işlemlerinin önce bitirilmesi amacıyla bekletilebileceğini ancak bunun kesinlikle tutuklama olmayacağını söyledi.

Tutuklanacak olanların sadece firariler olduğunu belirten Aksoy, "Firariler askerlik yaparken kaçanlardır. Ağırlıkla Güney Kıbrıs'a kaçanlardır. Bunlar için kesinlikle af yoktur. Kapılardan girdikleri anda tutuklanacaklar, yargılanacaklar, kalan askerlik sürelerini yapacaklar ve cezalarını çekecekler" diye konuştu.

Handan Aksoy, kesin dönüşe kadar erteleme hakkı verilenlere her yıl en fazla 90 gün KKTC'de kalma izni verilmesiyle ilgili eleştirilerin anımsatılması üzerine, yasaya bir süre konması gerektiğini ve bu sürenin uygun görüldüğünü belirterek, yurt dışında işi gücü olan bir kişinin zaten adada 90 günden uzun kalamadığı gerçeğinin de dikkate alındığını söyledi.

Yasa tasarısıyla lisans üstü eğitimdekilere askerlik erteleme süresinin, eğitim süresinin iki katından fazla olamayacak şeklinde düzenlemeye gidildiğini de bildiren Aksoy, disiplin amacıyla bir düzenleme de yapıldığını belirtti.

Buna göre, yüksek öğrenime bağlı bedelli hakkı kazananlar, bu tasarının yürürlüğe girmesinden sonra yoklama kaçağı veya bakaya olursa bu haklarını kaybedecekler. Yani bedelli (bir ay) görev yapmak üzere çağrıldıkları tarihte eğitim yerlerine (Gülseren'e) gitmezlerse bedelli haklarını kaybedecekler. Halen yürürlükteki yasada bu yönde düzenleme yoktu ve bazı kişiler zamanında Gülseren'e gitmeyerek sorun yaratıyordu.
TAK