Baykal: "Kırık veya çıkık olduğunu nasıl anlayacağız?"

Yakın Doğu Üniversitesi Lefkoşa Kıbrıs ( Near East University Nicosia Cyprus) Basın ve Halkla İlişkiler Dairesi Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre, Prof. Dr. Barbaros Baykal gündelik hayatta kırık ve çıkıklar ile daha giderek daha fazla karşılaşmakta olduğumuzu ifade etti.

Prof. Dr. Baykal Kırık veya çıkığı olan kişiye zarar vermemek için nelere dikkat edilmesi gerektiği anlatırken, çoğu zaman böyle bir durumla karşılaşıldığında kısa süreli panikler yaşandığını ve bazıları bu kişilere dokunmaktan çekindiğini ve korktuğunu dile getirdi.

Kırık Çıkık Nedir?

"Önce kırık ve çıkık tanımları ile başlayalım. Kırık dediğimiz, herhangi bir kemiğin bütünlüğünün çoğunlukla bir darbe sonrası bozulmasıdır. Çıkık ise hareketlerimizi gerçekleştirdiğimiz eklemleri oluşturan kemik yapıların normal yapısının bozulmasıdır." İfadelerini kullanan Prof. Dr. Baykal, çıkıkların bazen kemik kırıkları ile beraber de olabildiğini bunları ise kırıklı-çıkıklar olarak adlandırdıklarını vurguladı.

Nasıl Anlarız?

Prof. Dr. Barbaros Baykal," kırık veya çıkık olduğunu nasıl anlayacağız ?" sorusunu yanıtlarken, öncelikle şüphelenmek ve kırık çıkık bulgularını araştırmak gerektiğini, en sık bulgunun ise ağrı olduğunu belirtti.

Kişilerin ağrı eşiklerine bağlı olmakla beraber genellikle bu yaralanmalarda ciddi ağrı hissedildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Baykal,sözlerine şu şekilde devam etti: "kırık veya çıkığın olduğu kemikte/eklemde şekil bozukluğu olması, kırık kemik ucunun cildi delerek dışarı çıkması, hafif hareket ile veya bastırmakla ciddi ağrı olması, kişinin yaralanmış kolunu/bacağını kullanamaması, yaralanan bölgede aşırı şişlik olması ve şuuru yerinde olan hastanın kemiğinden ses geldiğini söylemesi veya kırık kemik uçlarının birbirine sürtmesi ile oluşan sesi hissetmesi başlıca kırık bulgularıdır."

Nasıl Müdahale Ederiz?

Prof. Dr. Barbaros Baykal, tanı koyduktan sonra kırık veya çıkığa uygun şekilde müdahale edilmesi gerektiğini ifade ederek, kırık veya çıkığın hastanın hayatından sonra geldiğini, hayatı tehdit eden başka durumlar var ise bunların kırık veya çıkıktan önce düzeltilmesine çalışılması gerekildiğini vurguladı.

İlk yardımda ABC prensipleri olarak bilinen koşulların sağlanması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Baykal, "Önce yaralının hava yolu açılmalı, solunumu sağlanmalı ve kan dolaşımı kontrol edilmelidir." Diye konuştu.

Prof. Dr. Baykal, şuuru kapalı yaralılarda, kişinin boynunda ya da omurgasında kırık olabileceği ihtimali göz önünde bulundurulması gerektiğini de ifade ederken, yaralının karga tulumba taşınmaması ve gereksiz hareket ettirilmemesi gerektiğini belirtti.

"Şuuru açık olanlarda daha rahat davranabiliriz. Kırık ve çıkıklarda ilk yardım aslında tek bir temel prensibe dayanmaktadır, o da kırık veya çıkığın uygun şekilde hareketsiz hale getirilmesidir." İfadelerini kullanan Prof. Dr. Baykal, "böylelikle hastanın ağrısı giderilir, kırık uçların damar/sinirlere zarar verme riski azaltılmış olur, kanama miktarı azalır, yağ embolisi riski azaltılır ve hastanın transportu kolaylaştırılmış olur."dedi.

Prof. Dr. Baykal, açık bir kanama var ise öncelikle temiz (steril) bir madde bulup direk olarak kanamanın üzerine bastırılması gerektiğini dile getirirken, böylelikle kan kaybına bağlı ölümlerin önüne geçilebilineceğini kaydetti.

Kemik açıkta ise temiz (steril) malzemeler ile yara kapatılmalı ve tespit sağlanması, kırık uçları dışarıda ise yara içine sokmaya çalışılmaması gerektiğini de açıklayan Prof. Dr. Baykal, açılanmış veya şekil bozukluğu olan kırıkları da düzeltmeye çalışılmaması gerektiğini vurguladı.

Prof. Dr. Baykal, Kırık veya çıkığın tespit edilmesi işlemine ''Atelleme'' bu iş için kullanılan her türlü malzemeye de ''Atel'' adı verildiğini ifade ederek, "fabrika imalatı hazır ateller olmakla beraber her yaralanma yerinde bu atellerin bulunma ihtimali düşüktür, bu nedenle etrafımızda gördüğümüz kalın mukavva, gazete, dergi, baston, şemsiye, tahta, yastık gibi malzemeleri kırık veya çıkıkların tespitinde kullanabiliriz."diye konuştu.

Atel malzemesi bulamadım diye bir mazeret olmaması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Baykal, yaralanmış bacak için sağlam diğer bacak, yaralanmış kol-omuz için de gövdenin atel görevi görebildiğini vurguladı.

Prof. Dr. Baykal, "Atelleri dolaşımı bozacak kadar sıkı sarmamalıyız, ancak kırığın çok oynamasına izin vermeyecek sıkılıkta olmasını da sağlamalıyız." Derken, "Eğer elde edilebilir ise atel üzerinden soğuk (naylon torba içinde buz veya sıcak/soğuk jeller ile) uygulama kanamayı ve ağrıyı azaltabilir. Hastada şok bulguları var ise hastanın ayakları hafifçe yükseltilebilir." İfadelerini kullandı.

"Tabii bütün bu işlemlere başlamadan önce bir sağlık kuruluşuna haber vermeyi, gerekli ise ambulans çağırmayı unutmamalıyız." Diyen Prof. Dr. Baykal, kazasız-belasız, kırıksız-çıkıksız günler dileyerek sözlerini sonlandırdı.