Bugün büyük usta Nazım Hikmet'in ölüm yıldönümü

Nazım Hikmet 17 Ocak 1902'de Selanik'te doğdu. Babası, Hamburg konsolosluğu yapmış olan Hikmet Bey, annesi ise Ayşe Celile Hanım'dır. İlköğreniminin hemen ardından başladığı Mekteb-i Sultani ortaokulunda henüz 11 yaşındayken şiir yazmaya başlayan ünlü şairin ilk şiiri 'Feryad-ı Vatan' oldu. Denizciler için kahramanlık şiirini dönemin Bahriye Nazırı Cemal Paşa'ya okuyan Nazım Hikmet, başarılı oluşundan dolayı Bahriye Mektebi'ne gönderildi. Zeki ve orta dereceli çalışkanlığıyla bilinen Nazım Hikmet, buradan mezun olduktan sonra 17 Mayıs 1921'de aşırıya kaçan halleri nedeniyle ordudan ihraç edildi.

Şiir ve yazıları başını belaya soktu

1921'de Batum üzerinden Moskova'ya Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'nde siyasal bilimler ve iktisat okumaya giden Nazım Hikmet, burada devrimin başlangıcına tanık oldu. Komünizmle tanışan ünlü şair hayatının dönüm noktasını yaşadığı Moskova'da ilk şiir kitabı olan '28 Kanunisani'yi de burada çıkarttı. Daha sonra yeniden Türkiye'ye dönen ve Aydınlık Dergisi'nde çalışmaya başla Nazım Hikmet Ran, şiir ve yazılarından dolayı 15 yıl hapis istemiyle yargılanınca tekrar Sovyetler Birliği'ne gitmek zorunda kaldı.

12 yıl hapsin ardından vatandaşlıktan çıkarıldı

1928 yılında çıkarılan Af Kanunu'ndan yararlanan Nazım Hikmet, Türkiye'ye geri döndü. Bu kez Resimli Ay isimli dergide işe koyulan ünlü şair, 1938'de 28 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 12 yıl süren tutukluluktan sonra askere alınacağı ve öldürüleceği endişesiyle 1950 yılında Stalin yönetimindeki Sovyetler Birliği'ne gitti. Nazım Hikmet, 25 Temmuz 1951 tarihinde Bakanlar Kurulunca Türk vatandaşlığından çıkarıldı.

3 Haziran 1963'te vefat etti

Bu olaydan sonra büyük dedesi Mustafa Celaleddin Paşa (Konstantin Borzecki)'nın memleketi Polonya'ya giden Nazım Hikmet, burada vatandaşlık alarak Borzecki soyadını aldı. 3 Haziran 1963 tarihinde geçirdiği bir kalp krizi neticesinde 61 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Şiirlerinde yeni formlar denedi

İlk şiirlerini hece ölçüsü ile yazmaya başladı ancak içerik bakımından diğer hececilerden farklıydı. Şiirsel gelişimi arttıkça hece ölçüsü ile yetinmemeye ve şiiri için yeni formlar aramaya başladı. Sovyetler Birliği'nde yaşadığı ilk yıllar olan 1922 ile 1925 arasında bu arayış doruğa çıktı. Hem içerik hem de biçim bakımından dönemindeki şairlerden farklıydı. Hece ölçüsünden ayrılarak Türkçe'nin vokal özellikleri ile ahenk oluşturan serbest ölçüyü benimsedi. Mayakovski ve fütürizm taraftarı genç Sovyet şairlerinden esinlendi.

Şiirlerinin çoğu bestelendi

Yazdığı şiirlerin çoğu Fikret Kızılok, Cem Karaca, Fuat Saka, Grup Yorum, Ezginin Günlüğü, Zülfü Livaneli gibi sanatçılar tarafından bestelendi. Ünol Büyükgönenç tarafından özgün bir şekilde yorumlanmış olan küçük bir kısmı ise 1979'da "Güzel Günler Göreceğiz" ismiyle kaset olarak çıktı. Birkaç şiiri ise Yunan besteci Manos Loizos tarafından bestelendi. UNESCO'nun ilan ettiği 2002 Nâzım Hikmet yılı için besteci Suat Özönder "Şarkılarda Nâzım Hikmet" adlı bir albüm hazırladı. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığının katkılarıyla, Yeni Dünya plak şirketi tarafından hayata geçirildi.

2009'da yeniden Türk vatandaşı oldu

2009 yılının 5 Ocak Günü "Nâzım Hikmet Ran'ın Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkartılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yürürlükten kaldırılmasına ilişkin önerge" Bakanlar Kurulu'nda oylanarak kabul edildi. Bakanlar Kurulu'nun 5 Ocak 2009'da aldığı bu karar, 10 Ocak 2009'da Resmi Gazete'de yayınlandı ve Nâzım Hikmet Ran, İade-i İtibar yasasıyla 58 yıl sonra yeniden Türk vatandaşı oldu.