Türk tarafı Denktaş'ın masaya koyup kabul ettirdiği yüzde 7'den taviz vermiyor

Kıbrıs Postası Genel Yayın Yönetmeni Rasıh Reşat İsviçre'deki zirveyi takip ederken bir yandan da yaptığı değerlendirmede toprak konusunun daha önce de masada olduğuna dikkat çekiyor...

1990 yılının Şubat ayında New York'ta bir araya gelen Denktaş ve Vasiliu arasındaki görüşmelerde de masaya gelen ve Vasiliu tarafından reddedilen belgede ise toprakla ilgili kriterler dikkat çekiyor.

Rasıh Reşat'ın döneme ait notları şöyle;

Denktaş ve Vasiliu 1990 yılının Şubat ayında New York'ta bir araya geldi. Gali'nin 'set of idea' (Gali fikirler dizisi) olarak literatüre geçen bu görüşmeler aslında toprak konusunda Gali % 28.2 oranında bir toprağı Türk tarafına bırakan bir harita sundu.

Denktaş Türk tarafının kontrolündeki %36'dan %28.2'e inmesini öngören %7.8'lik düzenlemeyi öngören BM önerisinde %0.8'lik bir iyileşme sağlayarak %29 (+) oranına inebileceğini belirtti ve önerisini kabul ettirdi.

KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Denktaş, Türk tarafının toprak düzenlemesi ile ilgili sınırını resmen açıkladı: Mevcuttan sadece %7'lik bir sınır düzenlemesi kabul edilebilir.

1990 Yılında Sunulan 27 Sayfalık Türk Önerileri Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, BM Genel Sekreteri Perez De Cuellar gözetiminde, Rum Yönetimi Lideri Yorgo Vasiliu ile yapacağı New York Zirvesi'ne giderken, Türk tarafının önerilerini götürmüştü.
Denktaş'ın New York'taki BM Merkezin'de 26 Şubat 1990'da başlayan görüşmeler sırasında, önce ana hatları ile (Draft Outline Agreement) daha sonra da ana başlıkların altını doldurmak suretiyle masaya koyduğu tarihi belge tam 27 sayfadan oluşuyordu.

İşte Rum tarafını temsil eden Yorgo Vasiliu tarafından reddedilen o belgedeki toprakla ilgili kriterler:

FEDERASYONUN TOPRAKLA İLGİLİ YÖNLERİ

İki taraf aşağıdaki konularda anlaşırlar: Varolan ön savunma hatları arasındaki bölgenin geleceği.

a. İki kurucu Cumhuriyetin sınırları. Kurucu Cumhuriyetlerin her birinin toprağı, federal anayasada tarif edilecektir.

b. Kurucu Cumhuriyetlerin sınırları ihlal edilmez olacak ve Kıbrıs'taki İngiliz Egemen Üs Bölgelerinin egemenliğinin sona erdirilmesi hali dışında değiştirilmeyecektir.

c. Toprak ayarlamaları, bölünmez bir bütünün bir parçası olarak 1977- 79 Üst Düzey Antlaşmasında ekonomik yaşayabilirlilik, ya da verimlilik ile, mülkiyete ilişkin, üzerinde anlaşılan kriterlere göre yapılacaktır.

d. Herhangi bir toprak ayarlamasında kişilerin yerlerinden bir kez daha sökülmesi konusunda arzusuzluk ve pratik olmama durumları, yönlendirici bir etken olacaktır.

e. Üzerinde anlaşılan herhangi bir toprak ayarlaması, kapsamlı bir anlaşmanın öteki yönlerinden kopmadan, aşamalı olarak uygulanacaktır.

f. İki Kurucu Cumhuriyet, yeterli ve etkili biçimde garanti edilecek olan, birbirinin toprak bütünlüğüne saygılı olacaktır.

g. İki Kurucu Cumhuriyet kendi topraklarının, birbirinin toprak bütünlüğünü hedef alacak düşmanca faaliyet, ya da eylemler için kullanılmasına izin vermeyecektir.

1977 Denktaş- Makarios Doruk Anlaşması (12 Şubat 1977) Toprak Kriterleri:

Her toplumun yönetiminde bulunacak toprak,

a.Ekonomik bakımdan üzerinde yaşanabilirliliği,

b. Verimliliği

c. Toprak mülkiyeti ışığında ele alınacaktır."

Öte yandan Cumhurbaşkanı Akıncı, Annan Planı'ndaki son haritadan daha iyisini istediğini açıklayan Rum tarafına "Bırakın daha iyisini, aradan geçen onca yıldan sonra artık o bile mümkün değil" demişti.

İki lider Mayıs 2015'den buyana BM gözetiminde müzakerelere devam ederken, İsviçre'deki zirveden çıkması beklenen sonuç ise 5'li konferans tarihi.