Kıbrıs Türk İktisadı’nın Devrimci Lideri Kemal Deniz’in ölümünün 20. yıl dönümü...

Kıbrıs Türk siyasi ve iktisadi tarihinde bilinen ismiyle kitapçı Deniz Bey’in bugün 20. ölüm yıldönümü...

KEMAL DENİZ KİMDİR?

Başarılı işinsanlığı yanında topluma yaptığı hizmetlerle de anılan Kemal Deniz 1920’de Minareliköy’de doğdu. Baba mesleği olan çiftçilik yaptığı dönemlerde Rumlarla ortak olan Çiftçiler Birliği’nden ayrılıp Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği’nin kurulmasının öncülüğünü yaptı.

Uzun yıllar Çiftçiler Birliği Genel Sekreterliği görevini yürüten Deniz, 1960’ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi’ne seçilen 15 Kıbrıslı Türk’ten biri oldu. 1970 seçimlerinde yine milletvekili seçilen Deniz,  Otonom Türk Yönetimi Kurucu Meclisi’nde de görev aldı. Deniz 1976’dan sonra ise siyasetten çekildi.

Basına da hizmetleri bulunan Deniz sahibi olduğu Ateş (1946-1951), Vatan (1953-1954) ve Köylü (1953-1956)  gazetelerini yayımladı. Deniz, 1940’lı yıllarda uzun süren çalışmaları sonucu Kıbrıs Türk toplumunun mücadelesinde en büyük yeri alan Kıbrıs Türk köylü ve çiftçilerini de bir araya getirerek önemli bir güç olmasını sağlamıştı. Deniz, evli ve 5 çocuk babasıydı. 

Deniz Bey, her türlü engellemelere ve uygulanan tehditlere rağmen, eski Cumhuriyet döneminde  milletvekili seçilmiş bir Kıbrıslı Türk aydındır. Aslen Minareliköy’lü olmasına rağmen, Kıbrıs’ın her köşesinde basmadık yer bırakmayan kişiydi. Yaşadığı dönemde zorları başarmış birisidir. Çıkardığı bir gazete sayesinde toplum sorunlarını Anavatan’ın haberdar olmasını sağlamıştır. Rum zülmü altında ezilen Kıbrıslı Türkler’in seslerinin sadece Anavatan’da değil, dünya kamuoyu tarafından bilinmesini de sağlamıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kürsüsünden onun yazılarına atıflar yapılarak, Türkiyeli vekiller, Kıbrıslı Türkler’in sıkıntılarını tartışmış, yardım elinin adaya daha erken ulaşması sağlanabilmiştir. Kemal Deniz milletvekili seçildikten sonra, Türkiye’ye giderek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki siyasilerle temaslarda bulunarak, onları Kıbrıs konusunda ve Ada’da olup bitenler hakkında bizzat bilgilendirmiştir.  Çiftçinin ve hayvancının sorunlarını her zaman Türkiye hükümetiyle paylaşmış, finansal kaynak yaratabimek için girişimler yapmış, Kıbrıslı çiftçilerin yararlanmasını sağlamıştır.

Açtığı çığırlardan en önemlisi, Kıbrıs Türk iktisadi yaşamına kattığı kurumsallaşma faaliyeti olmuştur.  Kıbrıs Türk iktisadının kurumsallaşmasının öncüsü olarak da kabul edilen kanaat önderi Kemal Deniz Bey, yazılarıyla ve düşünceleriyle herkese örnek olmuş çok önemli bir şahsiyettir.

Kemal Deniz, 1 Mayıs 1943 yılında Kıbrıs Türk Çiftçiler Birliği’ni kurmuştur. Kıbrıslı çiftçileri ve hayvancıları bir Kurum altında toplayıp örgütlemeyi başaran ilk kişidir. Rumların tüm engellemelerine rağmen, Çiftçilerin kendi aralarında birleşerek dayanışma içerisine girmelerine ön ayak olmuştur. Yüksek faizlerle pahalı kredi alıp, borcunu geri ödeyemeyerek toprağını kaybetme devrine son verilmişti. Türk Çiftçisi, Kemal Deniz’in önderliğinde bu beladan kurtulabilmişti. Dayanışma sonucu kooperatifleşmeyi de beraberinde getirmiştir. Yıllar sonra da, kendi ticaretini kendisi yapabileceği üzerine Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın kurulmasının yolunu da açmıştır. Böylece, Türkten Türk’e kampanyası fikrinin olgunlaşmasını ve toplum bilincinin yerleşmesini gerçekleştirerek, kendi ayakları üzerinde durabilen ve kendi kendine yetebilen ekonomik altyapının oluşmasının öncüsüdür Deniz Bey. Aslında o bir liderdir. İktisadi büyümenin tohumlarını atandır.

Rum terör örgütünün gösterileri sırasında, Türk Bayrağını göğüsüne dayayarak kalabalıklar içerisinden koşarak geçen, Rum gösterilerinin ortasında ölümü göze alarak Türklerin varlığını gözlerinin içine sokarak ve adanın tek sahibi Rumlar olmadığını ispat ederek hayatını tehlikeye atmış O, gerçek bir Atatürkçü ve Türk milliyetçisiydi.

Minareliköy’e ilk radyoyu getirip, köylünün kahvehaneye giderek 1940’lı yıllarda Türkiye’nin Sesi Radyosu’ndan  haber dinlemesini, kendi maddi imkanlarıyle sağlamış. Aynı zamanda, kahvehaneyi kütüphaneye dönüştürerek, gençlerin okumaya özenmesinin yolunu açmış, Atatürk’ün reformlarından esinlenerek toplumun bilinçlenmesine liderlik etmiştir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti beşinci Cumhurbaşkanı makamına seçilen Ersin Tatar, merhum Kemal Deniz Bey’in damadıdır.