Mamalı: "Polis mensuplarının seyahat özgürlüğü 'emirle' kısıtlanamaz"

"Polis mensuplarının seyahat özgürlüğü bir "emirle" kısıtlanamaz. KKTC Anayasası'na göre seyahat özgürlüğü ancak yasa ile kısıtlanabilir.

Polis Genel Müdürü Sn. Günay Özan tarafından verilen bir emirle, polislerin Güney Kıbrıs'taki deniz ve hava limanlarından seyahat etmelerinin ve hatta Kıbrıs Cumhuriyeti seyahat belgelerini kullanmalarının yasaklanması KKTC Anayasası'nın 10., 11., 22. ve 118. Maddelerine aykırı bir davranıştır.

"Seyahat Özgürlüğü" Anayasamızda temel hak ve özgürlükler içerisinde teminat altına alınmış olup bu özgürlük ancak Yasa ile kısıtlanabilmektedir. Yasa olmadan kimsenin seyahat özgürlüğü hukuken kısıtlanamaz. Bu emredici anayasal kurala rağmen Polis Genel Müdürü, hiçbir hukuki dayanağı olmadan ve Anayasaya aykırılığı aşikar olan bir "Emir"le tüm polis mensuplarının Güney Kıbrıs'taki deniz ve hava limanlarından seyahat etmesini ve ayrıca Kıbrıs Cumhuriyeti Pasaportlarını kullanmalarını yasaklamıştır.

Polis Genel Müdürü'nün hukuken sakat olan bu emri nedeniyle, bugün Avrupa'ya seyahat etmek isteyen polislerimiz ekstra para ödeyerek vize almak zorunda bırakılmıştır. KKTC Anayasası'nın İkinci Kısmında, KKTC YurttaşlarınınTemel Hak ve Özgürlükleri koruma ve güvence altına alınmıştır.

Anayasamızın 10. maddesinde "Herkesin kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve özgürlüklere sahip olduğu" hükme bağlanmıştır. İnsanların Gezi ( Seyahat ) Özgürlüğünün de bu tür temel hak ve özgürlüklerden biri olduğu yine Anayasanın 22(1). madde fıkrasında açıkça düzenlenmiştir.

Anayasamıza göre kişilerin temel hak ve özgürlükleri, özüne dokunmadan ve belirli şartlar altında ancak YASAYLA kısıtlanabilir ( Anayasa madde 11 ). Kaldı ki, KKTC yurttaşlarının seyahat özgürlüğü de sadece ulusal güvenliği sağlama ve salgın hastalıkları önleme amacıyla ancak Yasa ile sınırlanabileceği de açıkça Anayasamızda belirtilmektedir. Yani bir EMİRLE polislerin seyahat özgürlüğünün kısıtlanması hukuken mümkün değildir, Emir yasanın önüne geçemez.

Seyahat özgürlüğü Anayasaya göre ancak ve ancak Yasa ile sınırlandırılabilir ve sınırlandırırken de bu özgürlüğün özüne dokunmamanız gerekir. Ve yine Anayasamıza göre de her yurttaş, yurda girme ve çıkma özgürlüğüne sahiptir ( Madde 22(3). ). Tüm bu Anayasal düzenlemelere bakıldığında, Polis Genel Müdürü'nün bir Emirle polis mensuplarının seyahat özgürlüğünü kısıtlamasının Anayasa ile örtüşmeyen hatta tamamen ters düşen bir davranış olduğu aşikar bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Kısaca söylemek gerekirse sözkonusu emir, Anayasal ve yasal dayanaktan yoksun olduğu cihetle hukuken yok hükmündedir. Oysa Anayasamızın 118(2). maddesi Polis Örgürtünü, demokratik hukuk devleti ilkelerine ve yurttaşların temel haklarına saygılı olarak Anayasa ve yasalar çerçevesinde görev yapmakla yükümlü kılmıştır. Bir diğer düzenleme olan Anayasa'nın 10(2). fıkrasında ise Devlete, temel hak ve özgürlükleri sınırlayacak tüm engelleri kaldırma mükellefiyeti de getirilmiştir.

Görüleceği üzere Devlet hem insanların bu hak ve özgürlüklerini korumak hem de bunların önündeki tüm engelleri kaldırmakla yükümlüdür. Bu sebeple polis mensuplarının seyahat özgürlüğünü sınırlandıran bu uygulamayı kaldırma yükümlülüğü de yine devlete düşen bir görev olmaktadır."

Av. Barış Mamalı
Kıbrıs Türk Polis Mensupları Derneği Hukuk Danışmanı