Davut Alptekin: Pyriproxyfen içeren ilaçlar da sivrisinekle mücadelede kullanılabilir

Sağlık Bakanlığı bünyesinde açılan ve büyük tartışmalara neden olan ‘sivrisinek larva ilacı ihalesinde, bakanlığın ‘bakteri grubu’ ısrarı, ihaleye tek firmanın katılmasına neden oldu.Bakanlığın bu tutumuPyriproxyfen içeren ürünleri bulunduran firmaların ihaleye katılmasını engelliyor. İhaleye katılacak tek firmanın ürünü TL ile satın alıp, devlete Euro ile satacak olması da tepkilere yol açtı.

Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Başkanı ve Çukurova Üniversitesi, Tropikal Hastalıklar Merkezi Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Davut Alptekin, konuyla ilgili Kıbrıs Postası’na konuştu.

“PYRIPROXYFEN, TOKSİT OLMAYAN ÜRÜN OLARAK KABUL EDİLİR”

Pyriproxyfenindünyada 2014 yılından beri kullanılan ve çeşitli böceklere karşı etkili olduğu tespit edilen bir pestisit olduğunu kaydeden Alptekin, Pyriproxyfen içeren ilaçların sadece sivrisineklere değil, pamuk zararlısı beyaz sineklere, evcil hayvanlardaki pire kontrolünde, iç ve dış mekândaki karıncalarlahamamböceklerinin kontrolünde de kullanılabileceğini söyledi. 

Pyriproxyfenin bir jüvenil hormon analoğu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Alptekin, “Böcek büyüme düzenleyicisidir. Larvaların ergin hale gelmelerini engelleyerek üremelerini engeller. Larva gelişiminde larvanın evre değiştirmek için gerekli kitin sentezini engelleyen ve larvanın sürekli genç kalmasını sağlayarak sonuçta büyüyerek ölmesine neden olan bir hormondur. Balık, Kurbağa larvalarına etkili değildir. Omurgalılara toksik değildir. Her sulu ortamda rahatlıkla kullanılır” dedi.  

Suda yaşamayan,metamorfoz geçiren pire, bit, tahta kurusu gibi böceklerin mücadelesinde de Pyriproxyfen kullanıldığını belirten Alptekin, “Örneğin pire mücadelesi için kullanılan yerlerde 1 ay pire görülmez. Pyriproxyfen; dişi pirenin ovaryumunda birikerek ölü embriyolu yumurtaların oluşmasını sağlar. Bu ürün Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ)toksikolojik sınıflandırmasında U grubu içerisinde yer alan toksik olmayan ürün olarak kabul edilmektedir” dedi.

“EN İYİSİ PYRIPROXYFEN”

Sivrisinekle mücadelede biyolojik ilaç dışında kullanılan 3 ürün olduğunu ifade eden Prof. Dr. Davut Alptekin, en iyi ürünün Pyriproxyfen içeren ürünler olduğunu söyledi. 

Dünyada sivrisinekle mücadelede tercih edilen pestisitin Pyriproxyfen olduğunun altını çizen Alptekin, “İkinci sırada BacillusthurngiensisSubspeciesİsraelensis H-14 gelmektedir. Bunun dışında sivrisineklerde kullanılan ürün yoktur” dedi.

“DSÖ, SİVRİSİNEKLE MÜCADELEDE PYRIPROXYFEN ÖNERİYOR”

DSÖ’nün kararına da işaret eden Alptekin, DSÖ’nün 2014 yılından beri dünyanın her yerinde sivrisinek mücadelesinde pyriproxyfeni önerdiğini belirtti. Alptekin, Brezilya’da pyriproxyfenin kullanımından sonra 2015 yılından itibaren mikrosefalili çocukların doğmasıyla pyriproxyfen suçlandığını; ancak daha sonraları Zika virüsünün mikrosefaliye neden olduğu belirlenince özür mahiyetinde gerekli açıklamalar yapılarak pyriproxyfenin kullanımına devam edildiğini kaydetti.

“PYRIPROXYFEN BÖCEK GELİŞİM HORMONUDUR”

Pyriproxyfenin böcek gelişim hormonu olduğunu anlatan Prof. Dr. Davut Alptekin, “Pyriproxyfen böceğin larvasının gelişimi esnasında salgılanır. Larva gelişimini tamamlayınca bu hormonda maksimuma çıkar ve dıştaki gömlek atılarak bir sonraki evreye geçer” dedi. Ortama atılan Pyriproxyfen ile böceğin gelişmesini tamamlasa bile gelişmemiş olarak hissettiğini kaydeden Alptekin, “Böcek, büyümeye devam ederek patlar ölür. Böceğin kendi hormonu olduğu için bu ürüne karşı bağışıklık sistemi çalışmamaktadır” ifadesini kullandı.