Yargıda Anayasa değişikliği için düğmeye basılıyor

Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ ve Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı, bugün basın ile düzenlenen bir bilgilendirme toplantısında, yargı sisteminde yapısal iyileştirmeler sağlanması amacıyla anayasa değişikliği önerisi hazırladıklarını açıkladılar.  Özerdağ, bu kapsamda yürütülen çalışmaları Meclis içindeki ve dışındaki siyasi partilerle paylaştı.

Yapılması planlanan değişikliğin temel gerekçesi, yargının artan iş yükünün hafifletilmesi olarak ifade ediliyor. Bu çerçevede, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi’nin bir Başkan ve on yargıçtan oluşan bir yapıya getirilerek, mevcut iki aşamalı yargılama sisteminin üç aşamalı hale getirilmesi hedefleniyor.

Özerdağ’ın değerlendirmelerine göre, önerilen düzenleme hayata geçirilirse dava süreçlerinin daha dengeli işlemesi ve üst yargının üzerindeki yoğunluğun azaltılması mümkün olacak. Bu doğrultuda anayasa değişikliğinin halkoyuna sunulması da gündemde bulunuyor. Referandum için Mart–Nisan 2026 tarihleri üzerinde duruluyor.

Süreç kapsamında değişiklik önerisinin öncelikle Meclis’e sunulması öngörülüyor. Referandum kararı ile halkoyuna sunulacak soru da Meclis tarafından belirlenecek.

Özerdağ, anayasa değişikliği sürecine ilişkin bazı temel uyarılarda da bulundu. Buna göre referandumun başka bir seçimle birlikte yapılmaması gerektiği vurgulanırken, değişikliğin tek maddeden oluşması ve yalnızca yargı düzeniyle sınırlı kalması gerektiği ifade edildi.

Barolar Birliği’nden Teknik Destek

Öte yandan Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı, Yüksek Mahkeme tarafından hazırlanan ve dört maddeyle sınırlı anayasa değişikliği paketine destek verdiklerini açıkladı. Esendağlı, söz konusu düzenlemenin siyasi değil, tamamen teknik bir ihtiyaçtan kaynaklandığını vurguladı.

Halkın yargının bağımsızlığına ve tarafsızlığına saygı duyduğunu ifade eden Esendağlı, talep edilen değişikliklerin makul ve mantıklı olduğunu, yargı sisteminin işleyişini iyileştirmeye yönelik hazırlandığını savunuyor.

ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ ÖNERİLERİNİN ÖZETİ

Yüksek Mahkemenin Yapısı (Madde 143):
Yüksek Mahkeme bir Başkan ve on yargıçtan oluşuyor. Mahkeme; Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi görevlerini üstleniyor. Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi farklı yargıç kombinasyonlarıyla toplanabiliyor. İdari yargıda tek yargıçlı ve üç yargıçlı istinaf mekanizması öngörülüyor.

Yargı Yetkileri (Madde 151):
Yargıtay, belirli hallerde ilk derece ve istinaf mahkemesi olarak görev yapabiliyor. Yargı yetkisi kullanan makamların kararlarının iptali için certiorari emirnamesi çıkarma yetkisi münhasıran Yargıtay’a ait.

İdari Yargı (Madde 152):
Kaza idare mahkemeleri, idari işlem, karar ve ihmallerin hukuka uygunluğunu denetleme yetkisine sahip. Bu mahkemelere başvuru, doğrudan ve olumsuz etkilenen kişiler tarafından yapılabiliyor.

Alt ve İstinaf Mahkemeleri (Madde 155):
Yüksek Mahkeme dışındaki yargı yetkisi; istinaf, kaza idare, alt ve ihtisas mahkemeleri tarafından kullanılıyor. Bu mahkemelerin kuruluşu, görevleri ve yargılama usulleri yasa ile düzenleniyor.

Geçici Madde:
Kaza idare ve istinaf mahkemeleri kurulup göreve başlayana kadar Yüksek İdare Mahkemesi ve Yargıtay mevcut görevlerine devam ediyor.