TC'den KKTC'ye su getirilmesi protokolünde, görülmemiş muafiyetler

Kıbrıs Postası Özel – Şermin Sarro

Türkiye'nin Anamur Dragon Çayı üzerinden KKTC'ye boru hattı vasıtasıyla su getirilmesi projesi hakkında, KKTC Hükümeti ile Türkiye Hükümeti arasında imzalanan Hükümetler Arası Çerçeve Antlaşması'nda, taraflara tek taraflı avantajlar tanıyan maddeler dikkat çekiyor.

Protokol maddelerinden anlaşıldığı üzere; "KKTC'ye getirilecek suyun satış hakkı ve proje kapsamında KKTC'de inşa edilen tüm tesislerin mülkiyeti Türkiye'ye ait olacak. Ancak proje sahalarıyla ilgili istimlakler KKTC hükümeti tarafından karşılanacak.

Türkiye'den KKTC'ye getirilecek su, saptanacak bir bedel karşılığında KKTC'ye satılacak. Öte yandan Türkiye, KKTC üzerinden üçüncü ülkelere de su satma hakkına sahip olacak.

Üçüncü ülkelere su satılmasında, KKTC toprakları ve isale hattının kullanımı karşılığında, Türkiye hükümeti tarafından KKTC devletine kullanım bedelinin ödeneceği ile ilgili hiçbir madde bulunmaması da dikkat çeken noktalardan biri oluyor.

Öte yandan proje kapsamında ülkemizde çalıştırılacak iş gücünün de Türkiye'den getirilmesi için gerekli zemin protokolde hazırlandı.

BAKANLAR KURULU TARAFINDAN ŞİRKETE ÖNEMLİ HAKLAR TANINDI

KKTC Hükümeti ile Türkiye Hükümeti arasında 20 Temmuz 2010 tarihinde imzalanan Hükümetler Arası Çerçeve Antlaşması, 8 Haziran 2011 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı.

"KKTC İçme Suyu İsale Hattı ve Arıtma Tesisi Proje Yapımı" ihalesini alan Türkiyeli şirketin KKTC'de iş yapabilmesi için de Bakanlar Kurulu bazı kararlar üretti.

KKTC ekonomisine avantajlar tanımayacak şekilde hazırlandığı iddia edilen projenin ihalesi Türkiye'de açılırken, ihaleye katılma hakkı tanınmayan yerli müteahhitlerin, taşeron firma olarak da projede yer alamaması için gerekli tüm imkanlar, Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiyeli şirkete tanındı.

KKTC'DEKİ PROJE SAHALARININ MÜLKİYETİ TÜRKİYE'YE AİT OLACAK

Protokol maddeleri arasında özellikle "Türkiye Cumhuriyeti tarafından gerçekleştirilecek kara yapıları, deniz geçişli boru hattının ve proje kapsamında inşa edilen tüm tesislerin mülkiyetinin, inşasına başlandığı andan itibaren Türkiye Cumhuriyeti'ne ait olacak" maddesi dikkat çekiyor.

Söz konusu maddeye göre, proje kapsamında inşa edilecek tesis, kara yapıları ve boru hattının geçeceği KKTC'ye ait araziler, Türkiye hükümetinin mülkiyetine geçecek.

KKTC ÜZERİNDEN 3'ÜNCÜ ÜLKELERE SU SATIŞI YAPILABİLECEK

Bir diğer dikkat çeken nokta ise, "KKTC'ye ticari koşullarla arz edilecek su, satış noktasına yani Geçitköy Barajı'na kadar Türkiye Cumhuriyeti'nin mülkiyetinde olacak" denmesine karşın, bir sonraki maddede ise, "KKTC toprakları ve isale hattı kullanılarak Türkiye Cumhuriyeti üçüncü ülkelere su satma hakkını saklı tutar" ibaresinin yer almasıdır.

"Üçüncü ülkelere su satışı halinde KKTC toprakları ve isale hattının kullanımı konusunda KKTC tarafı ile gerekli istişare yapılır" deniyor.

Ancak, KKTC toprakları ve isale hattının kullanımı karşılığında, Türkiye hükümeti tarafından KKTC devletine kullanım bedelinin ödeneceği ile ilgili hiçbir madde bulunmaması dikkat çeken bir başka nokta oluyor.

İSTİMLAK VE İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ KKTC DEVLETİ TARAFINDAN KARŞILACAK

Öte yandan, "Mülkiyeti Türkiye Cumhuriyeti'ne ait olacak proje sahalarının istimlak ve irtifak hakkı işlemlerinin gerektirdiği masraflar, söz konusu işlemleri yapan devlet tarafından karşılanacak" deniyor.

Bu da, Türkiye Cumhuriyeti'nin mülkiyetine geçecek olan proje sahalarının, istimlak ve irtifak hakkı işlemlerinin KKTC devleti tarafından ödenmesi anlamına geliyor.

TÜRKİYE'DEN İŞ GÜCÜ GETİRİLECEK

Proje kapsamında KKTC'de inşa edilecek tesislerde çalıştırılacak işçiler Türkiye'den getirilecek.

KKTC mevzuatı uyarınca çalışma iznine tabi olan işçiler, çalışmak üzere KKTC'ye gelişlerinden önce KKTC'nin ilgili makamlarına bilgi vermek koşuluyla ön izinden muaf tutulacak.

İHALE TÜRKİYE'DE AÇILDI VE TÜRKİYELİ ŞİRKETE VERİLDİ

KKTC'ye borularla gelecek olan içme ve kullanma suyunun Geçitköy Göleti'ne ulaştıktan sonra KKTC'nin her tarafına dağıtılması projesinin ihalesi Türkiye'de açıldı.

Türkiye'de çıkılan ihale'yi, Türkiyeli bir şirket olan Eser Proje ve Mühendislik AŞ ve Seçilmiş Harita İnş. Müh. San. Tic. Ltd. Şti. Konsorsiyumu aldı.

İNŞAAT MALZEMELERİ VE İŞ MAKİNELERİ TÜRKİYE'DEN GETİRİLECEK

"KKTC İçme Suyu İsale Hattı ve Arıtma Tesisi Proje Yapımı" ihalesini alan Türkiyeli şirketin KKTC'de iş yapabilmesi için Bakanlar Kurulu'nun 8 Haziran 2011 tarihinde aldığı kararlarda da dikkat çeken bazı ayrıntılar bulunuyor.

Bakanlar Kurulu kararlarından anlaşıldığı üzere, ihaleyi alan şirket, inşaatta kullanılacak malzemeleri Türkiye'den ithal edebilecek ve bu malzemelerin getirilmesinde şirkete her türlü vergi ve fondan muafiyet sağlanacak.

RUHSAT VE KATMA DEĞER VERGİLERİ KKTC HÜKÜMETİ TARAFINDAN KARŞILANACAK

İhaleye katılma hakkı tanınmayan yerli müteahhitlerin, taşeron firma olarak da projede yer alamaması için gerekli tüm imkanlar, Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiyeli şirkete tanındı.

Bakanlar Kurulu kararları arasında, projede kullanılacak makine ve teçhizatın Türkiye'den getirilmesine imkan tanımak açısında, gerekli iznin verilmesi maddesi bulunuyor.

"Şirketin, yurtdışından getireceği iş ve binek araçlarının geçici ithali yapılarak, ruhsatları çıkarılacak" maddesi de Bakanlar Kurulu'nun bir diğer maddesi.

Projede kullanılmak üzere KKTC'ye getirilecek katma değer vergisine tabi her türlü malzemenin ve araç gereçlerin katma değer vergileri, 2011 Mali Yılı Maliye Bakanlığı Bütçesi altında yer alan "KDV Ödeneklerini Karşılama Ödeneği" altındaki bir kalemden karşılanacak.