Kıbrıslı Türkleri yok sayan Avrupa Kültür Başkenti Lefkoşa Teklifi reddedildi

Embargoed!'un bir araştırmasının tetiklemesiyle Avrupa Parlamentosu'nda ortaya atılan bir soru, uluslararası jüri heyetinin Lefkoşa'yı reddetme gerekçesinin, konuyla ilgili teklifin kentin Kıbrıslı Türk kesimini yok sayması olduğunu ortaya çıkardı.

Adanın siyasi durumu nedeniyle iki yarısındaki hizmetlerin ayrı ayrı yerine getirildiği başkent Lefkoşa'nın Kuzey yarısının Kıbrıslı Türk Belediye Başkanı, müstakbel Avrupa Kültür Başkentleri için son tekliflere yaklaşılırken, Güney Lefkoşa'daki meslektaşı ile temasa geçerek ortak teklif sunmayı önermiş, ancak ortak başvuru teklifi Kıbrıs Rum tarafınca "fazla karmaşık" olduğu gerekçesiyle reddedilmiş; bunun sonucu olarak 'Lefkoşa Manifestosu'na sadece Güney Lefkoşa'daki proje ve ortaklar dâhil edilmişti.

Bu ret yanıtının ardından Güney Batı İngiltere ve Cebelitarık'ın ve Avrupa İçin Liberaller ve Demokratlar İttifakı'nın (ALDE) Avrupa Parlamentosu'ndaki Milletvekili ve Kıbrıs Türk Toplumu ile İlişkilere Yönelik Yüksek Temas Grubu üyesi Sör Graham Watson, Avrupa Komisyonu Üyesine 2012 Temmuz'unda şu soruyu yöneltti: "Lefkoşa'nın teklifi bölünmüş kentin Türk tarafını yok saymaktadır. Komisyon, işbirliği, uzlaşma ve bağlılık fırsatının yok sayıldığı böylesi bir teklifi uygun olacağını düşünüyor mu?".

Avrupa Komisyonu Üyesi Vassiliou 26 Eylül 2012 tarihli yanıtında Lefkoşa'nın teklifi ile ilgili olarak aşağıdaki paragrafı da içeren seçici heyetin raporuna atıfta bulundu. Söz konusu paragrafta şu ifadeler yer almaktaydı: "Kıbrıs'taki siyasi durumun içerdiği ve Lefkoşa'nın 'Avrupa'nın bölünmüş son kenti' statüsü nedeniyle Panel ayrıca, halen Lefkoşa'da ikamet etmekte olan Kıbrıs Türk toplumu ve diğer etnik azınlıkların da katıldığı daha açık ve özlü bir plan beklentisi içinde olabileceklerini vurgular".

Bunun aksine rapor, başarılı olan Baf sunumunun ise toplumunun işbirliğiyle ilişkisini vurgulayan" Kıbrıslı bir Türk'ü de içeriyordu. Panel, Baf'ın "programın iki toplumlu boyutuna özel bir vurguda bulunacağını" belirterek kentin "halen Kıbrıslı Türk hemşerilerinin göç etmiş olmasından ötürü acı çekmekte olduğunu" ifade etti. Kentle ilgili teklif, "açık ortak yapım stüdyoları ve hoşgörü ve güven yaratan Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk ortaklığı" vasıtasıyla vatandaşlarla ilgilenecek özel bir Açık Hava Fabrikası kurma taahhüdünde bulunuyor.

Konuyla ilgili yorumda bulunan Avrupa parlamentosu üyesi Sör Graham Watson, "Ortak bir teklifin sunulmamış olması hayal kırıklığı yarattı. Bu, her iki tarafta uzlaşmaya yönelik ivmenin yeniden oluşturulmasına yönelik kaybedilmiş bir fırsattır. Ortak bir teklif Kıbrıs adasını paylaşmakta olan vatandaşların çıkarına olabilirdi."

Embargoed! Sözcüsü John Oakes ise şu değerlendirmede bulundu: "Avrupa Birliği, Kıbrıs'taki BM barış sürecini destekleme taahhüdünde bulunan diğerleri gibi her iki tarafa da eşit muamelede bulunmakla yükümlüdür. Komisyon, Lefkoşa için ortak bir Kıbrıslı Türk/Rum teklifinde ısrarcı olabilirdi. Ancak bunun yerine Kıbrıslı Türkleri de dâhil etmediği için Kıbrıs Rum tarafını güçbelâ eleştirdikten sonra yoluna devam etmiştir."

Lefkoşa, Kıbrıs çatışmasının patlak vermesinden bu yana bölünmüş bir kent olmayı sürdürmektedir. Uluslararası barış güçleri 1964 yılında, kentim iki etnik bölge arasında paylaşıldığını yansıtmak üzere harita üzerinde yeşil bir hat oluşturmuşlardı. Yeşil hat 1974 yılında, Türk ordusunun Yunan askeri darbesine karşı ve Kıbrıs'ta kan dökülmesini durdurmak amacıyla gerçekleştirdiği müdahaleyle birlikte, adanın tümünü yayılacak şekilde genişledi.