AKPM, ‘Türkiye, Azerbaycan’a paralı asker gönderdi’ dedi, Türk Grubu itiraz etti

Hukukun üstünlüğünü güçlendirmeye çalışan en büyük hükümetler arası organ olan Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Türkiye’nin, geçtiğimiz yıl, komşusu Ermenistan ile Azerbaycan arasında Karabağ bölgesinin kontrolü için yapılan savaşta Bakü’ye yardım etmek için Suriyeli paralı asker gönderdiği sonucuna vardı. Karabağ Savaşı, 30 yıl sonra Ermenistan'ın kontrolünden çıkıp yeniden Azerbaycan’ın kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı.

AKPM, hararetli tartışmaların ardından kararı onaylarken, Azerbaycan'ın Türkiye'nin yardımıyla haftalarca süren savaşta cephe dahil olmak üzere Suriyeli paralı askerler kullandığına dair rahatsız edici kanıtlar olduğu kaydedildi. AKPM, Türkiye'yi bu uygulaması nedeniyle kendisi hakkında yapılan şikayetler konusunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ile tam iş birliği yapmaya çağırdı.

AKPM, kararla ilgili raporunda, “Silahlı unsurların (paralı askerlerin) öncelikle özel çıkarlarla hareket ettiği görülüyordu. Ölmeleri halinde akrabalarının Türk vatandaşlığı kazanmalarının yanı sıra maddi tazminat alacaklarına dair kendilerine bir takım sözler verildiği söylendi” ifadelerine yer verdi.

Türkiye ve Azerbaycan gruplarının üyeleri rapordaki delillere itiraz ettiler ve rapordan paralı askerlere yapılan atfın kaldırılması amacıyla değişiklik yapılması için talep gönderdiler. Ancak bu değişiklikler yeterli oy alamadı. Raportör ve ilgili komite daha önce yapılan bir toplantıda onaylanan karara karşı yapılan itirazları reddetti.

AKPM Türk Grubu Başkanı ve AK Parti Denizli Milletvekili Ahmet Yıldız, raporu, “Sayın Paul Gavan’ın (AKPM Göç, Mülteciler ve Yerinden Edilmiş Kişiler Özel Raportörü), hazırladığı bu rapor için büyük umutlarımız vardı, ancak ne yazık ki (Gavan’ın) önyargılı olduğu ortaya çıktı” diyerek eleştirdi.

Türk Grubu’nun, raporun paralı askerlerle ilgili bölümünde değişiklik yapılması yönündeki teklifine karşı AKPM’deki Ermeni Temsilci Ruben Rubinyan, yaptığı açıklamada, “Azerbaycan’ın Türkiye'nin yardımıyla Suriyeli paralı asker kullanması, aralarında ABD ve Fransa'nın da bulunduğu birçok ülkenin güvenlik teşkilatları, uluslararası basın ve insan hakları gözlemcileri tarafından doğrulanmış bir gerçektir” şeklinde konuştu.

Türkiye ve Azerbaycan gruplarının yaptığı değişiklik talebi, 28'e karşı 68 oyla reddedilirken, 10 delegasyon çekimser oy kullandı. Azerbaycan'ın Türkiye'nin yardımıyla paralı asker kullandığı kararı oy birliğiyle kabul edildi. Oylama sonucunda AKPM, Birleşmiş Milletler (BM) Paralı Askerlerin Kullanımına ilişkin Çalışma Grubu'nun, bu kişilerin Karabağ'daki çatışma bölgesinde ve çevresine konuşlandırma, nakledilme ve kullanılma biçimlerinin paralı asker kelimesinin tanımıyla tutarlı göründüğüne işaret eden kanıtlarını onayladı.

Raporu hazırlayan İrlandalı Raportör Paul Gavan, Eylül 2020'de Rusya’nın girişimiyle Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona eren 6 haftalık savaş sırasında Azerbaycan'ın paralı asker kullandığına ilişkin fotoğraf, video ve raporları gördüğünü belirtti. Gavan, bunların, Azerbaycan'ın yabancı paralı asker kullandığı iddialarını desteklediğini vurguladı.

Karar ve ek rapor, aralarında sadece AK Parti milletvekillerinin değil, ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) milletvekillerinin de yer aldığı Türk Grubu’nun itirazlarına rağmen ezici bir çoğunlukla onaylandı.