Haksız dağıtım salgın süresini uzatacak: Aşıların yüzde 60’ı, dünya nüfusunun yüzde 16’sının tekelinde

Fakir ve gelişmekte olan ülkelerde vaat edilen miktarlar olmadan COVAX tarafından sağlanan aşılar dağıtılmaya başlarken, çoğu Avrupa ülkesi, ilaç şirketleriyle doz teslimi konusunda kararlaştırılan tarihlerdeki gecikmeden sonra aşılama kampanyalarının programlarını yeniden değerlendiriyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ise, aşıların “tekelleştirilmesinin” sonuçları konusunda bir kez daha uyarıda bulunarak, salgını kalıcı olarak ortadan kaldırmanın ve gelecekte salgınlarla yüzleşmeye hazırlanmada işbirliği için sağlam kurallar koymanın tek yolu olarak uluslararası dayanışmayı vurguladı.

Söz konusu uyarı bu kez, Foreign Policy dergisinde yazan (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus tarafından geldi. Ghebreyesus yazısında geliştirilen ve üretilen aşıların sayısının artmasına rağmen, üretim kapasitesinin küresel ihtiyaçların sadece bir kısmını karşılamak için yeterli olduğunu belirtti. Bugüne kadar, liderler, aşılamada milliyetçi eğilimlere kapılmadıkça, aşılar salgınla mücadelenin en iyi yolu olmaya devam ettiğini söylüyor.

Ghebreyesus, aşıların geliştirilmesi ve üretilmesinde bir yıldan kısa bir sürede daha önce görülmemiş bilimsel başarıların olduğunu hatırlatıyor ve bu başarıların, ilk bilgi alışverişi, laboratuvar ve klinik deneyler aşamalarında geniş uluslararası iş birliği olmasaydı gerçekleşmemiş olacağını belirtiyor ve sonuç olarak, bilimler uluslararası olsun veya olmasın, aşıların belirli bir ülkenin kimliğini taşıyamayacağını, aksine uluslararası bilimsel işbirliğinin meyvesi olduğunu söylüyor.

Bu uyarılar, WHO’nun son verilerinin şu anda üretilen aşıların yüzde 60’ının, nüfusu toplam dünya nüfusunun sadece yüzde 16’sını oluşturan zengin ülkeler tarafından satın alındığına işaret ettiği bir zamanda gelirken, WHO tarafından denetlenen COVAX programı aşı dağıtımında dünya nüfusunun yüzde 20’sinden fazlasını hedeflemiyor.

BAZI AVRUPA ÜLKELERİ 65 YAŞ ÜZERİ KİŞİLER İÇİN AŞI KULLANIMINI YASAKLADI

 Oxford Üniversitesi Aşı Grubu Direktörü Profesör Andrew Pollard, Şarku’l Avsat’ın da katıldığı bir dizi Avrupa medyasına verdiği sanal sempozyumda, böyle bir salgınla mücadelenin, mümkün olan en kısa zamanda herkesin aşılanması gerektiğini, aşılamanın ertelenmesinin daha fazla vaka ve ölüm anlamına geldiğini söyledi.

Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen ve AstraZeneca tarafından üretilen aşının yaşlılar üzerindeki etkinliği konusundaki son tartışmalar ve bazı Avrupa ülkeleri tarafından 65 yaşın üzeri kişiler için kullanımını yasaklama kararı hakkında konuşan Pollard şu ifadeleri kullandı:

“Yaptığımız aşı çalışmalarında yaşlılar hakkında gençlere göre çok daha az veriye sahibiz. Bu, yaşlılarla klinik deneyler yapmak için sözleşme yapma konusunda geç kalmış olmamızın yanı sıra yaşlılar genellikle gençlere göre daha dikkatli olmaları ve enfekte olma oranlarının daha az olmasından kaynaklanıyor. Bu yüzden de çalışmalarda bu gruptaki vaka sayısı diğerlerine göre daha azdı.

Ancak Avrupa İlaç Ajansı ve 25 ulusal düzenleyici kurum aşının tüm yaş grupları için kullanımını onayladı. Bunun nedeni, aşının genç erişkinlerdeki etkinliği ve tüm gruplarda benzer bir bağışıklık tepkisine ilişkin iyi sonuçlar elde etmemiz. Takiplerimizden elde ettiğimiz sonuçlara göre, sayıların genç sayıları kadar yüksek olmaması dışında hepsi doğru yönde.”

Pollard aşının gençlerdeki yüksek etkinliği ve tüm gruplarda güvenliği olduğu konusunda hiçbir şüphe olmadığını doğrulamasının ardından şu ifadeleri kullandı:

“Şu anda ihtiyacımız olan, aşı olan kişiler hakkında daha fazla veri. Bağışıklık tepkisinin sonuçlarının yakında aşının tüm gruplarda etkinliğini göstereceğinden eminiz. İngiltere ve Brezilya’da devam eden deneyler var ve ABD’de de çok sayıda yaşlı insan üzerinde yapılan başka bir araştırmanın yakında bize cesaret verici sonuçlar vermesi bekleniyor.”

AstraZeneca’nın ürettiği aşının hastanedeki vakaları ve tehlikeli tedavileri önlemede büyük bir etki sağladığına vurgu yapılması ile ilgili olarak, Oxford Üniversitesi’ndeki baş araştırmacı şu ifadeleri kullandı:

“Salgınla yüzleşmenin iki ana hedefi vardır: mümkün olan en fazla sayıda insanı aşılamak ve mümkün olan en kısa sürede aşılamak. Güvendiğimiz modellerden bazıları, aşı yüksek bir etkinlik sağlamasa bile, özellikle de Avrupa ülkelerinde olduğu gibi özellikle yaşlı nüfus oranının yüksek olduğu ülkelerde, daha hızlı dağıtırsak sonuçların daha iyi olacağını gösteriyor. Aşının etkinliği yüzde 100 olsa bile mümkün olan en kısa zamanda dağıtılması en iyisi.”

Aşı konusunun ülkeler arasındaki ve içindeki siyasi gerilim çemberine düşmesi hakkında Pollard şunları söylüyor:

“Ben bir bilimsel araştırmacıyım görevim mümkün olan en iyi delilleri sağlamamı gerektiriyor. Şeffaf bir şekilde hareket etmeye çalıştık ve elimizdeki tüm verileri yayınladık. Bundan sonra iş, aşı kullanımını onaylama konusunda karar veren Avrupa İlaç Ajansı ve ulusal düzenleyici makamlara kalmış oluyor. Ülkelerdeki bağımsız bilim adamları, kendi halkaları için neyin en iyisi olduğuna dürüstçe karar verenlerdir. Her ülkenin kararına derinden saygı duyuyorum ancak siyasetçilerin de dahil etmek istemediğim kendi gündemleri var.”