Ukrayna, Herson'u bombalıyor

Ukrayna güçleri dün, ülkenin güneyindeki Herson bölgesinde Rus mevzilerine saldırı düzelediğini duyurdu. Diğer yandan ülkenin doğusundaki Severodonetsk şehrindeki direnişin de devam ettiği belirtildi.

AFP’nin haberine göre Ukrayna Ordusu Genelkurmay Başkanlığı Facebook hesabından yapılan açıklamada, “Hava kuvvetlerimiz, Herson bölgesindeki beş kasaba civarındaki Rus mevzilerini, teçhizatun ve personelin yoğunlaştığı yerleri ve depoları bombaladı” ifadelerini kullandı.

Ukraynalılar, 24 Şubat'ta başlayan savaşın ilk günlerden bu yana Rus kuvvetleri tarafından neredeyse tamamı işgal edilen bu bölgede çatışmaların sürdüğünü bildiriyor.

Moskova tarafından atanan yerel yetkililer, bölgenin ilhak edilmesini istiyor. Ukrayna'daki ihtilafla ilgili olarak 1 Haziran'da açıklamalarda bulunan bir Rus müzakereci, muhtemelen temmuz ayında Herson yakınlarında bir referandum düzenleneceğini söyledi. Kiev bu durumu ‘yasa dışı’ olarak nitelendiriyor. Nitekim Rusya 2014 yılında Kırım'da da bir referandum düzenlemiş ve bu referandum Kırım’ın ilhakına yol açmıştı.

Kırım ile kara bağlantısı bulunan bölgede yaşananlara ilişkin bilgiler ise yetersiz. Kiev salı günü, Rus ordusunu Herson'da çoğunluğu Kiev yanlısı gazeteci ve aktivistlerden oluşan yaklaşık 600 kişiyi hapse atmak ve Rusya Savunma Bakanlığı’nın mayıs ayı sonlarında Herson'da düzenlediği basın turu sırasında söz konusu kişileri işkenceye maruz bırakmakla suçlamıştı.

DONBASS SAVAŞI

Donbass bölgesindeki savaş Severodonetsk ve bitişiğindeki Lısıçansk şehirlerinde yoğunlaşıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy perşembe akşamı yaptığı konuşmada, “İşgalciler tarafından hedef olarak görülen Severedonetsk, Lısıçansk ve diğer Donbass şehirleri direnmeye devam ediyor” dedi.

Dün yaptığı açıklamada şehirde çatışmaların ve bombalamanın devam ettiği bilgisini veren Bölge Valisi Serhiy Gayday ise şehrin simgelerinden biri olan Buz Sarayı’nın Rus bombardımanı sonucu çıkan yangında kül olduğunu söyledi.

Gayday üç gün önce yaptığı açıklamada Rusya'nın şehri 10 Haziran'a kadar ele geçirmeyi hedeflediğini belirtmişti. AFP’nin haberine göre Telegram uygulaması üzerinden açıklamalarda bulunan Gayday, Rusya’nın hedefini gerçekleştirememesinden övgüyle bahsetti.

Severodonetsk'in ele geçirilmesi, Moskova'nın Donbass'taki diğer büyük şehir Kramatorsk'a giden yolu açacak. Dolayısıyla 2014 yılından bu yana kısmen Rus yanlısı ayrılıkçılar tarafından kontrol edilen bölgede Rus kontrolünün uygulanması kolaylaşacak.

Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov perşembe günü yaptığı açıklamada, Kiev'in çatışmalarda her gün 100 kadar askerin ölümünden ve 500'den fazla kişinin yaralanmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdiğini söyledi.

YAVAŞ SİLAH AKIŞI

Bölge Valisi Serhiy Gayday  perşembe günü yaptığı açıklamada, Batı'dan uzun menzilli topçu tedarik edildiği takdirde Severodonetsk'i iki veya üç gün içerisinde geri alabileceğini öne sürdü. ABD askeri kaynaklarının bildirdiğine göre savaşın 107 günü boyunca Rus ve Sovyet yapımı silahlarını tüketen Ukraynalılar, Batılı müttefiklerinin kendilerine sürekli olarak yeni ve daha güçlü silahlar sağlamasını talep ediyor.

Washington ve Londra, bazıları yaklaşık 80 kilometre menzilli HIMARS tarzı roketatarların Ukrayna'ya teslim edildiğini duyurdu. Ancak Ukraynalıların bunları ne zaman kullanmaya başlayabileceği henüz belli değil. ABD askeri kaynaklarının aktardığına göre müttefikler, Kiev'in söz konusu silahlara güvenli bir şekilde ulaştığından emin olmak ve mühimmat stoklarını bombalama riskini azaltmak istemesi dolayısıyla Batı’dan gelen silahların Ukrayna'ya yavaş bir şekilde varıyor. ABD’li bir kaynak, “Sürekli akışı sürdürmeye çalışıyoruz” dedi.

Perşembe günü telefon görüşmesinde bir araya gelen Zelenskiy ve Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron, Ukrayna'ya yönelik Fransız askeri yardımını ele aldı. Paris, Avrupa Birliği Konseyi’nin başkanlığını 30 Haziran'a kadar sürdürecek olan Fransa Cumhurbaşkanı’nın Ukrayna Devlet Başkanı’na özellikle ‘ağır silahlar’ da dahil olmak üzere askeri teçhizat ihtiyaçlarını sorduğunu bildirdi.

İki lider aynı zamanda Kiev'in AB’Ye üyelik adaylığını da görüştü. Ukrayna, bu yönde yıllarca sürebilecek bir müzakere sürecinin başlatılması için 23 - 24 Haziran tarihlerinde düzenlenecek zirvede 27 ülkenin kendisine resmi üyelik adayı statüsü vermesini umut ediyor.

GIDA KRİZİ

Ukrayna'daki çatışma, tahıl, yemeklik yağlar, yakıt ve gübre fiyatlarının artmasıyla küresel bir gıda krizine neden oldu. Reuters haber ajansına göre Rusya ve Ukrayna, dünyaya buğday arzının yaklaşık üçte birini sağlıyor. Rusya aynı zamanda önemli bir gübre ihracatçısıyken Ukrayna da mısır ve ayçiçek yağı tedarikçisi olarak ön plana çıkıyor.

FAO Ticaret ve Pazarlar Bölümü Direktörü Boubaker Ben-Belhassen, savaşın 11 ila 19 milyon insanın 2022 ve 2023 boyunca kronik açlığın pençesine düşmesiyle sonuçlanabileceği uyarısında bulundu. Gazetecilere verdiği demeçte bu ön tahminin, Ukrayna ve Rusya'daki gıda ürünleri ihracatındaki düşüşe dayandığını ifade eden Belhassen, “Başta buğday olmak üzere sebze yağları ve ayçiçek yağı konusunda ithalata yüksek oranda bel bağlamalarından dolayı bu durumdan en fazla etkilenenler Afrika'nın yakın doğusunda ve kuzeyinde bulunan ülkelerdir” dedi. Sahra altı Afrika ülkeleri ve Bangladeş ve Endonezya gibi bazı Asya ülkelerinin de derinden etkilendiğini de sözlerine ekledi.

FAO tarafından perşembe günü yayınlanan raporda, gübre gibi tarımsal girdilerin artan maliyetinin çiftçileri üretimden caydırabileceği ve büyük ithalat faturaları olan yoksul ülkelerde gıda güvenliğini kötüleştireceği kaydedildi.