Doç. Dr. Gürkan Ateş, Covid-19’un Türkiye ekonomisi üzerine etkilerini değerlendirdi

Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ), İşletme ve Ekonomi Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gürkan Ateş, COVID-19’un Türkiye Ekonomisi üzerindeki etkilerini değerlendirdi.

Doç. Dr. Ateş, değerlendirmesinde, Covid-19 bulaş riskinin sürmesi ve halen aşı geliştirme aşamalarının devam etmesi nedeniyle, geleceğe yönelik endişelerin halen devam ettiğini belirterek, virüsten olumsuz etkilenen sektörler olmasına karşılık, bazı sektörlerin salgın nedeniyle fırsat yakaladıklarını söyledi.

Doç. Dr. Ateş değerlendirmesinin devamında şunları söyledi:

“Dezenfektan, maske, ilaç üretimi gibi sektörler oldukça yüksek karlılık elde ederken, ulaşım, turizm, restoran sektöründe hizmet veren firmalar zarara maruz kalmışlardır.

Salgının devam etmesi halinde en çok hangi sektör etkilenebilir sorusuna, GSYİH’dan yüksek pay alan sektörler olarak cevap verilebilir. Bu nedenle azalan GSYİH’da etkilenebilecek sektörler GSYİH’dan İktisadi Faaliyet Kollarına göre sınıflamada en yüksek pay alanlar olacaktır.

Bu kapsamda Türkiye’de 2018 verilerine göre GSYİH’dan en büyük payı hizmet sektörü ve sanayi sektörü aldığı için de ekonomik daralmadan da en büyük etkilenecek olanlar bu sektörler olacaktır. Gerçekten de, Hizmet sektörü Güven endeksi 2020 yılının Mart ayında 92,3 iken endeks Nisan ayında dramatik şekilde 38,7 düşmüştür.

Türkiye’de beklentilerin kötüleşmesi ve oluşan karamsarlık nedeniyle gerek talebi canlandırmak gerekse sosyal politikaları hayata geçirebilmek için bir dizi önlemler hayata geçirilmiştir. Bu itibarla bazı vergiler ötelenmiş, faiz seviyeleri düşürülmüş, bazı destek politikaları devreye sokulmuştur. Düşen talep, gelir seviyeleri ve karlıklarda yaşanan önemli düşüşler nedeniyle, bütçe gelirleri azalmış, bütçe giderleri hızla artmış; bütçe dengesinde bozulmalar ortaya çıkmıştır.

Talebin hızla düşmesi ile yavaşlayan ekonomiyi desteklemek ve virüsten etkilenen sektörleri canlandırmak için düşürülen faiz seviyeleri kredi hacmini artırmıştır. Ancak gelirlerin düşmesi nedeniyle temerrüt riski ortaya çıkması ve takipteki kredilerinin artması finans sektörünün kırılganlık riskini de artırmaktadır.

Diğer taraftan belirsizlik ve düşen faiz hadleri kur üzerindeki baskıyı artırmış ve gelişmekte olan ülkeler gibi Türk Lirasının da değer kaybını hızla artmıştır. Ayrıca belirsizlik, üretim planlarını elverişsiz hale getirmiş ve arz yönlü bir azalış meydana gelmiştir. Türk Lirası’nın değer kaybı, ara mal fiyatlarının kur nedeniyle artması ve arz yetersizliği gibi nedenlerle enflasyonist baskı artmış ve yatırım seviyelerinde gerilemeler meydana getirmiştir.