G7 dışişleri bakanları, Çin ile ilişkileri ele alıyor

Heyetler; Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida’nın katıldığı bir seçim kampanyasında patlamanın yaşanması ardından kaydedilen sıkı güvenlik önlemleri altında hızlı tren Şinkansen ile Tokyo'dan yola çıktı. Dışişleri bakanlarının üç gün sürecek toplantısının, Mayıs ayında Hiroşima'da yapılması planlanan G7 devlet başkanları zirvesine hazırlık teşkil etmesi bekleniyor.

Son günlerde Doğu Asya’da diplomatik gündem yoğunlaşıyor. Kuzey Kore 13 Nisan’da, bugüne kadar geliştirdiği en güçlü füzeyi denediğini duyurmuş, katı yakıtla çalışan kıtalararası bir balistik füze fırlatmıştı. Birkaç gün önce Çin ise topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak gördüğü Tayvan’ın abluka altına alınması ve saldırı simülasyonlarını içeren askeri manevralar gerçekleştirmişti.

G7 Grubu, Pekin'i Tayvan ile ilgili statükoyu zorla değiştirmeye yönelik herhangi bir girişime karşı defalarca uyardı. Bazı G7 ülkeleri son günlerde yeniden uyarılarda bulundu. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, Kovid-19’a yakalanan Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, gazetecilere verdiği online demeçte, “Tayvan Boğazı'nın barış ve istikrarı bizim çıkarımızadır. Tek Çin Politikası’na saygı göstermeye devam ediyoruz. Ancak gerilimi azaltmak istiyoruz. Zorla herhangi bir değişiklik kabul edilemez” açıklamalarında bulundu

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz hafta Çin ziyaretinden döndüğü sırada yaptığı açıklamada, Avrupa’nın ‘kendisini ilgilendirmeyen krizlere’ dahil olmaması gerektiğini vurgulamış, bu açıklamaları bazı müttefiklerini kızdırmıştı. Cumhurbaşkanı’na eşlik eden heyet, Fransa'nın tutumunun değişmediğini yineleyerek bu açıklamaları yumuşatmaya çalıştı.

Gözlemciler, Çin’i Tayvan ile ilgili statükoyu değiştirmeye yönelik herhangi bir girişime karşı uyaran G7 grubunun aynı tutumlarını tekrarlayacağı görüşünde.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den habere göre ABD Dışişleri Bakanlığından üst düzey bir yetkili, “Tartışmalar, Çin'in attığı bir dizi adıma yönelik ortak kaygıyı yansıtıyor. Ortak ve mutabık kalınan bir yaklaşım üzerinde tam uyuma nasıl devam edileceğine dair bir tartışma olacağını düşünüyorum” açıklamalarında bulundu.

Japonya’daki Temple Üniversitesi Siyaset Bilimci Prof. Dr. Paul Nadeau, “Macron'un açıklamaları, söz konusu yedi ülkenin Çin ile siyasi ve ticari ilişkileri yürütürken hareket özgürlüğünü korumak istediğini gösteriyor” vurgusunda bulundu.

JAPONYA’NIN UYARISI

Ukrayna konusunda uzlaşmaya varmak muhtemelen daha kolay olacak. Bu konu, Japonya'nın Rus işgalinin Asya'da daha fazla ihtiyatlı olma ihtiyacını pekiştirmekten başka bir şeye yol açmayacağı görüşünü teyit etmesi için bir fırsat sayılacak.

Japonya Başbakanı Kişida hükümeti, Çin gücünün yükselişi karşısında 2022'nin sonlarında savunma ilkelerinin kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesini kabul etmişti. Ayrıca ‘Asya’nın yarının Ukrayna’sı olabileceği’ yönünde birkaç kez uyarıda bulunmuştu. Japonya, çatışma başladığından bu yana Moskova'ya yaptırım uygulanması, Ukrayna’ya savunma ekipmanı gönderilmesi ve Ukraynalı mültecilerin kabul edilmesi hususunda G7 grubuna eşlik etti.

Fransız bir diplomatik kaynak, yaptırım uygulamak için yeni kuruluşlar ve sektörler aramanın yanı sıra buradaki zorluğun, Rusya'dan kaynakları kesmede başarılı olunmasıyla ilgili olduğuna dikkat çekti. Bu nedenle zirve yeni eylemlere yol açmayabilir, ancak katılımcılar muhtemelen savaş suçlarının cezai kovuşturulmasına yönelik çabalara destek vermeye ve nükleer silahlar alanındaki Rus tehditlerine ilişkin endişelerini teyit etmeye istekli olacak.

EKONOMİK AÇIDAN GÜVENLİĞİN ARTIRILMASI

Ukrayna'daki çatışma ve Çin ile ABD arasındaki anlaşmazlıkların şiddetlenmesi, ekonomik güvenliğin önemini, yarı iletkenler alanında olduğu kadar enerji alanında da tedarik zincirlerinin çeşitlendirilmesi ihtiyacını ortaya çıkardı. ABD ve Hollanda'nın ardından geçtiğimiz günlerde Japonya da Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) itirazda bulunan Çin'i açıkça hedef alan bir kararla elektronik çiplerle ilgili ekipman ihracatının izlenmesi yönündeki tedbirleri açıklamıştı.

G7 dışişleri bakanlarının, Taliban'ın Afganistan'da iktidarı ele geçirmesi, Myanmar'daki askeri cuntanın son saldırıları, uzay, internet güvenliği ve dezenformasyon gibi uluslararası konuları konuşması bekleniyor.

ÇEVRESEL YÜKÜMLÜLÜKLER

G7’de bakanlar düzeyinde gerçekleştirilen, iklim değişikliğiyle mücadeleye adanan toplantıda, tüm sektörlerde fosil yakıtlardan vazgeçilmesinin hızlandırılması üzerine duruldu. Bu yönde belirli tarihler üzerine durulmadı. G7 ülkeleri, 2040 yılına dek ülkelerindeki plastik kirliliğini ortadan kaldırma yönünde yeni bir hedef belirlemeye karar verdi.

Sapporo’da düzenlenen bakanlar toplantısı ardından yayınlanan ortak bildiride, söz konusu yeni hedefin karbondioksitin depolanması prosedürleriyle ilişkili fosil yakıtları içermediğine dikkat çekildi. G7 bakanları, bu hedefin en geç 2050 yılına dek enerjide karbon nötrlüğü elde etme çabaları çerçevesinde kaydedildiğini vurguladı. G7 ülkeleri geçtiğimiz yıl ise elektrik sektörünün büyük bölümünde fosil yakıtları 2035 yılına kadar terk etme taahhüdünde bulunmuş, bu hedefi yapılan açıklamada teyit etmişti.

G7 ülkeleri elektrik üretiminde kömürden vazgeçmek için belirli bir tarihten söz etmezken İngiltere bu konuda Fransa'nın da desteğiyle 2030'a kadar süre önerdi.

G7 ülkeleri bilhassa döngüsel ekonominin temel alınması, plastiklerin geri dönüştürülmesi veya ortadan kaldırılması yoluyla 2040 yılına kadar yeni plastik kirliliğini sıfıra indirme sözü verdi.

Almanya, Fransa, Avrupa Birliği, Birleşik Krallık ve Kanada, geçtiğimiz yıl aynı taahhüdü veren uluslararası koalisyonda yer alıyor. Ancak ABD, Japonya ve İtalya bu koalisyona ilk kez katılıyor.