Ülkenin yeni gelir kapısı avokado: Üreticiler devlet desteği bekliyor

Narenciye ürünü ile ilgili sorun yaşayan üretici, artan talebin de etkisiyle avokado yetiştiriciliğine başladı.

Ülkede farklı bölgelerde yeni ekimler sürerken, Bostancı bölgesinde 5 dönümlük portakal bahçesi avokado bahçesine dönüştürüldü.

Avokadoda 2022 itibarıyla yapılan yeni dikimlerle ağaç sayısı 2 bine yükselmişti.

Ticaret Dairesi’nin verilerine göre 2021’de ülkeye 132 bin dolarlık (yaklaşık 50 ton) avokado ithal edildi.

Avokado üreticisi Mehmet Hansoy, 5 dönümlük portakal bahçesini, avokado bahçesine dönüştürmesinin sebebinin, ağaçların geçmişte verim vermemesinden, narenciye ağaçlarının yaşlı olmasından dolayı ve ülkede avokado üretebilmek için mevsim koşullarının el verdiğinden dolayı, avokado yetiştiriciliğine başladığını Kıbrıs Postası’na açıkladı.

“DÖVİZİN ÜLKEDE KALABİLMESİ İÇİN AVOKADO YETİŞTİRMEYE BAŞLADIM”

Avokado yetiştiriciliğinin Lefke, Yeşilırmak ve Girne bölgelerinde yapıldığına vurgu yapan Mehmet Hansoy, katma değeri yüksek olan arayışa girdiğini ve üretime başladığını söyledi. Avokadonun ülkeye döviz ile alındığını belirten Hansoy, yurt dışına bağımlılığın ve dövizin ülkede kalabilmesi için avokado yetiştirmeye başladığını kaydetti.

“GÜNEY KIBRIS, YARIŞA BİR SIFIR ÖNDE BAŞLADI”

Ülkeye topraklı fidan getirememenin büyük sorunlara yol açtığını söyleyen Mehmet Hansoy, “Ülkeye topraklı fidan girilmesine kesinlikle müsaade edilmiyor” dedi. Topraklı fidan girişine izin verilmemesinden dolayı avokadoyu kendisinin yetiştirdiğini ifade eden Mehmet Hansoy, “Badem, erik gibi ürünlerin toprağından ayırarak, ıslak bezle ülkeye getirebiliriz. Ancak avokado çok hassas bir ürün bunu yapabilme şansımız yok” diye konuştu. Avokadoya ekme anında, zarar gelmesi halinde tutmayacağının altını çizen Mehmet Hansoy, devletin avokadoyu yetiştirmesi gerektiğini ya da toprak analizine izin vererek ürünün yurt dışından getirilmesi gerektiğini belirtti. Mehmet Hansoy, Güney Kıbrıs’ın, İsrail ve farklı ülkelerden kaliteli avokado fidanı, getirebildiğine değinerek, “Yarışa bize göre, bir sıfır önde başladılar” ifadelerini kullandı.

FİDAN TEMİNİ SORUNU… “FİDANLAR AŞISIZ OLDUĞU İÇİN 7 SENEDEN ÖNCE VERİM ALAMAYACAĞIM”

Ülkede yaşanan fidan temini sorunu nedeniyle ürünlerin bir kısmını kendi çabasıyla ektiğini anlatan Mehmet Hansoy, “Fidan temini sorunu olmasaydı Türkiye’den veya Güney Kıbrıs’tan, fidanlar getirebilecektim” dedi. Ektiği ürünlerin yüzde 90’ının aşısız olduğunu söyleyen Mehmet Hansoy, “Yurt dışından fidan getirmiş olsaydım eğer 3 yılda ürünlerden verim alacaktım, ancak fidanlar aşısız olduğu için 7 seneden önce verim alamayacağım. Bu süre masraflı ve zaman kaybına neden oluyor” dedi.

“DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİNDE AVOKADO YETİŞTİRİLEBİLİR”

Çok sayıda kişinin avokado yetiştirmek istediğini vurgulayan üretici Mehmet Hansoy, Tarım Bakanlığı’nın desteğiyle, Devlet Üretme Çiftliklerinde avokadonun yetiştirilebileceğini, böylece fidan temini sorunu yaşanmadan isteyen her üreticinin, avokado yetiştirebilme şansına sahip olacağını belirtti.

“GELİR SAĞLAYACAK OLAN BİR AĞACIN TEMİNİ KONUSUNDA NEDEN BU SIKINTILARI YAŞIYORUZ?”

Güney Kıbrıs’tan gerek et, gerekse de birçok ürünün yasal olmayan yollarla kuzeye geçirildiğini söyleyen Mehmet Hansoy, “Güney’den avokado ürününü geçirmek isteyenler yine geçirebilir ama ben yasal yollarla işimi yürütmek istiyorum” diye konuştu. Devletin fidan teminine onay vermediği için üreticilerin, farklı yolarlardan ürünü temin ettiğini aktaran Mehmet Hansoy, “Kimi üretici de fidanı temin edemediği için ekim yapamıyor. Bu kadar geliri yüksek ve ülkeye geliri olacak olan bir ağacın temini konusunda neden bu sıkıntıları yaşıyoruz? Devlet avokado üreticiliğini teşvik etmeli, Tarım Bakanlığı da ürünü yetiştirip, iç piyasaya sunmalı” dedi.

“DEVLETTEN 1 LİRA DAHİ TEŞVİK ALMADIM, ALSAYDIM BİR NEBZE OLSUN YÜKÜM HAFİFLERDİ”

Devletten 1 lira dahi teşvik almadığını açıklayan Mehmet Hansoy, “Teşvik bile isteseydim verilmezdi, avokado yetiştirmek için kimden izin aldığımı soracaklardı. Avokado, narenciye ve zeytin üretimine benzemiyor. Avokadoya 5 yıl boyunca iyi bakmak gerekiyor. Üretim aşamasında temiz su kullanılmalı, bakım hiç ihmal edilmemeli” ifadelerine yer verdi. Üretim aşamasında büyük miktarda masraf yaptığını söyleyen Mehmet Hansoy, “Teşvik almak bir nebze olsun yükümü hafifletirdi” diye de ekledi.

“AVOKADO ÜRETİMİ ÜLKEMİZİN KALKINMASINA OLANAK SAĞLAYACAK”

Devletin, avokado fidanı üretmesi halinde büyük verimler alınacağının altını çizen Mehmet Hansoy, avokado üreticiliği ile ülkenin zenginleşeceğini vurguladı; “Güzelyurt nasıl narenciye ile kalkındıysa, avokado da ülkemizin daha fazla kalkınmasına olanak sağlayacak” açıklamasında bulundu.

BİR TANE AVOKADO 30 TL… “ÜRETİM SÜRDÜRÜLEBİLİRSE, EMEĞE VE MASRAFA DEĞEBİLİR”

Markette bir tane avokadonun fiyatının 30 liradan başlayan fiyatlarla satıldığını ifade eden Mehmet Hansoy, avokado ağaçlarından 1000-1500’e kadar ürün alınabileceğini kaydederek, “Ülkede avokado üretimi sürdürülebilirse eğer, emeğe ve masrafa değebilir” diye konuştu.

Yedidalga bölgesinde 1974 öncesinden kalma avokado ağaçlarının olduğuna değinen Mehmet Hansoy, “Bölgede ürünün yetiştirilmesine devam edilebilir” dedi.

“YENİ ALANLARDA DA TEŞVİKLER SÜRDÜRÜLMELİDİR”

“Kıbrıs’ın kuzeyinde eğitim, turizm ve sağlık alanlarında nasıl ki 50 yılı aşkın süredir teşvikler veriliyorsa ve sektörlerin kalkınmasına rağmen teşvikler devam ediyorsa, yeni alanlarda da teşvikler sürdürülmelidir” diyen Mehmet Hansoy, avokado üreticiliğinden, devletin kazanacağını ve teşvik olmadan üretimi sürdürmenin zor olacağını anlattı.

“ÜLKEYE FİDAN GETİRİLMELİ, SEMİNERLER DÜZENLENMELİ”

Avokado üreticiliğinin daha fazla bilinir hale getirilebilmesi ve bu işle uğraşacak olan üreticilere yönelik belli başlı çalışmalar yapılması gerektiğini vurgulayan Hansoy, “Ülkeye fidan getirilmeli. Seminerler düzenlenmeli. Bakım ve teknik detaylar paylaşılmalı” ifadelerine yer verdi.

“DEVLETE VE BAKANLIĞA DÜŞEN GÖREVLER YERİNE GETİRİLMELİ”

Teşvik almaması konusunda kimseden şikayetçi olmadığının altını çizen Hansoy, “Ülke olarak daha iyi noktalara gelebilmemiz için devlete ve bakanlığa düşen görevler yerine getirilmeli” dedi.

“GÜZELYURT’UN KADERİNİ DEĞİŞTİRECEK OLAN AVOKADODUR”

Avokadonun önünün açılması ile ülkeye mutluluk, zenginlik geleceğini söyleyen Mehmet Hansoy, Güzelyurt’un kaderini avokadonun değiştireceğini vurguladı.

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz’un, 4 Mayıs Perşembe günü ekim alanını ziyaret ettiğini ve ziyaretinden çok memnun kaldığını ifade eden Hansoy, “Teşvik istediğimizi Oğuz’a söyledik, konu ile çalışmalar yapacağını söyledi” ifadelerini kullandı.

“AVOKADO İHRACATI, NARENCİYE İHRACATININ ÖNÜNE GEÇEBİLİR”

Ülkede narenciye ürünün en büyük ihracat ürünü olduğunu söyleyen Hansoy, avokadonun, narenciye ihracatının önüne geçebileceğine sözlerine ekledi.

“ÜRETİRSEK GÜNEY PAZARINA DA SATABİLİRİZ”

“Güney Kıbrıs’ta binlerce dönüm avokado ekiliyor. Avokadoya yatırım için çok geç kaldık, uyanamadık, uyuya kaldık” ifadelerini kullanan Hansoy, avokadoyu ithal etmek için binlerce doları yurt dışına bedavadan verildiğini savundu. Binlerce doların verilmesinin yanı sıra, marketlerde avokadonun da bulunamadığına dikkat çeken Hansoy, “Yeterli miktarda piyasada yok. Üretirsek güney pazarına da satabiliriz. Orda ki ihtiyaç daha fazladır” dedi.

Ülkedeki refah seviyesinin artması için üretime başladığını yineleyen Hansoy, avokado yetiştiriciliğiyle edindiği bilgilerle, üretime yeni başlamak isteyenlere yardım olabileceğini söyledi.

ZMO BAŞKANI ERKUT ULUÇAM: FİDANLARIN ÜLKEYE GİREBİLMESİ İÇİN BİTKİ SERTİFİKASI İSTİYORUZ

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Erkut Uluçam, avokado üreticisi Mehmet Hansoy’un “fidan temini” konusunda yaşadığı sorunlar ile ilgili Kıbrıs Postası’na özel açıklamalarda bulundu.

ZMO Başkanı Erkut Uluçam, “Ülkeye getirilecek olan meyve-sebze fidanlarının girişine izin verilmesi için bitki sertifikası istiyoruz. Sertifika istememizin temel sebebi, getirilecek üründe olası bir hastalık durumunda, ülkedeki ürünlere, toprağa hastalık bulaşmasını önlemek amacıyla uzun yıllardır uygulanan bir prosedürdür” dedi.

“BABUTSAYA HASTALIK BULAŞTI, ‘İTHAL ÖN İZNİ’ ALINMASI GEREKİYOR”

Yurt dışından veya Türkiye’den getirilecek olan ürün için önceden Tarım Dairesi’nden “ithal ön izni” başvurusu yapılması gerektiğini açıklayan Erkut Uluçam, gerekli izin ve sertifika alındıktan sonra ürünün ülkeye kolaylıkla getirilebileceğini vurguladı. Geçmiş dönemlerde yurt dışından getirilen bir bitkinin taşıdığı hastalık dolayısıyla babutsaya hastalık bulaştığını ifade ederek, “Hastalıkların ülkede yayılmasını engellemek amacıyla önlem alıyoruz” diye konuştu.

ALİ ALİOĞLU: ÜRETİM ODAKLI HAREKET ETMEMİZ ÇOK GÜZEL, BÖYLECE EKONOMİNİN ÖNÜ DAHA DA AÇILIYOR

Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, Bostancı bölgesinde avokado üretimine başlanması ile ilgili Kıbrıs Postası’na değerlendirmelerde bulundu.

Avokadonun ülkede yetiştirilmesi ile kar sağlanacağını ifade eden Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Ali Alioğlu, “Avokado ağacının bahçe fiyatı 20 Türk Lirası’ndan başlıyor. Üretim ile hem ülke hem de üretici kazanacak” dedi. Avokadonun iyi bir kaynak olduğunu vurgulayan Ali Alioğlu, Güzelyurt’ta yaşanan don olaylarından dolayı zarar gören vatandaşlar olduğu bilgisini edindiğini aktardı.

Avokadonun ülkede ekilmesini olumlu karşıladığını vurgulayan Ali Alioğlu, “Üretim odaklı hareket etmemiz çok güzel, böylece ekonominin önü daha da açılıyor” ifadelerini kullandı.

“ÜRETİME BAŞLAMADAN, İKLİM KOŞULLARI DİKKATE ALINMALI”

Tarım Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu’na eleştirilerde bulunan Ali Alioğlu, Tarım Master Planı’nın 15 yılda çıktığını ve planın uygulanmasında ‘aciz’ kalındığını savundu. Üreticinin kendi başına, imkanları çerçevesinde bir şeyleri başarmaya çalıştığını anlatan Ali Alioğlu, avokado üreticilerinin kimisinin başarılı, kimisinin de başarısız olduğunu açıklayarak, “Üretime başlamadan, iklim koşulları dikkate alınmalı” hususlarına değindi. Zarar gören üreticiler için üzüldüğünü söyleyen Ali Alioğlu, “Hükümet ve Tarım Bakanlığı, sulu tarımı desteklemiyor. Her sene kendi yağımızla kendi ciğerimizi kavuruyoruz. Tarım Bakanlığı ve hükümet, sadece ‘üretilen ürün nasıl isterse satılsın ama bize dokunan olmasın’ düşüncesindeler” ifadelerini kullandı.

“SİYASET SADECE OTURDUĞU KOLTUKLARI KORUMAK DEĞİL”

Narenciye Üreticileri Birliği olarak profesyonel açılımlara girmeye çalıştıklarını kaydeden Ali Alioğlu, narenciyenin yanı sıra, çilek, muz alanlarında büyük atılımlar beklendiğini vurgulayarak, “Türkiye ve yurt dışı ile irtibat haldeyiz” dedi.

“Dursun Oğuz, ÜRETİCİSİNE SAHİP ÇIKMALIDIR”

Ülkeyi idare edenlerden bir beklenti içerisinde olmadıklarına işaret eden Ali Alioğlu, “Siyaset sadece oturduğu koltukları korumak değil. Bir ülkenin ekonomisi üretimden geçer. Üretmeye ısrarla devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.

Dursun Oğuz’un avokado bahçelerini ziyaret etmesini eleştiren Ali Alioğlu, “Bakanlıkta iyi olmak yeterli değildir, Bakan Oğuz, üreticisine de sahip çıkmalıdır. Oğuz, Tarım Bakanlığı’nda sırf bir şeyler yapıldığını göstermek için ziyaretleri gerçekleştiriyor. Meyve-sebze üreticisine verilen katkı payları yeterli değildir” diye konuştu. Tarım Bakanlığı’nın sınıfta kaldığını savunan Alioğlu, “Tarım Bakanlığı bünyesinde ekipler olması gerekir. Sahada çalışan mühendisler olmalıdır. Üreticinin maliyetleri takip edilmeli, dışa bağımlı oluşumuz satış noktasında bizleri sıkıntıya sokuyor” dedi.

“ÜRÜNLERİMİZE HASTALIK BULAŞMAMASI İÇİN PROSEDÜR UYGULANIYOR”

Avokado üreticisi Hansoy’un dile getirdiği fidan temini sorunu ile ilgili de açıklamalarda bulunan Alioğlu, yurt dışından getirilen topraklı fidanların, ülkeye hastalık yayabileceğine vurgu yaparak, “Belli başlı ürünlerde yasaklar nasıl uygulanıyorsa, topraklı fidan konusunda da ülkedeki ürünlere hastalık bulaşmaması için bu prosedür uygulanıyor. Bakanlar Kurulu ve Tarım Bakanlığı iş birliğinde yürütülen fidan temini belli prosedürleri geçtikten sonra ülkeye ithal edilebilir” diye konuştu.