KTTO’dan bütçe için özel değerlendirme: Gelir gider dengesi yok!

2024 Mali Yılı Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi geçtiğimiz hafta oyçokluğuyla Meclis'te geçti.

2024 Merkezi Devlet Yönetimi Bütçesi'nde 78 milyar 717 milyon TL’lik gider, 71 milyar 932 milyon TL’lik de gelir öngörülüyor.

Bütçe görüşmeleri ile rakamları nasıl bulduklarını sorduğumuz KTTO yetkilileri, gelir-gider dengesinin sağlanamadığını, harcamalarda da tasarrufa gidilmediğini, görev-zararı kurumların yeniden yapılandırılması gerektiğini, önceki yıla göre artırılması gereken yatırım projelerinin payının da düştüğüne dikkati çekerek bir dizi tespit yanında bazı önerilerini de yineledi...

Ticaret Odası’nın Kıbrıs Postası ile paylaştığı Meclis’ten geçen 2024 bütçesi ile ilgili değerlendirmesi şöyle;

“• 2024 yılı bütçesi, 2023’e (35.8 milyar TL‘lik)   göre %119,5 artışla 78.7 milyar TL olarak öngörülmüştür.

• 2024 yılı bütçe açığı ise 6.78 milyar TL olarak öngörülmektedir.
• Görüldüğü üzere 2024 yılı bütçesinde de gelir - gider dengesi sağlanamamıştır. Denk bütçenin oluşması için bütçe gelirlerinde artış sağlanması yanında harcamalarda da tasarrufa gidilmesi gerekmektedir.
• 2024 bütçe harcamalarının %44,5’i ( 35 milyar TL) cari transfer giderlerinden oluşmaktadır. Cari transferlerin 1.9 milyar TL’si Kamu Teşebbüslerinin ve Sosyal Güvenlik Kurumlarının görev zararlarıdır. Bu kurumların görev zararlarından kurtulması için yeniden yapılandırılmaları gerekmektedir.
• 2023 yılsonu tahmini ek mesai harcamasının 1 milyar olacağı düşünülmektedir. Sürekli olarak büyüyen ek çalışma ödeneği, gerekli yerlerde vardiya sistemine geçilerek azaltılmalıdır.
• 2024 bütçesinde Yatırım Projeleri için 7.4 milyar TL harcama öngörülmüştür. Bu miktar 2024 bütçe büyüklüğünün %9,4 dür. 2023 ise bu oran %13 idi. Bir önceki yıla göre artırılması gereken yatırım projelerinin payı görüldüğü üzere 2024 bütçesinde düşürülmüştür.
• 2024 yılı bütçesinde dikkat çekici bir diğer harcama kalemi ise bütçe büyüklüğünün %31,9’nu oluşturan personel giderleridir. 2023 yılında bütçe büyüklüğünün %32,4’ü kadardı.
• Bütçe gelirlerinin etkin ve verimli kullanılması için daha çok önlem alınması, kamu personel verimliliğinin artırılması, yatırım projelerine katkının yükseltilmesi, döner sermayeli ve özerk kuruluşların kendine yeterli ve verimli faaliyet göstermesinin sağlanması ve gereksiz harcamalardan kaçınılması gerekmektedir.
• Özellikle enflasyonun vergilendirilmesi, kurlardaki yükseliş ve hayat pahalılığı oranının yüksek olması nedeniyle ücretlerden kesilen gelir vergisi tevkifatı bu vergilerde önemli ölçüde artış yaratmaktadır.
• Ayrıca dövizde oluşan kur artışları ve yüksek enflasyon nedeniyle Fiyat istikrar fonu gelirleri ve KDV gelirlerinde önemli ölçüde artış öngörülmektedir.
• Bu artışlar özellikle kaynağından kesilen ithalata dayalı FİF ve KDV de görülmektedir.2023 bütçesinde FİF + İTH. KDV 7.45 milyar TL iken, 2024 bütçesinde %147 artışla 18.4 milyar TL ‘ye yükseltilmiştir.
• Kur ve enflasyonun vergilendirilmesi ile gelirlerin elde edilmesi yerine, gerçek kazançlar üzerinden elde edilmesi için kayıt dışılığın önlenmesine yönelik çalışmaların artırılması gerekmektedir.
• Gelirlerin artırılması için yapılması gereken bazı düzenleme veya çalışmaları sayacak olursak; kredi kartı kullanımının yaygınlaştırılması, Kredi kartı ile yapılan harcamalarda tüketiciye yapılacak %1 iade miktarının yükseltilmesi, teşviklerin süratle gözden geçirilmesi, enflasyon vergisinden vazgeçilmesi yönünde, benzeri birçok önlemlerle kayıtdışılık önlenerek adaletli bir vergilendirme ile gelirlerin artırılması gerekmektedir.”