Ekonomist Yrd. Doç. Dr. Şükrü Umarbeyli: Döviz kurları 30 TL’nin altına inse bile kalıcı olamayacak

Ekonomist Yrd. Doç. Dr. Şükrü Umarbeyli, döviz kurları ve Türkiye enflasyonuyla ilgili yorumunu, Kıbrıs Postası’na değerlendirdi.

“Kur düşüyor diye hayret mi ediyorsunuz?” diye soran Umarbeyli,  kurların 30 TL’nin altınına bile inse kalıcı olamayacağını vurguladı. Bayram sonrası TL’nin bollaşacağını ifade eden Umarbeyli, önce mevduatın, sonra da kredi faizlerinin gevşemeye başlayacağını söyledi.

“BDDK VE TCMB VERİLERİNE GÖRE 2024 YILININ İLK ÇEYREĞİNİ 285 MİLYON DOLAR ARTIDA KAPATILAR”

29 Mart BDDK ve TCMB verilerine göre değerlendirmesini gerçekleştiren Umarbeyli, yabancıların, 266 milyon dolarlık hisse, 111 milyon dolarlık tahvil aldığını, ve 2024 yılının ilk çeyreğini toplamda 285 milyon dolar artıda kapattıklarını ifade etti.

İlgili hafta da brüt rezervlerinin 700 milyon dolar azaldığını belirten Umarbeyli, “2023 yılının en yükseğine göre 22,5 milyar rezerv erimiş, 2023 seçimleri öncesinde de 30 milyar dolar erimiş olsa bile bu hafta yine brüt rezervde artışlar tekrar başlayacaktır.” İfadelerini kullandı.

Türkiye’de Banka döviz mevduatlarına göre konuşan Umarbeyli, yılbaşından beri vatandaşın Mart ayında 7,5 milyarı olmak üzere ilk çeyrekte 9,4 milyar dolar dövize dönüş yaptığını söyledi. Umarbeyli, şirketlerde ilk çeyrekte 2 milyar dolara yakın döviz erimesi söz konusu olduğunu da belirtti.

Türkiye’de, kredi kartı harcamalarında son haftalarda yüzde 4,1 ile rekor artış yaşandığını kaydeden Umarbeyli, Ticari kredilerin yüzde 1, tüketici kredilerinde ise yüzde 1’in altında büyüme olduğunu söyledi.

“YÜKSEK DIŞ TİCARET VE BÜTÇE AÇIĞI VAR Kİ, BUNU KAPAMAK İÇİN ZAM VE VERGİ AYARLAMALARI GEREKİYOR. BUNLAR FİYATLARI ARTIYOR”

Türkiye’de mevduatın üç aylık ortalama faizinin yüzde 64,30’e, ticari kredi faizinin yüzde 66,29’a, tüketici kredi faiz ortalamasının ise yüzde 78,70’e yükseldiğini ifade eden Umarbeyli, “ Enflasyon düşer mi? Türkiye’de zor.  Yüksek dış ticaret ve bütçe açığı var ki, bunu kapamak için zam ve vergi ayarlamaları gerekiyor. Bunlar fiyatları artıyor.” dedi.

2018 yılından bu yana, dolarda yüzde 546 artış olduğunu söyleyen Umarbeyli, MB haftalık repo faizinin yüzde 17,75 den yüzde 50’ye çıktığını söyledi.

Umarbeyli, faizler hakkında yaptığı değerlendirmesinde, kredi faizleri yüzde 20’den, yüzde 67 seviyelerine çıktığını belirterek, enflasyonun yüzde 15’ den yüzde 67 seviyesine çıktığını söyledi ve şu ifadeleri kaydetti:

“2002 yılında dış borç 120 milyar dolardı, bugün 500 milyar dolar.  MB brüt rezervi 27 milyar dolardı ama Swap hariç net rezerv artıdaydı. Bugün 123 milar dolar brüt rezerv var ama swap hariç net rezerv  eksi 65 milyar dolar.

Türkiye’de, enflasyon tahminleri Nisan ayında %6, Mayıs ayında %4 olarak görülüyor. Böyle bile gelse Haziran ile birlikte düşüş bekleniyor. Zaten son çeyrekte baz etkisi ile düşüş olacağı kesin gibi. En kötü yıl sonu tahmini %42-%50 seviyeleri arasında görülüyor.”

“DOLARIN 30 LİRANIN ALTINDA KALABİLECEĞİNİ DÜŞÜNMÜYORUM”

Dolar kuru hakkında yaptığı değerlendirmeden söz eden Umarbeyli, “31,40 destek noktası olarak alacak olursak, her şey tahminimden iyi bile gitse 30 liranın altında kalabileceğini düşünmüyorum.” İfadelerini kullandı.

Ekonomi yönetiminin enflasyonun altında kaldığını söyleyen Umarbeyli, “Kurun yukarı gitmesini isteyecektir. Yıl sonu enflasyonu %42 seviyelerinde olursa, 2023 sonu kuru 29,50 liraydı; 2024 yıl sonu dolar kurunun 41 lira olacağını düşünüyorum.” dedi.

Yrd. Doç. Dr. Şükrü Umarbeyli’nin Aralık 2024 sonu dövizin durumu hakkındaki yazısı: (https://www.kibrispostasi.com/c50-EKONOMI/n504967-sukru-umarbeyli-ulkeye-sicak-para-doviz-girisi-olmadigi-surece-yuksek-kurlari-gormek-mumkun)

“Merkez Bankası politika faizleri için; her şey yolunda giderse yıl sonuna doğru bir ya da iki defa 250 baz faiz indirim söz konusu olabilir. Majör Merkez Bankalarından üç, dört defa indirim gelirse TCMB’de illaki bir veya iki indirim mutlaka yapacaktır.” diye konuşan Umarbeyli, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın 22 Mart 2024 tarihinde ani bir kararla seçimlerden önce politika faizini 500 baz puan artırarak yüzde 50’ye çıkarttığını hatırlatarak, “Aynı tarihte mevduat faizlerinin yüzde 59,52’ye, kredi faizlerinin ise yüzde 70’e kadar çıktığı gözlemlenmişti.” dedi.

Türkiye’de tüketici faizlerinin ise yüzde 80’e kadar yükseldiğini aktaran Umarbeyli, “Böylelikle piyasa faizlerini belirleyen politika faizlerindeki kopukluk da yeniden toparlandı. Yüksek finansman maliyetlerinin enflasyonla beraber ekonomiyi de soğutması bekleniyor.” İfadelerini kullandı.

“Diğer taraftan ekonomik gidişat beklentisi için önemli bir gösterge olan PMI verisi (PMI, ekonomideki imalat ile hizmet sektörlerinin sağlığını ölçmek için kullanılan bir göstergedir. Bu endeks, satın alma yöneticilerinin aylık anketleri yoluyla toplanan verilere dayanarak ortaya çıkar. PMI verisi, genellikle 0 ile 100 arasında bir değer ile ifade edilir. Kaynak Yönetimi Enstitüsü (ISM) İmal Olmayan İndeksi 50'nin üzerinde genişleme gösterimi ile hizmet sektöründe satın alma yöneticilerinin aktivite seviyesini belirlemektedir)” diye konuşan Umarbeyli, PMI verisinin mart ayında 50’ye gerilediğini, Nisan ayında artan faizlerin de etkisi olacağını, yüzde 50’nin altına inmesi ve ekonomik durağanlığın başlamasının son derece muhtemel olduğunu kaydetti.