Güney Kıbrıs'ın ekonomisi için kara tablolar…

Koronavirüs salgınının etkili olduğunu Güney Kıbrıs'ta virüsle mücadele sürerken, hayatın durmasının getirdiği olumsuz ekonomik sonuçlar da gündemdeki yerini koruyor. Yaz aylarının yaklaşması ile birlikte yılda ortalama 4 milyon turist ağırlayan Güney'in bu yılı tamamen boş geçirme ihtimali, gerek yetkilileri gerekse de turizm ve turizme bağlı sektörlerin kabus görmesine yol açıyor.

"SALGININ SÜRESİNİN BELİRSİZLİĞİ SENARYOLARI ETKİLİYOR"

Konuyla ilgili Cyprus Mail gazetesi için bir makale kaleme alan Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Bank of Cyprus eski yöneticilerinden Leslie Manson, farklı felaket senaryolarını irdelerdi.

Güney Kıbrıs ekonomisinin ciddi şekilde turizme bağlı olduğunun altını çizen Manson, virüsün etkilerinin tam olarak ne zaman sona ereceğinin bilinmemesinin, üzerinde çalışılan kısa, orta ve uzun süreli kötü senaryoların sağlıklı şekilde oluşturulmasına da imkan vermediğini kaydetti.

Manson, Güney'in ekonomisinin ülkede uygulanan sıkı karantina tedbirleri ile birlikte sarsıntı içine girdiğini anlatarak, tüm ülke gelirlerinin yüzde 65'ine denk gelen özel teşebbüslerin durumunun kötü etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu ifade etti.

TURİZMDE YÜZDE 70 DÜŞÜŞ

Salgının ne zaman sonra ereceğinin bilinmemesinden dolayı, ele alınan senaryolar arasında en ortalama olanının Eylül ayından itibaren bir düzelmenin başlamasının beklenebileceğini anlatan Manson, bunun 'çok sert bir senaryo' olduğunun da altını çizdi.

Bu senaryoya göre, Manson, turizmin zirve yaptığı yaz aylarındaki toplam rakamın yüzde 70 oranında düşmesinin beklendiğini belirtti. Turizm gelirlerinin de yaklaşık olarak yüzde 73'lük bir düşüş yaşanması anlamına gelen bu gerilemenin diğer sektörler için de felaket anlamına geleceğinin altını çizen Manson, bu dönemde otellerin ve seyahat acentelerinin yapacağı ucuzluk kampanyalarının etkili olabileceğini de kaydetti.

"HANE HALKI HARCAMALARI DÜŞECEK"

Manson, bu gelir azalmasının Güney'deki hane halkı harcamalarına da etki edeceğinin beklendiğini ifade ederek, insanların azalan gelirlerinin de etkisiyle daha az para harcamaya yönelmesinin beklendiğini söyledi. Manson bu azalmanın tüm piyasa üzerindeki mal ve servislerin gelirlerinin en az yüzde 6 oranında düşmesi anlamına geleceğini kaydetti.

Bunun da yatırım ve enflasyon harici genel gelirler kalemlerinde ciddi düşülere yol açacağını anlatan Manson, bu düşüşleri ise yaklaşık olarak yüzde 15 olarak tahmin ettiğini belirtti.

Hükümetin bankacılık sektörü ile ilgili aldığı tedbirlerin ilk anda yerinde görülse de yeterli olamayabileceğinin görüldüğünü söyleyen Manson "Avrupa Merkez Bankasının aldığı 750 milyarlık bono programı bankaları likiditesini artırmayı ve ekonomiye para aktarmasını öngörüyor.

Ancak Kıbrıs bankalarının likidite sorunu yok. Ancak bankalar bunu borçlandırma konusunda verimli şekilde kullanamadı. Dahası, piyasanın borçlandırılmasının böylesi bir kriz ortamında işe yaramayacağı ortada" ifadelerini kullandı.

"2 MİLYARLIK PAKETİN UYGULAMASI SIKINTILI"

Yine hükümetin aldığı 2 milyarlık kurtarma paketi ile ilgili de yazan Manson, kararın doğru yönde alındığını ancak uygulamada sıkıntılar olacağının görüldüğünü vurguladı.

Alınan erteleme kararının zaten çok ağır şekilde borçlu olan iç piyasanın borçlarının bu kriz döneminde daha da artacağının ön görülmesi ile birlikte gelecekte daha da ağır borçlar olarak dönebileceğinin altını çizen Manson, ülkede büyük bir 'kayıt dışı' ekonomi olduğunu ve piyasaya akan bu paranın alınan bu tedbirlerin dışında olacağından krizin ağırlaşmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti.

Bu noktada, bankaların borç ve faizlerine konulan moratoryumdan yararlanmak isteyen çok sayıda işletmelerin ve çeşitli küçük sektörlerin yasal yükümlülüklerin (sosyal sigorta, vergiler) yerine getirilmemesinden dolayı bundan mahrum kalacağını ifade eden Manson, bunun da açıklanan mücadele paketinin başarısını aşağılara çekeceğini kaydetti.