Prof. Dr. Ali Ünyayar, Moderna aşısı hakkında bilgilendirdi

Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Ünyayar, Moderna Koronavirüs aşısı ile ilgili bilmeniz gereken bazı noktalar olduğundan bahsederken GAÜ’den yapılan açıklamada da Smart Health Sağlık Merkezi’nde Moderna aşısının uygulanmasına başlanıldığı belirtildi.

GAÜ’den yapılan açıklamada kampüs içerisinde bulunan Smart Health Sağlık Merkezi’nde saat 09.00-16.00 arasında isteyenlerin aşı yaptırabileceği kaydedildi. Peki, Moderna COVID-19 (Mrna-1273) Aşısı tam olarak nedir? Konuya GAÜ Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ali Ünyayar açıklık getirdi.

Tüm COVID-19 aşılarında olduğu gibi, maruz kalma riski yüksek olan sağlık çalışanlarına ve yaşlılara aşılama için öncelik verilmesi gerektiğini söyleyen Ünyayar, “Daha fazla aşı mevcut olduğunda, COVID-19'dan orantısız şekilde etkilenen veya sağlık eşitsizlikleriyle karşı karşıya kalan kişilere dikkat edilerek ek öncelikli gruplar aşılanmalıdır. Faz 3 klinik çalışmasında incelenen eşlik eden hastalıklar arasında kronik akciğer hastalığı, önemli kalp hastalığı, şiddetli obezite, diyabet, karaciğer hastalığı ve insan immün yetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonu yer almıştır. Şiddetli COVID-19 riskini artırdığı belirlenen bu tür hastalıkları olan kişilere aşı yaptırması önerilir. Bağışıklığı baskılanmış kişiler için daha ileri çalışmalara ihtiyaç duyulsa da bilgi ve danışmanlık aldıktan sonra aşılanabilir” dedi.

Ünyayar açıklamasını şu şekilde sürdürdü:

“HIV ile yaşayan kişilerde ciddi COVID-19 hastalık riski daha yüksektir. Bilinen HIV pozitif aşı alıcılarına bilgi ve danışmanlık sağlanmalıdır. Geçmişte COVID-19 geçirmiş kişilere de aşı önerilebilir. Ancak bireyler, kendi COVID-19 aşılarını SARS-CoV-2 enfeksiyonundan itibaren altı aya kadar erteleyebilirler. Emziren kadınlarda diğer yetişkinlerde olduğu gibi aşı etkinliğinin benzer olması beklenir. DSÖ, aşının diğer yetişkinlerde olduğu gibi emziren kadınlarda da kullanılmasını önermektedir. DSÖ aşı nedeniyle emzirmenin kesilmesini önermemektedir.”

Hamileler aşı olmalı mı sorusuna da açıklık getiren Ünyayar, “DSÖ, hamile kadınlara aşılamanın yararlarının potansiyel risklerinden daha yüksek olduğunda, hamile kadınlarda COVID-19 aşısının kullanılmasını önermektedir. Gebe kadınlara bu değerlendirmeyi yapmalarında yardımcı olmak için, gebelikte COVID-19 riskleri, yerel epidemiyolojik bağlamda aşılamanın olası faydaları ve gebe kadınlarda güvenlik verilerinin mevcut sınırlamaları hakkında bilgi verilmelidir. DSÖ aşılamadan önce gebelik testi önermemektedir. DSÖ, aşılama nedeniyle gebeliğin ertelenmesini veya gebeliğin sonlandırılmasını önermemektedir” şeklinde konuştu.

Aşı almaması gereken kişilerle ilgili ise, “Aşının herhangi bir bileşenine karşı şiddetli alerjik reaksiyon öyküsü olan kişiler bu veya başka bir mRNA aşısını almamalıdır. Şiddetli COVID-19 ve ölüm riskinin yüksek olması nedeniyle yaşlı kişiler için aşı tavsiye edilirken, beklenen yaşam beklentisi 3 aydan kısa olan çok zayıf yaşlı kişiler bireysel olarak değerlendirilmelidir. Aşı, daha ileri çalışmaların sonuçları gelene kadar 18 yaşından küçük kişilere uygulanmamalıdır” dedi.

Önerilen doz ile ilgili de, “SAGE, Moderna mRNA-1273 aşısının 28 gün arayla iki doz (her biri 100 µg, 0,5 ml) içeren bir programda kullanılmasını önermektedir. Gerekirse, dozlar arasındaki aralık 42 güne kadar uzatılabilir. Buna göre, aşı tedariğindeki ciddi kısıtlamalar ile birlikte, yüksek COVID-19 insidansı ile karşı karşıya olan ülkeler, yüksek öncelikli gruplarda daha yüksek ilk doz sonucu elde etmek için ikinci dozu 12 haftaya kadar erteleyebilir. Programa tam olarak uyulması tavsiye edilir ve her iki doz için de aynı ürün kullanılmalıdır” şeklinde belirtti.

Ünyayar açıklamasını şu ifadelerle sürdürdü:

“30 Nisan'da DSÖ, Moderna aşısını acil kullanım için listemiştir. DSÖ'nün Acil Kullanım Listesi (ACL), COVID-19 aşılarının kalitesini, güvenliğini ve etkinliğini değerlendirir. EMA (Avrupa ilaç ajansı), Moderna COVID-19 aşısının kalitesi, güvenliği ve etkinliği hakkındaki verileri kapsamlı bir şekilde değerlendirmiş ve Avrupa Birliği genelinde kullanımına izin vermiştir. SAGE (Bağışıklama Konusunda Uzmanlardan oluşan Stratejik Danışma Grubu), tüm aşıların aşılamadan sonra en az 15 dakika gözlemlenmesini önermektedir. İlk doza karşı ani şiddetli alerjik reaksiyon yaşayanlar ek doz almamalıdır.

Moderna aşısının, ilk dozdan 14 gün sonra başlayarak, COVID-19'a karşı korumada yaklaşık yüzde 94,1'lik bir etkinliğe sahip olduğu gösterilmiştir. Şimdiye kadar ki kanıtlara dayanarak, B.1.1.7 ve 501Y.V2 dahil olmak üzere, yeni SARS-CoV-2 varyantları Moderna mRNA aşısının etkinliğini değiştirmemiştir. Yeni varyantlar ve bunların COVID-19 teşhis, tedavi ve aşılarının etkinliği üzerindeki etkilerinin izlenmesi, toplanması ve analizine devam edilmektedir. Bu arada, maskeleme, fiziksel mesafe, el yıkama, solunum ve öksürük hijyeni, kalabalıktan kaçınma ve iyi havalandırma sağlama önlemlerine devam etmeliyiz.”