Freddy Kasırgası: İklim değişikliği kolera salgınlarını arttırıyor

Mozambik, Freddy Kasırgası’nın ardından on yıldan fazla bir süredir görülen en kötü kolera salgınını yaşarken, kasırga ve kolera arasında bir bağlantının kurulmasının ardından iklim değişikliği ve kolera arasında bağlantı kuran yeni kanıtlar sunuldu. 

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Mozambik Temsilcisi Severin von Xylander’in WHO’nun Cenevre’deki ana ofisi tarafından cuma günü düzenlenen ve Mozambik’in başkenti Maputo’dan video konferans yoluyla bağlandığı basın toplantısında belirttiğine göre, Mozambik’te her yıl Ekim ve Nisan ayları arasında düzenli olarak kolera salgınları meydana geliyor. 

Ancak yaklaşık 21 bin enfeksiyon ve 95 can kaybıyla mevcut salgın, on yıldan fazla bir süredir tanık olunan en büyük salgın oldu. 

Basın konferansı sırasında Xylander, Freddy Kasırgası’nın karaya varması ile kolera vakası sayısının günde 20’nin altındayken, on kat fazlasına yükselmesi ile ilişkilendirdi. 

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Afrika kıtasında kolera salgınının hızla arttığı uyarısında bulundu. UNICEF tarafından yapılan yazılı açıklamada, Afrika kıtasındaki kolera salgınına değinildi. 

Açıklamada, kıtadaki kolera salgının hızla arttığı belirtilerek durumun alarm seviyesinde olduğu kaydedildi. Salgının özellikle doğu ve güney Afrika ülkelerinde yayıldığı belirtilen açıklamada, koleranın çocuklar için tehlike arz ettiği vurgulandı. Salgından en fazla etkilenen ülkeler arasında Burundi, Etiyopya, Kenya, Malavi, Mozambik, Somali, Güney Sudan ve Tanzanya sıralandı. 

Açıklamada, kolera salgınının yoksulluk ve çatışmaların yanı sıra sel ve kasırga gibi hava şartları nedeniyle daha hızlı yayıldığının altı çizildi."Vibrio" bakterisinin neden olduğu, gıda ve su yoluyla bulaşan kolera, şiddetli ishale ve vücutta su kaybına yol açıyor. Hastalık, tedavi edilmediği takdirde ölümcül olabiliyor. Temiz su ihtiyacının karşılanamaması ve tıbbi müdahalenin anında ve etkili yapılamaması, hastalık ve ölüm riskini artırıyor.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin (NOAA) Mart ayında yaptığı açıklamada ifade ettiği üzere, Freddy Kasırgası Avustralya kıyılarında oluştuktan sonra güney Hint Okyanusu’nu geçti ve Şubat ayı sonlarında 8 bin km’den fazla yol kat ederek Madagaskar ve Mozambik’e ulaştı. Ardından tekrar geri döndü ve iki hafta sonra Malavi’ye geçmeden önce Mozambik kıyılarına vurdu.  Bu, son 20 yılda dünyanın bu bölgesinde herhangi bir kasırgada görülememiş bir rota oldu.

Arap Çevre Uzmanları Birliği Genel Sekreteri Mecdi Allam, Şarku’l Avsat’a “Freddy Kasırgası’nın gücü, okyanus sıcaklıklarının yükselmesine ve böylece su yüzeyinde oluşan termal enerjinin, sellere ve şiddetli yağmurlara yol açan güçlü kasırgaları beslemesine neden olan iklim değişikliğinden kaynaklandı” dedi.

Maryland Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Prof. Dr. Rita Colwell tarafından 2014 15 Aralık’ta Amerikan Jeofizik Birliği’nin sonbahar toplantısında sunulan bir çalışmada ortaya çıkarılan bir bağlantı, kasırgalarla ilişkili sel ve yoğun yağmurların koleranın yayılmasına neden olduğunu gösterdi.

Colwell yaptığı çalışmada, koleraya neden olan ‘vibrio cholerae’ bakterisinin ana konağının, ‘özellikle besin açısından zengin olan daha sıcak sularda gelişen’ kopepodlar olarak bilinen bir zooplankton türü olduğunu, bu suyun fitoplanktonun gelişmesi için doğru ortamı sağladığını açıkladı. Colwell söz konusu ortamın zooplankton patlamalarına yol açtığını, şiddetli yağmurlar ve sellerle birlikte suyun, hastalığa neden olan bakterileri nehirlerden yüksek yoğunluklu nüfus merkezlerine doğru iterek, içme suyu ve sanitasyon altyapısının yetersiz olduğu bölgelerde içme suyuna karıştığını vurguladı.

WHO’nun Mozambik’te yaptığı üzere, kolera salgınıyla mücadele için mevcut sağlık müdahalesi aşılamaya dayanıyor ve salgınının yaşandığı bölgelerde aşı dozları uygulanıyor. 

WHO Mozambik temsilcisi Severin von Xylander “Ülkede koleraya karşı İlk aşı kampanyası Şubat ayı sonunda dört ilde başladı. 715 binden fazla kişiye tek doz aşı yapıldı. Perşembe günü Quelimane’de 410 bin kişiyi hedef alan ikinci aşı kampanyası başladı. Aşılama programları diğer illere de yaygınlaştırılarak bir milyondan fazla kişiye ulaşılacaktır” açıklamasında bulundu.

Her kişiye iki doz aşı verilmesi gerekiyor ancak aşı dozlarında ciddi bir eksiklik bulunuyor. Bu durum, WHO’nun küresel stokunu denetleyen Aşı Tedariki için Uluslararası Koordinasyon Grubu, Ekim ayında salgınları tedavi ederken iki yerine bir doz verilmesini önermesine yol açtı. 
WHO Doğu Akdeniz Bölgesi Ofisi Aşı Birimi Başkanı Hasan Kamrul Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda “İki doz stratejisini geçici olarak askıya almak acil bir çözüm olarak geldi. Ancak epidemiyolojik durum kötüleşmeye devam ettikçe, geçici çözümler sınırlarına ulaşacak ve aşı üretimini büyütmekten başka alternatif kalmayacak” ifadelerini kullandı. 

Ancak Kamrul’un önerdiği bu çözümden önce, Zewail Bilim ve Teknoloji Şehri’nde Biyomedikal Bilimler Programı’ndan Prof. Dr. Muhammed el-Hadidi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda, ‘patojenlerle dolu yağmur suyunun emilmesine izin veren ve içme suyuna karışmasını önleyen, içme suyu ve sanitasyon için güçlü bir altyapı aracılığıyla önleyici bir çözümün sağlanmasının önemini vurguladı. 

Freddy Kasırgası, ilk olarak 21 Şubat'ta Madagaskar'ı, 3 gün sonra Mozambik'i vurmuş, her iki ülkede de binlerce kişi yerinden olmuştu. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından yapılan açıklamada, 32 gündür Hint Okyanusu üzerinde olan fırtınanın kayıtlara geçen en uzun süreli fırtına olabileceği ifade edilmişti. 

Biriktirdiği güç ve Hint Okyanusu boyunca kat ettiği 8 bin kilometrelik yol ile rekor kırmış durumda olan Freddy, geçtiğimiz Şubat ayı başlarında Avustralya kıyılarında ortaya çıkmış, Mauritius ve La Reunion'u etkisi altına almasının ardından Madagaskar ve ardından Mozambik'i vurmuştu.