Beyne zarar veren 15 neden

‘‘Beyin çok hassas bir organdır hemen her şeyden etkilenir’’ diyen Prof. Dr. Derya Uludüz, bazı alışkanlıklardan travmalara, stresten az su içmeye kadar birçok faktörün bu hayati organı olumsuz etkilediğini belirtti.

‘‘Düzgün çalışmayan beyin düzgün çalışmayan vücut demektir. Bu nedenle beynimize zarar veren sebepleri gözden geçirerek değiştirmemiz ya da ortadan kaldırmamız gerekir’’ diyen Nöroloji Uzmanı Derya Uludüz, bilişsel işlevi tehdit eden nedenleri şöyle sıraladı:

1-FİZİKSEL TRAVMA

Hafif bile olsa düşmeler, sarsıntılar, kaza­lar beyni etkiler. Beyin sarsıntısı sonrasın­da baş ağrısı, birkaç saniye veya dakikalık bilinç kaybı, yaralanma sürecinde yaşa­nanları hatırlamama, işitme, görme duyu­larında değişiklikler, dikkat eksikliği ve kafa karışıklığı yaşanabilir. Acil müdahale gerekti­ren bir tablodur.

2-MADDE BAĞIMLILIĞI

Uyuşturucu madde­ler beynin en büyük düşmanlarıdır. Bunlar beynin normal işleyi­şini bozarken, beyin damarlarında tıkan­malara da yol açar.

3-SİGARA

Beyin ve vücuda kan akımını kısıtlar. Sigara kullananlarda odaklan­ma zorlukları ortaya çıkabilir. Tiryakilerin sadece ciltleri değil be­yinleri de hızlı yaşlanır.

4-ALKOL

Alkolü orta karar içmek bile beyin işlevlerini etkiler. Alkol kullananla­rın beyni daha küçüktür. Oysa be­yin büyüklüğü önemlidir. Prefron­tal korteksin (beynin planlama, önceden düşünme ve yargılama ile ilgili bölümü) görevini bozar.

5-FAZLA KİLO

Yağlar zararlı maddeleri depolar. Vücudunuzda ne kadar çok yağ olursa beyniniz o kadar kötü durumdadır. Çünkü zararlı maddelerden etkilenir. Yüksek yağ seviyeleri ayrıca beynin küçülmesine neden olur. Obezite bilişsel gerileme ve Alzheimer riskini de artırır.

6-YANLIŞ BESLENME

Sağlıksız beslenme beynin hacim, fonksiyon ve yapısal gelişimini bozar. Dolayısıyla aşırı şeker, yağ ve karbonhidrat tüketiminden kaçınılmalı. Zinde bir beyin için beslenmede zeytinyağı, Omega-3 gibi sağlıklı yağlara, taze ve mevsi­minde sebze ve meyvelere, çiğ kuruyemişlere, bakliyatlara, tam tahıllara ağırlık veril­melidir.

7- YALNIZLIK

Yalnızlık, genellikle olumsuz düşünceleri tetikler. Bu da beyinde beta-amiloid birikimini tetikleyerek zamanla demansa (bunama) kapı aralar. Bilimsel araştırmalar, kısa süreli de olsa iletişim kurmanın beyni çalıştırmaya yettiğini gösteriyor. Yakın arka­daşlarınızı arayarak ya da kapı komşunuzla sohbet ederek beyninizi aktif hale getirebilirsiniz.

8-KRONİK STRES

Ağır iş yükü, maddi sı­kıntılar, evlilikteki sorun­lar kronik stres sebebidir. Sürekli stres altında olan beyin stres hormonu korti­zolü salgılar. Kortizol işta­hı ve şekere düşkünlüğü artırarak kilo almaya yol açar. Kas gerginliği ve kro­nik ağrıları artırır. Tansiyo­nu yükseltir. Bütün bunlar beyin sağlığını da bozar.

9-UYKUSUZLUK

Düzensiz bir uyku ve kronik uyku bozukluk­ları her zaman fiziksel, duygusal ve bilişsel sağlık üzerinde olum­suz etkilere neden olur.

10-AŞIRI KAFEİN

Her şeyin fazlasının za­rarlı olduğu gerçeği kafein içeren besin maddeleri için de geçerli. Gün içinde aşırı kafein alımı beynin; bel­lek, dikkat, algısal idrak, düşünce, dil ve şuur konu­sunda kilit rol oynayan gri madde hacmini düşürür.

11-FAZLA TELEVİZYON İZLEMEK

Aşırı televizyon izlemek çocuklarda hiperaktivite erişkinlerde Alzheimer hastalığı ile ilişkilidir. Günde 2 saatten fazla te­levizyon izlemek obezite riskini artırır. Fazla kilo beyin için de zararlıdır.

12-ŞİDDET İÇEREN BİLGİSAYAR OYUNLARI

Bu oyunlar şid­dete ve öğrenme güçlüğüne yol açar. Beyin görüntüleme­lerde bu oyunların beyinde madde kullanımı ile aynı bölgeyi harekete geçirdiği tespit edilmiştir. Ço­cuklar zamanla bu oyunlara bağımlı hale gelir.

13-SU KAYBI

Vücudun yüzde 70’i, beynin yüzde 80’i su­dur. Yeteri kadar su içmiyorsanız beyin işleviniz de azalır.

14-YOĞUN SOSYAL AĞ KULLANIMI

Sürekli mesaj yaz­mak ve internette sosyal ağlarda vakit geçirmek dikkat prob­lemlerine yol açar. Zamanla yüz yüze iletişimde zorlanma­ya neden olur.

15-HAREKETSİZLİK

Her kasın ihtiyacı olan egzersize beyin de ihtiyaç duyar. Hareketsizlik kan akışını zayıflattığı için beyne yeterli oranda kan gitmez. Hafıza da bu durumdan olumsuz etkilenir.