Onur Öymen'in öngörüsü

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Milletvekili Onur Öymen, KKTC'nin temeline harç koyan, ufku olan çok değerli bir dosttur. Rahmetli Ecevit'in Başbakanlığı döneminde her zaman O'nun kadrosunda yer aldı. 1974 sonrası KKTC'ye atandı. Dostluğumuz, 1974 Barış Harekâtından sonra, göçmenlerimizin yerleştirilmesinde ve daha sonra çalışmaya sınır tanınmayan günlerde, KKTC'de Türkiye Büyükelçiliği Müsteşarı iken pekişti. Daha sonra Almanya ve öteki merkezlerde Büyükelçi olarak görev yaptı ve ünlendi. Kendisini Çiller Hükümeti döneminde Dışişleri Bakanlığı Müsteşarlığı makamında iken Müsteşar Yardımcısı İnal Batu ile birlikte ziyaret ettim.Konumuz Türkiye'den borularla KKTC'ye su taşınması idi. Elbette bunun yanında KKTC'nin kalkınmasını da konuştuk.

Şimdilerde milletvekili ve Parti Başkan Yardımcısı olarak, gerek Türkiye ve gerekse Kıbrıs ve KKTC konusunda en isabetli görüşü, en gerekli zamanda dile getirmekte,öneri yapmaktadır. Kıbrıs'a gelip de çalışan diplomatlar ve de şimdi politikacılar içinde, sorunu gerçek anlamıyla kavrayan, Kıbrıs'ın taşını,toprağını,kaynaklarını,insanını yakından tanıyan,herkesle ilişki içine girerek sorunları birlikte çözme başarısını gösteren bir dosttur Öymen.

Barış Harekâtından sonra Türkiye'de atılan hatalı adımlardan sonra rahmetli Ecevit, Hükümetten çekilmiş ama Irmak Hükümetini dıştan destekleme kararı vermişti. 5 Ocak 1975'de bir heyetle KKTC'yi ziyaret etti. Onu Öymen bu heyetin kilidi idi. Ziyaretin tamamlanmasından sonra Ecevit ve heyeti, Salamis Bay Otel'de zamanın Hükümeti ile gizli bir toplantı yaparak sorunları masaya yatırdı. O gün Çalışma-Rehabilitasyon ve İskân Bakanı idim. Ağırlıklı konu insana hızmet ve kalkınma idi. Toplantının tutanağını ben tutuyordum. Zaman zaman o tutanağı okurum.

Rahmetli Ecevit o toplantıda, "Benim Sosyalist yapım Türkiye gibi dev boyuta hitap etmektedir. Konu Kıbrıs olunca, bana göre Kuzey Kıbrıs, tümden Serbest Bölge ilân edilmeli ve Doğu Akdenizde aranan yer olmalıdır.Yasalar buna göre düzenlenmeli, Kıbrıs vergisiz cennet durumuna sokulmalı, Bankacılık,Sigortacılık ve Turizmin sağladığı serbestlikle geriye kalan sektörlerde de yatırıma teşvik edilmelidir".

İşte o noktada bu görüşün kime ait olduğunu aradım ve buldum.Bunun kaynağının Onur Öymen'di. Toplantı çıkışında kolkola girdik ve Ecevit'in bu önerisini konuştuk. Çünkü benim kafama yatan proje de buydu.Bu politika her türlü ambargoyu delecek, KKTC'ye para ve ekonomik güç sağlayacaktı. Hatta Onur Öymen'in dediği gibi "Kıbrıs'ın özel konumu nedeniyle, burası Uzakdoğu, ABD ve Avrupa'nın ortasında "depoculuğa" olanak sunmakta idi. Hong Kong Uzakdoğu'da bu olanağı sunuyordu."(Şimdilerde Çin devralınca Hong Kong'dan Singapore'a kayış oldu).

Onu Öymen'e göre KKTC Serbest Bölge olursa, Türkiye ekonomisinin çıkış ve giriş kapısı olacaktı. KKTC'deki özgür bankacılık, sigortacılık ve haberleşme olanakları Türkiye'ye yatırım sermayesi sağlanmasında büyük önem taşıyacaktı. Çağdaş hızmet sektörü, Ortadoğuya kayacak, Oteller ve diğer olanaklar, Batılı Şirketlerin kullanımına sunulacak, güvenli bir ülkkede çalışma ortamı bulacaklardı. Ortadoğu ve tüm Arap ülkeleri bundan yararlanacaklardı.

Onur Öymen'in desteği, adadan ayrıldıktan sonra da sürdü. Ancak talihsiz bir olay yaşandı. Ecevit'e dayanan başka bir grup, Ziya Müezzinoğlu başkanlığında Kıbrıs'ta görevlendirildi. Serbest piyasaya inanan ve hatta ilk yıllardan Avrupa Birliği'ni (AET) destekleyen Müezzinoğlu, Kıbrıs'a gelince, katı "Devletcilik" uyguladı. Herşey devletin, her işletme kamu şirketi, nerede ise toprakların büyük bölümü "Devlet Üretme Çiftliklerinin" olacaktı. Yapı böyle kuruldu. Aslında Müezzinoğlu grubu, Kıbrıs Türk Halkının yeteneğinden,çalışma tarzından, geçmişteki başarılarından, yapısından,kültür düzeyinden haberdar değildi. İdari yapı oluşturmak için Türkiye'den "Vali" bile getirtmişlerdi... Çağ dışı kalan bir Topluma hitap ettiklerini ve herşeyi baştan yaratacaklarını sanıyorlardı. Bu grup Kıbrıs'ta bu "Sosyalist yapılanmayı" başaracalar ve Türkiye'ye örnek göstereceklerdi. Bununla övünmekte idiler. Hatta Türkiye'den getirdikleri her uzman bu kalıba uygundu. Davranışa, yapılmak istenenlere karşı çıktığımızda da, büyük tartışmalar oluyordu. Kooperatifleri, bu ekibin elinden zar-zor kurtardık.Ecevit ne söyledi,bunlar ne yapmaya kalkttı?!

Bir tarafta Onur Öymen'in attığı özgürlüğe dayalı mali ve ekonomik girişimcilik; hatta tüm KKTC'nin Serbest Bölge yapılması, vergisiz cennet olarak ortaya konması; öte yanda Müezzinoğlu'nun katı bir Sosyalist yapının eseri olan "Devlet Şirketleri ile yönetim" tarzı vardı. Toprakları bile o "Kurumlar" işletecekti...

Onur Öymen artık Dışişleri Bakanlığında çeşitli ülkelerde Türkiyeyi temsil ediyordu. Ziya Müezzinoğlu ise her türlü yetki ile donanmış durumda KKTC'de uygulama yapıyordu. Sanayi Holding, Devlet Üretme Çiftlikleri, Cypfruvex, Tarımsal Donatım Kurumu, ETİ, bu bir avuçluk ekonomiyi nerede ise yutmuştu. Ticaret bile devletleşmiş görünmekte idi. Savaş ortamının sağladığı olanak, ortada duran sıkıntılar, göçmenlerin akın akın gelişleri bir yerde "Devleti" ana üretgen durumuna soktu.

Toplumun önemli bir kesimi, ya devlet memuru veya KİT'lerde memur oldu. Özel Sektör darbe yedi.Fabrikalar elden çıktı. Eskidiler.Yerlerine yenileri konamadı. Bu arada da tarihi Kooperatif Hareketi dışlandı,itildi-kakıldı.

Serbest Liman ve Bölge Yasası 1980 öncesinde kabul edilmişse de bu hareket, ancak 1982 yılında Yasanın yeniden güçlendirilmesi ile başladı. Ama artık çok geçti. Güçlü bir hamle yaplılamadı. Muhalefet ve hatta UBP içinde buna karşı olanlar seslerini güçlü olarak çıkarıyorlardı.

Yani rahmetli Ecevit'in, daha sonra dostum Onur Öymen'in ve de her ikisini de benimseyerek adım atmak isteyen benim girişimlerim, yarıda kesildi. KKTC tümden Serbest Bölge ve Vergisiz Cennet yapılamadı. Oysa dünyada örnekleri hâlâ gelişmektedir...İşte en büyük örnek Hong Kong'dan bayrağı devralan Singapore...Ve de ABD'nin etrafındaki adalar. İngiltere bile AB'ye girmesine rağmen Serbest Bölgelerini koruyor...

KKTC, Onur Öymen'in görüşünü ve girişimlerini benimseyip ciddi adım atmamakla büyük bir fırsatı kaçırdı.