Robotların Mekkesi - NEOM Devleti

Hanson Robotics tarafından geliştirilen ve “Bilgelik” manasına gelen Sophia adlı robota vatandaşlık veren ilk ülke olarak tarihe geçen Suudi Arabistan/Arabistan’a, çölün derinliklerinde yeni bir devlet kuruyor/kurduruluyor, Dijital bir Devlet. NEOM Devleti. Robotlar Devleti kuruluyor. Petrol parasıyla finanse edilen 500 milyar dolarlık bir çöl rüyası.

NEOM Devleti’nin en büyük yatırımcıları İsrail ve ABD; Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, toprak verdikleri için ortak.

Bu yeni kurulacak Robotlar Devleti’nde robot sayısı insan sayısından fazla olacak.

NEOM Danışma Kurulunda da yer alan Japon teknoloji devi SoftBank'ın kurucusu, geleceğin internet üzerinde alıcı ve satıcıların buluşma platformu olacağını en başta görüp Alibaba'nın ilk yatırımcılarından ve Japonya'nın en zengin insanı olan Masayoshi Son günümüzde yeterince zeki olmayan “Yapay Zekaya” sahip robotların 30 yıl içinde insanlardan çok daha zeki varlıklar haline geleceğini düşünüyor.

Masayoshi Son, “Yapay Zeka”nın IQ'sunun 2047 yılına kadar 10.000'e ulaşacağını iddia ediyor. Bu sayıyı insanların IQ değerleriyle karşılaştıran Son, normal bir insanın IQ değerinin 100, dahi olarak nitelendirilen kişilerin ise 200 olduğunu açıkladı. 130 ve üzerinde IQ değerine sahip olan kişilerin yüksek IQ'ya sahip kişiler olduğunu belirten Son, böylece gelecekte yapay zekanın ortalama bir insandan 100 kat daha zeki olabileceğini düşünüyor. Son, ayrıca bu durumun gerçekleşmesiyle birlikte ''Teknolojik Tekillik'' düşüncesinin de gerçeğe dönüşeceğini öngörüyor.

“Yapay Zeka”nın insan zekasının ötesine geçmesi anlamına gelen Teknolojik Tekilliğin bu yüzyılda gerçekleşeceği konusunda herhangi bir şüphesi olmadığını açıklayan girişim dehası Masayoshi Son, Yapay Zekanın bütün endüstrileri önemli ölçüde değiştireceğine inananlar arasında yer alıyor.

Birçok yazar ve stratejistin NEOM Kenti olarak isimlendirdiği bu projeyi ben bir devlet olarak isimlendiriyorum. Neden mi?. Çünkü, NEOM, kendi hükümeti ve yasalarıyla yarı özerk bir bölge olacak, ama şimdilik. Demokrasinin yönetim biçimi olacağını varsayarak, İnsan sayısından fazla robotun olduğu bir devlette yapılacak olası bir seçimde sonucu öngörebilmek çok da zor olmasa gerek, kaldı ki yapay zeka teknolojisininde gücün hangi devletlerde olduğunu da unutmamak lazım.

NEOM Devleti, Suudi Arabistan'ın petrole bağımlı ekonomisini çeşitlendirme amaçları çerçevesinde 24 Ekim 2017’de Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından açıklanmıştı.

The Washington Times gazetesi 24 Ekim 2017’de “Neom, a mecca for robots” başlığını kullanmıştı. Yani, Robotların Mekke’si NEOM.

Peki, insanlıktan dışlanmış robotların kuracağı bu yeni Robotlar Devleti vaat edilmiş topraklarda mı hüküm sürecekler?. Deccal’in Robot Devleti burada mı yükselecek? Suudi Arabistan bu kadar geniş topraklara sahip olmasına rağmen Sina yarımadasından toprağa neden ihtiyaç duyuyor? Neden bu projeyi kendi topraklarında yapmıyor? gibi komplo teorilerini başka bir yazımda derinlemesine aktaracağım.

Tüm dünya dillerinde kolay telaffuz edilmesini sağlamak amacıyla bu devlete 'NEOM' adı verildi. NEOM, İngilizce'deki 'new' ve Arapça'daki 'Müstakbel' kelimesinin ilk harfinin birleşiminden oluşuyor.

Suudi Arabistan’ın, ülkenin petrol gelirlerine olan bağımlılığını azaltmak için geliştirdiği Vizyon 2030 planının başarısında, turizm gelirlerinin artırılması son derece önemli bir yer işgal ediyor.

Suudi Arabistan çölünün derinliklerinde, Kızıldeniz'e bakan NEOM Devleti şekillenmeye başlıyor. Suudi Arabistan, New York'un 33 katı büyüklüğünde yaklaşık 10.000 mil kare, sıfırdan fütüristik bir mega şehir inşa ediyor. “Yeni gelecek” anlamına gelen NEOM, ileri teknolojiye dayanan sürdürülebilir yaşam için yeni bir model yaratmaya hazırlanıyor. NEOM tam olarak ne vaat ediyor? Ve bu vaatler gerçek olacak mı?. Veritatem dies aperit, yani zaman gerçeği açığa çıkarır.

NEOM, hayal gücünü zorlayan cesur proje önerileriyle de medyanın ilgisini çekmiş durumda. Devlet, dev bir yapay ay tarafından aydınlatılacak ve bulut tohumlama teknolojisi kullanılarak yapay yağmur yaratılacak. Robotik dinozorların bulunduğu bir cazibe parkı ve kumsallarında karanlıkta parlayan kumlu bir sahil şeridi içerecek. Suudi yetkililere göre, eğitim ve öğretim holografik öğretmenler tarafından sağlanacak ve insanlar uçan taksilerde dolaşacaklar.

NEOM, önümüzdeki yıllarda Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu ile yerel ve uluslararası yatırımcılar tarafından 500 milyar dolardan fazla destek alacak.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman NEOM’u “NEOM, Singapur'dan 35 kat daha büyük bir alana sahip. NEOM, cesur bir vizyon. NEOM, yaşayan bir laboratuvar ve inovasyon merkezi. Yaşam ve çalışma için sürdürülebilir bir ekosistem. NEOM, Yeni Gelecek için bir model.” şeklinde anlatıyor.

NEOM’un Suudi Arabistan’ın GSYİH'sına katkısının 2030'a kadar en az 100 milyar dolar olacağı öngörülmektedir.

Danışma Kurulundaki isimler dikkat çekmektedir:

1. ALEXANDRA COUSTEAU, Oceans 2050 Vakfı Kurucu Ortağı ve Başkanı
2. MARC RAIBERT, Boston Dynamics Kurucusu ve CEO'su
3. JEAN FRÉCHET, Ünlü Kimya Profesörü
4. ANDREW LIVERIS, Dow Chemical and Executive'in eski Başkanı ve CEO'su DowDuPont Başkanı
5. CARLO RATTI, Kent Teknolojileri Profesörü ve Planlama Direktörü (MIT SENSEable City Lab)
6. JOHN ROSSANT, NewCities Vakfı Kurucusu ve Başkanı
7. MASAYOSHI SON, SoftBank Group Corp.’un Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su
8. TIMOTHY COLLINS, Ripplewood Advisors, L.L.C.'nin Kurucusu ve CEO'su
9. ROB SPEYER, Tishman Speyer Başkanı ve CEO'su
10. ALI SHIHABI, Yazar ve Köşe yazarı

NEOM Devleti’ne hizmet edecek diğer 2 proje “Kızıl Deniz” ve “Qiddiya” Projeleridir.

Kızıl Deniz Projesi, Suudi Arabistan’nın Kızıldeniz kıyılarındaki 34,000 km2’lik alanda 22 adanın lüks tatil yerlerine dönüştürülmesini içermektedir.

Qiddiya Projesi ise Suudi Arabistan’ı, Vizyon 2030 yolunda belirlenen hedeflere  ulaştıracak olan Giga projelerin sonuncusudur. Qiddiya, Riyad’ın batısında 334 km2’lik bir alanı kapsayan ve 3 aşamada hayata geçirilecek olan, dünyanın en büyük eğlence projesidir. Disney World’ün 2.5 katı, New York’taki Central Park’ın ise 100 katı büyüklüktedir.

Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu (PIF), 2017 yılında dünyanın en büyük teknoloji yatırım fonlarından biri olan SoftBank’a 45 milyar $ yatırım yaparak, bugüne kadarki en büyük yatırımını gerçekleştirmiştir. Ayrıca Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu, teknoloji ve ortaya çıkan trendlerin en büyük yatırımcılarından biri olma hedefi doğrultusunda, ulaştırma ve teknoloji sektörlerinde dünya liderlerinden biri olan UBER’in de %5 hissesini satın alarak 3,5 milyar $ bir yatırım yapmıştır. Yine Ağustos 2018’de TESLA’ya 2 milyar $ bir yatırım yapmıştır.

Aralık 2019’da dünyanın bugüne kadar ki en büyük halka arzı olan Suudi Arabistan Petrol Şirketi Aramco’nun, şirket hisselerinin %1,5’i 32 riyalden (8,53$) satılmıştır. İlk halka arzından 25,59 milyar $ gelir elde eden Aramco, Çinli e-ticaret devi Alibaba’yı geride bırakmıştır. Piyasadeğeri 1,1 trilyon $ olan teknoloji devi Apple’ı da geride bırakan Aramco, halka arz sonrasında 2,06 trilyon $ piyasa değerine ulaşmıştır. Kendisini takip eden en büyük beş petrol şirketinin (Exxon Mobile, Total, Royal Dutch Shell, Chevron ve BP) toplam değerinden daha büyük bir piyasa değerine ulaşan Aramco, dünyanın en karlı şirketi olmuştur.

NEOM Devlet sınırları içerisinde yer alan Tiran ve Sanafir adalarının egemenliğinin Suudi Arabistan'a geçmesini öngören anlaşma, Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz'in Mısır ziyareti sırasında 8 Nisan 2016 tarihinde imzalanmıştı. Söz konusu anlaşmayı Sayıştay'ın iptal etmesine rağmen, Mısır Parlamentosu 14 Haziran 2017 tarihinde onaylamıştı. Anlaşma 17 Ağustos 2017'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Kızıldeniz'in kuzeyinde Akabe Körfezi yakınlarında yer alan Tiran ve Sanafir adalarının deniz ulaşımı bakımından stratejik önemi bulunuyor. Tiran ve Sanafir, İsrail ile Mısır arasında imzalanan barış anlaşması gereğince C bölgesi kapsamında yer alıyor.

Tiran, İsrail'in Kızıl Deniz'e açılmak için kullandığı stratejik öneme sahip Tiran Boğazı'nın girişinde bulunuyor. İsrail bu adaları 1956 ve 1967'de işgal etmiş ancak sonradan Mısır'a iade etmişti. Tiran adasının yüzölçümü 88 km²'dir. Sanafir adasının yüzölçümü 33 km²'dir.

NEOM’u öne çıkaran maddelere baktığımızda;

• NEOM, Suudi Arabistan tarafından yönlendirilir ve finanse edilirken, dünyanın her yerinden insanlar tarafından yönetilecek, doldurulacak ve finanse edilecek uluslararası bir projedir.
• NEOM, bu dünyada yeni bir şeyler yaratmak isteyen hayalperestlerin kenti olacak ve burada geleneksel yatırımlara yer verilmeyecek.
• NEOM, sürdürülebilir yaşam, çalışma ve refah için yeni bir model oluşturmanın bir parçası olmak isteyenlerin yani büyük hayalleri olanların gideceği bir yer olacak.
• NEOM'un enerjisi, sadece güneş ve rüzgar enerjileriyle tedarik edilecek.
• Dünya nüfusunun yüzde 70'i NEOM'a maksimum 8 saat içinde ulaşım sağlayabilecek.
• NEOM’un nüfusu gelişmesine paralel organik olarak büyürken, 2030 yılına kadar NEOM'un 1 milyon sakinine ev sahipliği yapması bekleniyor.
• Bölge dünyanın kavşak noktasındadır: Dünya nüfusunun yüzde 40'ı NEOM'a dört saatten daha kısa bir sürede ulaşabilecek; dünya ticaretinin yaklaşık % 10'u zaten Kızıldeniz'den geçiyor. NEOM’un yeni havaalanına uçak Londra’ya sadece 5 saat, Dubai ve Kahire’ye 2 saat, Zürih’e ise sadece 5.5 saat uzaklıktadır.

Ancak NEOM sadece bir dizi yenilik mekanından daha fazlası olmaya hazırlanıyor. NEOM, kasabaları ve şehirleri, limanları ve işletme bölgelerini, araştırma merkezlerini, spor ve eğlence mekanlarını ve turistik yerleri içerecektir. Kendisini büyük hayaller kurmak ve yeni bir sürdürülebilir gelecek inşa etmek isteyen insanlar için bir ev ve işyeri olarak tanımlıyor. Resmi web sitesine göre, Devlet, girişimciliğin ve yeniliğin seyrini şekillendirdiği yaşayan bir laboratuvar olarak hizmet edecek.

Vaat edilen geleceği inşa etmek için NEOM çok çeşitli sektörleri hedefliyor. Şehir, %100 yenilenebilir enerji, su yönetimi için sıfır atık ve geleneksel gıda sistemlerini dönüştürmeyi hedefliyor. Yeni nesil bir sağlık sistemi oluşturmak için ise biyoteknoloji ve genetiği kullanmak istiyor. İnsanlar ve makineler arasındaki boşluğun harmanlandığı, robotların canlandığı ve yapay zeka ve nesnelerin interneti’nin dünyayı şekillendirdiği bir ortam öngörüyor.

Eğitimin geleceğinden sorumlu yöneticisi Christopher Tompkins “Eğitim kişiselleştirilmiş, sürükleyici, gömülü, bağlantılı, evrimsel ve çeşitli olmalıdır. NEOM gerçekten geleceğin okulunu inşa ediyor” açıklamasında bulunuyor.

NEOM'un Geleceğin Enerji Sektörü Başkanı Peter Terium, NEOM'un yenilenebilir enerji için küresel lider merkez haline getirmek için çalışmalarını yürüttüklerinin altını çiziyor.

NEOM, daha sürdürülebilir ve yaşanabilir bir gelecek için kilit ekonomik sektörler geliştirmeyi hedeflemektedir. Kilit sektörler şu şekilde tanımlanmıştır:

• Enerjinin Geleceği
• Suyun Geleceği
• Mobilitenin Geleceği
• Biyoteknolojinin Geleceği
• Gıdanın Geleceği
• Üretimin Geleceği
• Medyanın Geleceği
• Eğlence, Kültür ve Modanın Geleceği
• Teknoloji ve Dijitalin Geleceği
• Turizmin Geleceği
• Sporun Geleceği
• Tasarım ve Yapının Geleceği
• Hizmetlerin Geleceği
• Sağlık ve Mutluluğun Geleceği
• Eğitimin Geleceği
• Yaşanabilirliğin Geleceği

Bu kadar medyatik bir projenin karanlık yüzüne baktığımızda, çoğunlukla savaş vaat eden Bedevi kabilelerinin üyeleri olan 20.000'den fazla insanın sınır dışı edilmesini içeriyor. Çölün sakinleri gelecekteki NEOM'a yer açmak için çoğunlukla çöl bölgesindeki topraklarını terk etme emri aldılar.

“İnsanların zorla uzaklaştırılmasına karşıyım. Ayrılmak istemiyorum, evimde kalmak istiyorum. Tazminat istemiyorum, hiçbir şey istemiyorum. Sadece evimi istiyorum.” NEOM projesi için evinden vazgeçmeyi reddeden Suudi kabile lideri öldürülmüştü.

NEOM inşaatının büyük kısmının önümüzdeki 7-10 yıl içinde tamamlanmasını beklenen proje hala emekleme aşamasındadır ve sakinlerin direnişinden daha fazla, gerçekleşen iki küresel kriz NEOM’ın geleceğini tehdit etmektedir: yeni Koronavirüs pandemisinin tetiklediği sağlık krizi ve üst kademelerini sarsan petrol krizi. Varil fiyatlarının düşmesi ve ufukta küresel bir durgunluk ile Suudi krallığı, kamu harcamalarını kısmak ve en azından projeyi yavaşlatmak zorunda kalacak.

Yönetimin aksine yerel halk tarafından bir FİRAVUNLAŞMA PROJESİ olarak görülen NEOM DEVLETİ'ne direniş artıyor.

Yaklaşık 5 Milyar yaşında olduğu tahmin edilen, şu an için üzerinde yaşam olduğu bilinen tek gezegen olan, Bir bowling topundan bile daha pürüzsüz olan, Denizlerindeki atıkların %90’ı plastikler olan, Okyanuslarında yaklaşık 1 Milyon türün yaşadığı tahmin edilen, toplam altının %99'u, çekirdeği içerisinde bulunan, bugüne kadar yaklaşık 108 Milyar insanın yaşadığı tahmin edilen, 13.000 KM (on üç bin) çapındaki, Birleşmiş Milletler raporlarına göre her yıl yaklaşık 6 MİLYON ÇOCUĞUN, yani günde 16 bin 500 (16.500) ÇOCUĞUN yetersiz beslenme veya açlık sebebiyle hayatını kaybettiği, yine Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı'nın yaptığı çalışmalara göre dünyada açlık çeken bir çocuğun günlük ortalama gıda masrafının sadece 65 KURUŞ;

olan yaşlı evimizi “NEOM Devleti” daha yaşanabilir bir yuva yapabilecek mi?.

Güneş daha bir parlak mı doğacak?.