Aşı yok anlaşılan...

Başbakan Ersan Saner’in Ankara’da imzaladığı Mali protokolün detaylarını ilerleyen günlerde kaleme alacağız. Başbakanın Ankara ziyaretinde öyle tahmin ediyorum ki tek olumsuz giden ve Kıbrıs Türk Halkını da bu noktada üzen tek şey yeteri kadar aşı desteğinin alınamamış olması oldu. 80 bin aşı dendi 120 bin aşı dendi ancak Ankara zirvesinden çıka çıka 20 bin aşı çıktı.

Hiç şüphe yok ki Türkiye Cumhuriyetine teşekkür etmek gerekir. Çünkü Korona aşısı dünyanın birçok ülkesinde olması gereken oranda değil. Türkiye de de henüz aşılanma oranı olması gereken yerde değil. Bunun sebebi aşının üretiminin yetişmemesi.

Buna rağmen Türkiye son verilen 20 bin doz aşı ile toplamda 100 bin aşı vermiş oldu. Bu da demek oluyor ki 50 bin kişi aşılanmış olacak bu süreçte.

Şikayet edecek pozisyonda değiliz. Türkiye Devleti de imkanlar nispetinde bizlere aşı desteğini sürdürüyor, emin olun sürdürmeye de devam edecektir.

Peki neden Başbakan Saner aşı ile ilgili gitmezden önce hayli umutlu konuştu ? Bunun sebebini de Başbakan dönünce öğreneceğiz artık.

Toplam aşı ile yaklaşık 50 bin kişi aşılanmış olacak. KKTC nüfusunu 400 bin kabul edersek bu oran yaklaşık olarak ülke genelinin % 8’ine tekabül ediyor. Ki yanılmıyorsam Türkiye de de halkın aşılanma oranı % 7’lerde.

Tabii bunu oransal olarak da hesaplamamak lazım. Zira KKTC nüfusu ile Türkiye nüfusu aynı değil.

Aşı sıkıntısının olduğunu varsayarsak muhtemelen tüm KKTC’nin aşılanması bu yıl pek söz konusu olmayabilir. Zaten 2021 yılı sonuna kadar muhtemelen Faz 3 aşısı da üretilmiş olabilir. Gerçi üretilse de Faz 3 yine hiçbir ülkeye yetişmeyecektir.

Sağlık Bakanlığının aşı programının çıkmasının ardından umarım Türkiyemiz bir jest yapar ve mümkünatı varsa 100 bin doz aşı daha gönderir. Zira bu aşılanma hızlı şekilde yapılmazsa KKTC adına konuşacak olursak oldukça zor bir dönem bekliyor bizi.

Hele hele 2021 kışına doğru.

AŞI ÇOK ÖNEMLİ

Genel olarak ülkemizde her ne kadar aşıya şüpheli gözlerle bakılıyor olsa dahi öyle anlıyoruz ki bu aşının bir an önce ülkemize gelmesi ve herkesin aşılanması lazım. İşin daha kötüsü virüsün mutasyona uğramış olması. Virüs mutasyona uğrasa bile normal aşının bu virüse karşı bir koruma sağlayıp sağlamayacağı da bilinmiyor.

Gerçi şu an ki aşıların da ne tür yan etkilerinin olacağı bilinmiyor.

Ama ehveni şer noktasına gelmiş durumdayız.

AŞI YAPTIRILMALI MI?

Herkesin aklında olan bu soruya yaptığım araştırmalarda Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı ProfDr  ReşitMıstık’ın açıklamasından bir alıntı ile sizlere aktarıyorum. Bir hastalığı hafif belirtili veya belirti­siz geçirmek mümkün olabildiği gibi bazı hastalıklar risk gruplarında bazıları da herkeste yüksek oranda ölüme sebebiyet verebildiği (Ku­duz yüzde 100, SARS yüzde 10, MERS yüzde 40, Covid-19 yüzde 2-5 oranında) gibi bazen düşük oranda ölüm ancak yüksek oranda sekellerle (Bir hastalıktan sonra yerleşip kalan işlev veya doku bozukluğu) yaşamaya (çocuk felci, kızamıkta beyin felci vb.) sebep olurlar. Aşı işte hem hastalığı hem de ölümü hem de se­keli iyileşmeyi önlemek için yapılır.

AŞILAR NE KADAR GÜVENLİ? MUTLAKA OKUYUN

BBC Sağlık ve Bilim Muhabiri James Gallagher’ın hazırladığı aşıların ne kadar güvenli olduğu ile ilgili haberi çok da uzun vermeden sizlerle paylaşıyorum.

“Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu'ndan Prof. Stephen Evans "Eğer 'güvenli' derken kesinlikle hiçbir yan etkisi olmamasını kast ediyorsanız hiçbir aşı veya ilaç için güvenli diyemeyiz" diyor ve ekliyor:

"Ben güvenli derken istenmeyen yan etkilerin, ilacın faydasına kıyasla dengesini kastediyorum ve bu aşıda denge açık ara ilacın faydasından yana."

AŞILARDA GÜVENLİK STANDARDI ÇOK YÜKSEK

Bazı ilaçların felaket yan etkileri vardır fakat ilacı kullanmama riskiyle kıyaslandığında önemsiz kalırlar ve bu yüzden hastalara verilirler.

Örneğin kemoterapi ilaçlarının yorgunluk, saç kaybı, anemi, kısırlık, hafıza ve uyku sorunları gibi çok sayıda yan etkisi vardır.

Fakat ilacı kullanmayıp kanserden ölmek bunun karşısında çok daha büyük bir risktir.

Bazı ilaçların ise çoğu kişide hiçbir yan etkisi görülmezken az sayıda kişide ciddi yan etkileri olabiliyor.

Örneğin ibuprofen ağrı kesicisi yaygın olarak kullanılır ama nadir görülen yan etkileri arasında mide kanaması, nefessiz kalma, böbrek hasarı ve midede delinme ihtimali yer alır.

Riskler yine oradadır ama nadiren görüldüğü için ilacı kullanmanın faydası baskın gelir.

BBC'ye konuşan Prof. Evans "Hiçbir ilaç için tamamen güvenli diyemeyiz ama kullanımın bağlamına göre güvenli olduğunu söyleriz" diyor.

Aşıların ilaçlara kıyasla bir farkı var: İlaç hastalara verilir ve zaten hasta olan kişi daha fazla risk alabilir fakat aşı sağlıklı kişilere yapıldığı için riskin son derece küçük olması gerekir.

10 bin sayfalık karar.

Denetleyici kurumların kararları kamuoyuna açıklananlardan çok daha fazla bilgiye dayanır. Bunların yalnızca bir kısmı basın açıklamalarıyla duyurulur.

Verileri saklamak mümkün değildir. Aşıyla ilgili herhangi bir güvenlik çekincesi varsa denetleyici kurumlar bunları görür.

Şirketlerin laboratuvarlardaki testler, hayvanlı deneyler, ilk faz güvenlik deneyleri, ikinci faz doz deneyleri ve üçüncü faz geniş kapsamlı deneylerin tüm verilerini teslim etmesi gerekir.

Prof. Evans, bütün bunların en az 10 bin sayfalık bilgi içerdiğini söylüyor.

Pfizer/BioNTech aşısı Covid-19'u yüzde 95 oranında azaltıyor fakat aşı yapılan yerin acıması, baş ağrısı, üşüme ve kas ağrısı gibi yaygın yan etkileri var. Aşı yapılan her 10 kişiden en az biri bunları hissedebilir.

Bütün bunlar bağışıklık sisteminin çalışmasıyla ilişkilidir ve parasetamol ile idare edilebilir.

NADİR GÖRÜLEN PROBLEMLER

Aşıların henüz görülmemiş yan etkilerinin de olması her zaman mümkündür.

Pfizer/BioNTech aşısı 20 bin kişiye, Moderna 15 bin kişiye ve Oxford/AstraZeneca aşısı da 10 bin kişide denendi.

Yan etkileri görmek için bunlar yeterli bir miktar.

Fakat 50 bin kişiden birinde ortaya çıkan çok nadir bir yan etki bu deneylerde görülmemiş olabilir.

Londra'daki King's College Üniversitesi'nden Dr. Penny Ward, "Aşının lisansını alırken milyonlarca kişide deney yapmadıysanız bu son derece nadir yan etkileri göremeyebilirsiniz" diyor.

Fakat bu durum yalnızca Covid-19 aşısı için değil, bugüne kadar onay alan tüm aşılar için geçerliydi.

Örneğin her yıl yapılan grip aşılarının milyonda bir de olsa Guillain Barresendromu adlı bir sinir sistemi hastalığına yol açması mümkün. Öte yandan grip olan kişilerde bu sendromun oluşma ihtimali bundan daha fazla.

Dr. Ward, "Bir arabaya binip bir yere giderken kimse kaza geçirme ihtimalini düşünüp ona göre karar vermez. Oysa bir aşının sizde yan etki gösterme ihtimali, araba kazası geçirme ihtimalinizden çok daha küçüktür" diyor.

SAHTE HABERLERE İNANMAYIN

Sahte haberler ve aşı hakkındaki komplo teorilerini sosyal medyada görmek mümkün

Bazı insanlar da rastgele ortaya çıkan sağlık sorunlarını aşıya bağlıyor.

Önümüzdeki aylarda bazı korkutucu haberlerin paylaşılacağını tahmin etmek zor değil.

Fakat gerçek şu ki, insanlar sürekli hastalanıyor. İngiltere'de her beş saniyede bir kişi kalp krizi bir kişi de felç geçiriyor.

Her yıl 600 bin kişi ölüyor.

Bir kişinin aşılandıktan kısa bir süre sonra alakasız bir sağlık sorunundan hayatını kaybetmesi gayet mümkün.Bu durum, bazı çocuk aşılarının otizmle ilişkilendirilmesi ve sonrasında yapılma sıklığının düşmesi sonucu çocukların korumasız kalması örneğini tekrarlamamalı.Bu yüzden aşılama programı yaygın bir şekilde uygulanırken soğukkanlılığınızı korumanız lazım.Aşıların güvenliği, uygulanmaya başladıktan sonra uzun süreler takip edilmeye devam ediyor.”

***

GÜNÜN SÖZÜ

“Her güne hayatının en güzel günü olması için şans ver.”

Mark Twain