Yanlış ağaç ekiyoruz...

Günlerdir süren orman yangını zar zor kontrol altına alındı diyecektik ki tekrardan alevlendiğini akşam saatlerinde öğrendik. Ne kadar ilginçtir ki ne zaman yangın çıksa hava mutlaka aşırı rüzgarlı olur. Hava rüzgarlı olduğunda da yangın kolay kolay kontrol altına alınamaz. Bu yıl çıkan bu ikinci büyük yangın oldu ve geçmiş yangınlara oranla hava desteği konusunda şanslıydık. Türkiye’den gelen yangın söndürme uçak ve helikopterleri BM’nin katkısı, Rum tarafının hatta İsrail’in katkısı yangının ancak kontol altına alınmasına vesile oldu. Geçmiş yangınlarda bu kadar hava taşıtından faydalanılmamıştı. Bu nedenle bu yıl meydana gelen iki büyük yangında şanslıydık.

Yaklaşık 600 bin ağacın yanmış olabileceği üzerinde duruluyor. On bin ya da on iki bin dönümün yanmış olabileceği üzerinde duruluyor. Son derece felaket bir durum. Tarım Bakanı Dursun Oğuz yanan bölgeler için 600 bin fidan dikimi yapılması gerektiğini açıkladı. İşte bu açıklama son derece önemli. Güzel 600 bin ağaç ekilmeli ama nasıl ağaçlar ekilmeli.

Bildiğiniz gibi bizde ormanlar ağırlıklı olarak çam üzerine şekillenmiş durumda. Çam çok kolay yanabilen ve ekonomiye hiçbir katkısı olmayan bir ağaç türü. En azından KKTC için durum böyle. Türkiye de çam ağacı çok ama Türkiye’de çam ağacının ekonomiye ciddi katkısı var. çam balı ciddi bir ekonomik gelir, ayrıca çam fıstığı Türk ekonomisi için ciddi bir gelir.

Gelin görün ki bizim ülkemizde çam ağacının kışta odun yakma konusu dışında başka bir ekonomik getirisi yok.

Çam ağacının kozalakları yandığında patlayarak daha uzak yerlere sıçrayarak yangını genişletebiliyor. Bu nedenle Bakan Dursun Oğuz’un bahsettiği 600 bin fidanın yine aynı hata yapılarak çam olmaması gerekiyor.

KKTC ekonomisine faydası dokunacak iki tür ağaç var. Zeytin ile Harup. Bu iki ağaç türü ekilmesi halinde KKTC ekonomisine çok ciddi gelir getirecek ağaç türleri. Özellikle Harup ağacı devletin kontrolünde ekilir ve toplanıp çekirdeğinin ve kabuğunun satılması üzerinde durulursa oldukça yüksek getirisi olan bir ağaç.

Bakan Oğuz’a açık çağrımdır. Benzer hataları tekrarlayıp zeytin ve harup yerine çam ekilmemeli.

YANGINLAR NASIL ENGELLENEBİLİR

Burada başka sorular da ortaya çıkıyor. Tamam bu yangın yanan bir arazi aracından dolayı çıktı. Hatta bunun videosuda sosyal medyada paylaşıldı. Arazinin ortasında park halinde duran bir dozer kısa devreden dolayı kendi başına yandı. Elde olan bilgi bu yönde. Yanan dozerin videosu da var. konuyla ilgili iki kişi de tutuklandı. Soruşturma nereye varacak bekleyip göreceğiz. Peki dünya yangınların çıkmasını önlemekte ne tür yöntemlere baş vuruyor. Bu yangının çıkmasında yaşanan olayların benzerleri daima yaşanabilir.

Bir kere toprağın nemli olması ya da ağaçların nemli olması halinde yangınların bu kadar hızlı yayılmayacağı öne sürülüyor. İşte yanlış ağaç ekimi dedik ya ekilen ağaç türlerinin kuru ya da nemli olması burada çok önem arz ediyor.

Örneğin Kıbrısa özgü Efkalito ağacının aşırı nemli bir ağaç olduğu ve kolay yanmadığı bilinen bir gerçek. Yine bir zeytinin ya da harupun yangının yayılmasını kolaylaştıran özellikleri yok. Üstelik çam ağacından daha nemli ağaçlar olduğunu zor yanan ağaçlar olduğunu biliyoruz.

İKLİM KRİZİ ÇOK ÖNEMLİ

Başta Avrupa Birliği olmak üzere birçok ülkenin sorunlarının en başında gelen konu İklim krizidir. Dünya ısınıyor ve mevsimler değişiyor. Buzulların aşırı ısınmaya bağlı olarak hızla eridiğini hatta bundan dolayı virüslerin çoğaldığı iddia ediliyor. İş yine Tarım Bakanlığına gelip dayanıyor. İklim kriziyle ilgili KKTC nerdedir. Yani bizde Tarım denilince akla çiftçiye ve hayvancıya yapılan ödenekler dışında başka konu çıkmıyor karşımıza.

İklim kriziyle ilgili Tarım Bakanlığı dünyadaki gelişmeleri ne kadar yakından takip ediyor, bu gelişmelere göre Kuzey Kıbrıs’ın bitki örtüsüyle ilgili, ağaçlandırmayla ilgili ne tür tedbirler alıyor ya da alacak. Bunlar önemli sorunlar.

Ne yazık ki biz bu konulara çok ama çok uzağız. Havaların aşırı ısınmasından dolayı yangınlar çıkmaya devam edecek. Asıl mesele yangınların çıkmasını engellemekle beraber hızlı yayılmamasını engelleyecek neler planlanıyor. Bunlar hep cevap bekleyen sorular.

Yoksa görecekesinin belki yarın belki bir hafta sonra yine bir yerlerde yangın çıkacak ve yine dönümlerce arazi yanacak kül olacak.

Tarım Bakanlığının bundan sonraki süreci çok iyi planlaması ve yönetmesi gerekiyor.

En önemlisi de doğru ağaçlandırmanın yapılması ve servise giden helikopterin servisten erken gelmesi gerekiyor..

***

Günün Sözü

"İyimser yaranın üstünde artık kabuk kötümser ise kabuğun altında yine yara görür."

William Shakespeare