Dante’nin ve Hugo’nun eserlerindeki İbn-i Rüşd

Yayın Tarihi: 10/12/19 07:00
okuma süresi: 4 dak.
A- A A+

İbn-i Rüşd, en çok Aristo'nun eserlerinden yaptığı, bugün Batı'da pek çoğu bilerek unutturulmuş Arapçaya tercümeleri ve şerhleriyle ünlüdür. 1150’den önce Avrupa’da Aristo'nun eserlerinin çok azı tercüme edilmişti. Bunlar da dönemin etkili kanaat önderleri olan din adamlarınca rağbet görmeyip incelenmiyordu.

Batı'da Aristo'nun mirasının yeniden keşfedilmesi, İbn Rüşd'ün eserlerinin 12. yüzyıl başlarında Latinceye tercümesiyle başlamıştır. Bu alanda ürettiği kitaplar, olabildiğine dikkat çeker.

İbn-i Rüşd'ün Aristo üzerine çalışmaları otuz yıllık bir dönemi kapsar ve bu dönem içinde erişemediği "Politika" dışında bütün eserlerine şerhler yazmıştır. Eserlerinin İbranice tercümeleri de İbrani Felsefesi üzerinde kalıcı bir etki bırakmıştır.

İbn-i Rüşd'ün düşünceleri, Hristiyan skolastik gelenekten Aristo'nun mantık çalışmalarına değer veren Brabantlı Siger, Thomas Aquinas ve Dacialı Boetius gibi Paris Üniversitesi öğretim görevlileri tarafından benimsenerek geliştirilmiştir.

Thomas Aquinas gibi meşhur skolastik filozoflar, ona ismi yerine "Şârih" (Yorumcu) ve Aristo'ya da "Filozof" diyerek yüksek derecede önem veriyorlardı.

İslâm dünyasında bir okul bırakmamış ve ölümü Endülüs'teki serbest düşünce hayatının sonuna işaret etmiştir.

Orta Çağ'ın Avrupalı skolastiklerinin kendisine gösterdikleri saygıdan ötürü Dante, İbn-i Rüşd'ü İlahi Komedya'da diğer büyük pagan filozoflarla beraber "iltifatın üne borçlu olunduğu" Limbo'da göstermiştir.Victor Hugo'nun, Quasimodo ile Esmeralda'nın talihsiz öyküsünün anlattığı, Notre Dame'ın Kamburu adlı eserinde, bilimle hukukun kaynaklarına değinildiği bir bölümde, İbn-i Rüşd referans verilir. Avrupa'da bilinen adıyla Avveroes ismiyle anılır.James Joyce'un Ulysess adlı eserinde ve Jorge Luis Borges'un La Busca de Averroes (Averroes'in Arayışı) eserinde de, İbn-i Rüşd anılır.

Aslında döneme göre ve şimdilere dahi yansıyan büyük önemini anlamak için birkaç rakam vermekte fayda var: İbn-i Rüşd, tıp alanına 19 eser, edebiyata 5 eser, bilim v felsefeye 59 eser, Aristo temelli 8 büyü eser bırakmıştır. Eserlerinin tamamı doktrin olabilecek kadar değerli ve derindir.

Zamanını düşündüğümüzde, şimdilerde dahi olamayan bir üretim ve kaynak bilgisi yansıttığını görmemiz mümkün.

#mesajınızvar
Levent ÖZADAM'dan
#mesajınızvar
Gözden Kaçmadı
#gozdenkacmadi

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

Diğer Dr. Ferhat ATİK yazıları