Gazze jeopolitiği!

İsrail ve Filistin arasındaki çatışma veya Hamas’a karşı İsrail ‘in operasyonu  aslında küresel jeopolitik mücadelenin bölgesel anlamda bir çatışmaya dönme halidir… Ancak bu küresel mücadeleden bölgesel çatışmaya dönüşen sürecin bu kez bölgesel bir çatışmadan küresel bir sıcak çatışmaya dönüşme kapasitesini içinde barındırdığını da görmemiz gerekir…

Gazze’nin açıklarında yani Münhasır Ekonomik Bölgesi içerisinde bulunan doğal gaz kaynakları bu savaşın nedeni mi sorusunu soran çok…

Bana kalırsa bu sebeplerden birisi olabilir, ancak başka sebeplerin daha ön planda olması pek muhtemel…

Gazze açıklarındaki doğal kaz kaynaklarının 15 yıl Gazze’de yaşayanlara yetebileceği ve bir miktarının da ihraç edilebileceği öngörülüyor…

Enerji arzının 15 yıl içerisinde çeşitleneceğini düşündüğümüzde 15 yıllık bir kullanımının Gazze ve İsrail için önemli bir miktar olduğunu söylemek mümkün… (rezervlerin daha fazla olma ihtimalı üzerinde de duruluyor)

Peki çatışmanın esas nedeni bu mu ?

Çatışmanın ana nedeni budur diyebilmek zor, ancak yine de yakın tarihe göz attığımızda İsrail devletinin Gazze halkına bu enerji kaynağını kullandırmak istemediği açıkça görülüyor… Öyle ki, Gazze yönetimi Britanya şirketleriyle konuya ilişkin işbirliğine yönelse de İsrail’in olası işbirliği projelerine ve ortaklıklarına set çektiği bir gerçeklik….

Gazze konusunun ikici bir jeopolitik boyutu ise Gazze’nin kıta sahanlığı-münhasır ekonomik bölge bağlamında Mısır’ın doğalgaz kaynaklarının bulunduğu Zohr bölgesine olan yakınlığı… Bu yakınlık Gazze’nin jeopolitik önemini artırıyor… Çünkü  ilgili deniz alanında paylaşımın nasıl yapılacağı net değil!

Zohr bölgesindeki doğal gaz kaynaklarının işletilmesine dair %30’luk pay Rusya’nın devlet şirketi Rosneft’e ait, konuya ilişkin anlaşma 2017 yılında yapılmıştı… British Petroleum, ENI, EGAS, Mubadala ve Rosneft tarafından kurulan ortak konsorsiyum bugüne kadar 15 Milyar Dolarlık bir yatırımı Zohr bölgesine yapmış durumdalar. 

Gazze’deki bir statü değişikliği Zohr bölgesini etkilemesi bir olasılık olarak görülürken, Israil’in Süveyş Kanalına alternatif bir kanal projesini de Gazze üzerinden yürürlüğe koymaya çalıştığı da ayrı bir olgu…

İsrail’in Kanal Projesi: Ben Gurion Kanalı

İsrail’in kanal projesi Süveyş kanalına karşı bir alternatif rota oluşturmak anlamında yorumlanabilir. Bu bakımdan Mısır’ın ayrıcalıklı jeopolitik pozisyonuna bir meydan okuma olurken, Rusya’nın Süveyş kanalı çevresindeki etkinliği de bir anlamda arka plana atılabilir ! 

Bu jeopolitik yaklaşım olmasına karşın Israil’in kanal projesi tam anlamıyla Batıya mı hizmet ediyor diye sorulabilir veya sadece Batıya mı? 

Çünkü bu projeyle özellikle Çin ve Hindistan’ın kullanımına açılacak olan bir alan söz konusu ve özellikle bu iki devletin doğal gaz ithalatları gündemde… Öyle ki,  20 Milyar ABD Dolarının üzerinde (bazı kaynaklara göre 50 Milyar ABD Dolarını da bulabilir) mal olması beklenen kanalın projesini Çin Kalkınma Bankası finanse edecek. Bu bağlamda da Hayfa limanının işletmesi de Çin’e verildi… Bu projenin hayat bulması için İsrail Gazze’de etkin olmalı veya Gazze’deki yönetimle uyumlu ortak bir proje yürütmeli ! Çünkü kanalın  Gazze’nin hemen yanı başındaki Aşkelon’dan Eilat’a uzanması bekleniyor. Bununla birlikte Gazze’nin bir kısmını da kapsaması pek muhtemel veya orada bir tampon bölge oluşturma ihtiyacı olabilir ! Tüm bu gelişmeler olurken çatışmanın çıkması kafalardaki soru işaretini artırıyor ! Özellikle İsrail dışındaki Yahudi lobilerinin bu projeye bakış açıları nedir sorusu da sorulabilir ! Yada ABD’nin bakış açısı ve Fransa’nın…

Bu karmaşık jeopolitik fotoğrafa bir de geçtiğimiz aylarda Güney Afrika’daki BRICS zirvesi eklendi diyebiliriz… Çünkü BRICS’e yeni üye olacak olan ülkeler arasında Mısır, Suudi Arabistan ve İran da var… Kısacası Akdeniz havzasında, Kızıl Denizde ve Fars Körfezinde BRICS’in ekonomik bir güç olma durumu söz konusuyken Hamas’ın saldırısı ve İsrail’in sert cevabı geliyor !

Bu da sadece Filistin-İsrail savaşını değil, bölgesel bir istikrasızlığı ve bilinmezliklerle birlikte küresel düzeyde büyük bir savaş potansiyelini de içinde barındırıyor…..

Değişen ittifaklar, birbirleriyle hem işbirliği yapan hem de rekabet halinde olan aktörler…

Gazze jeopolitiği de bu bağlamda ortaya çıkıyor… 

Bu paylaşım merkezli karmaşık ilişkiler ve jeopolitik kavga ise insanlığı öldürüyor…