CANLI: Şap hastalığına karşın önlemler sıralandı; insan sağlığına olumsuz bir etkisi yok!

Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Veteriner Dairesi ve KTMMOB Gıda Mühendisleri Odası, İskele’ye bağlı Boğaziçi köyünde tespit edilen şap hastalığına ilişkin peş peşe açıklamalar yaptı.

Avrupa’da 2025 yılı Ocak ayından itibaren görülmeye başlanan ve yıl ortasından bu yana Türkiye’de ağır ekonomik kayıplara yol açan şap hastalığının, Veteriner Dairesi’ne yapılan ihbar üzerine Boğaziçi köyündeki bir mandırada belirlendiği belirtilirken, hastalığın tespit edilmesinin ardından karantina, aşılama, biyogüvenlik ve giriş-çıkış kısıtlamalarını içeren kapsamlı önlemlerin devreye alındığı, kamuoyuna ise hem hayvancılık sektörü hem de gıda güvenliği açısından uyulması gereken kuralların aktarıldığı bildirildi.

VETERİNER HEKİMLER BİRLİĞİ, ŞAP HASTALIĞININ BOĞAZİÇİ KÖYÜNDE TESPİT EDİLDİĞİNİ AÇIKLADI

Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği, 2025 yılı Ocak ayında Avrupa’nın bazı ülkelerinde görülen ve yıl ortasından itibaren Türkiye’de ağır ekonomik zarara yol açan şap hastalığının, Veteriner Dairesi’ne gelen bir ihbar üzerine Boğaziçi köyünde tespit edildiğini açıkladı.

Veteriner Dairesi personelinin şüpheli vakaya giderek klinik muayene ve numune toplama işlemlerini gerçekleştirdiği, Veteriner Dairesi Viroloji Laboratuvarı’nın ise yaklaşık 5 saat içinde şap hastalığı teşhisini koyduğu bildirildi. Teşhisin ardından sürecin hızla başlatıldığı belirtildi.

Birlik açıklamasında, hastalığın ilk teşhisinden sonraki 24 saat içinde Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde, Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği yönetim kurulu üyeleri, ilgili resmi ve serbest veteriner hekimler ile alanında uzman veteriner hekim danışmanların katılımıyla hızlı bir değerlendirme yapıldığı kaydedildi. Bu değerlendirme sonucunda karantina, aşılama, dezenfeksiyon, çiftlik ve bireysel biyogüvenlik önlemleri, hayvan kesimleri ile hayvan hareketlerinin kontrol ve kısıtlanmasına yönelik tüm önlemlerin alınması ve uygulanması kararı alındığı ifade edildi.

Birlik, ilerleyen süreçte Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile Veteriner Dairesi tarafından alınan önlemlere; başta veteriner hekimler olmak üzere hayvancılık işletmesi sahipleri ve çalışanları, canlı hayvan taşıyıcıları, çiftliklerden süt taşıyan kişiler, yem ve yem hammaddesi taşıyanlar ile özel, belediye ve resmi kurumların dezenfeksiyon faaliyeti yürüten personelinin titizlikle uyması gerektiğini vurguladı.

TESPİTİN ARDINDAN, TARIM VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANLIĞI ALINAN ÖNLEMLERİ SIRALADI

Bakanlık koordinasyonunda, ilgili tüm kuruluşların katılımıyla 14 Aralık tarihinde gerçekleştirilen toplantı sonucunda:

• Veteriner Dairesi başkanlığında, ülkedeki üniversiteler ve alanında uzman isimlerden oluşan bir Teknik Komite kurulduğu,

• Olası bulaş riski bulunan hayvancılık bölgelerinde tedbir amaçlı giriş-çıkışların kontrol altına alındığı,

• Numunenin pozitif çıkması ihtimaline karşı, Türkiye Cumhuriyeti ile yapılan koordinasyon sonucunda ilk etapta 200 bin doz aşının teminine yönelik sürecin tamamlandığı,

• Tüm küçükbaş ve büyükbaş hayvan popülasyonunun aşılanması için ekiplerin oluşturulduğu,

• Veteriner Dairesi ve Teknik Komite öncülüğünde Hayvancılar Birliği ve üreticilere yönelik bilgilendirme yapıldığı, ayrıca bilgilendirici broşür hazırlandığı açıklandı.

TARIM VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANLIĞI: ŞAP HASTALIĞININ İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDE OLUMSUZ BİR ETKİSİ YOK

Açıklamada, şap hastalığının insan sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisinin bulunmadığı, et ve süt ürünlerinin tüketilmesinde herhangi bir sakınca olmadığı vurgulanarak, alınan tüm tedbirlerin hayvancılık sektörünün korunmasına yönelik olduğu belirtildi.

Sürece ilişkin her türlü sorunun muhatabının Veteriner Dairesi başkanlığındaki Teknik Komite olduğu da kaydedildi.

BELEDİYELER DE TEDBİR ALMAYA BAŞLADI: DEZENFEKSİYON ÇALIŞMALARI BAŞLATILDI

Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın Boğaziçi Köyü’nde koyun, keçi ve sığırları etkileyen şap hastalığı semptomlarının gözlemlendiğini açıklamasının ardından, belediyeler bölgede tedbir almaya başladı.

Bu kapsamda Gönyeli-Alayköy Belediyesi, Gönyeli, Alayköy, Yılmazköy ve Kanlıköy Ağıllar Bölgesi girişlerinde hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla dezenfeksiyon çalışmaları başlattı. Belediyeden yapılan açıklamada, vatandaşlardan hayvan hareketlerini geçici olarak kısıtlamaları ve şap hastalığı şüphesi bulunan durumları gecikmeden Veteriner Dairesi’ne bildirmeleri istendi. Açıklamada, hayvan üretici ve yetiştiricilerinin alınan önlemlere göstereceği hassasiyetin büyük önem taşıdığı vurgulandı.

Boğaziçi Köyü’nde ise bir mandırada şap hastalığı şüphesi üzerine bölgeye yönelik kapsamlı önlemler hayata geçirildi. Bölgeye giriş ve çıkışlar kontrol altına alınırken, Polis, Belediyeler, Sivil Savunma ve Veteriner Dairesi ekipleri sahada çalışmalara başladı. Yetkisiz girişlerin engellendiği bölgede, Veteriner Dairesi ve teknik ekiplerin numune alma, saha denetimleri, aşılama ve bilgilendirme çalışmalarını sürdürdüğü; risk değerlendirmelerinin ise Polis ve Sivil Savunma ile koordineli şekilde yapıldığı bildirildi.

Öte yandan Mesarya Belediyesi de bulaşıcı hayvan hastalıklarına karşı önlemler konusunda harekete geçti. Mesarya Belediye Başkanı Ahmet Latif, Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Başkanı Adil Onalt ile bir araya gelerek belde sınırları içerisindeki ağıllarda uygulanabilecek koruyucu tedbirleri değerlendirdi. Toplantıda, hayvan sağlığının korunması, hijyen uygulamaları, üreticilerin bilinçlendirilmesi ve kurumlar arası iş birliğinin önemi vurgulandı. Mesarya Belediyesi, hayvancılık sektörünün korunması amacıyla ilgili paydaşlarla ortak hareket etmeyi sürdüreceğini açıkladı.

GIDA MÜHENDİSLERİ ODASI HALKI UYARDI: NASIL ÖNLEM ALINMALI?

KTMMOB Gıda Mühendisleri Odası da şap hastalığı sürecinde halkın güvenli gıda tüketimi konusunda dikkat etmesi gereken hususları paylaştı.

"ET VE ET ÜRÜNLERİ

• Et ve et ürünleri yalnızca kayıtlı ve denetlenen işletmelerden temin edilmelidir.

• Kaynağı belirsiz ve kayıt dışı etlerden kaçınılmalıdır.

• Etler çiğ ya da az pişmiş tüketilmemelidir.

• Et ve et ürünleri, iç sıcaklığı en az 72 °C’ye ulaşacak şekilde iyice pişirilmelidir.

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ

• Çiğ süt tüketilmemelidir. Ayrıca çiğ sütün ev ortamında yoğurt, peynir, tatlı gibi gıda üretiminde kullanılmasından kaçınılmalıdır.

• Süt ve süt ürünleri pastörize veya UHT işlem görmüş olarak tercih edilmelidir.

• Pastörize edilmemiş sütten yapılan ürünlerden uzak durulmalıdır.

HİJYEN VE SAKLAMA

• Hayvansal gıdalar, soğuk zincir korunarak muhafaza edilmelidir.

• Çiğ ve pişmiş ürünler ayrı kaplarda saklanmalıdır"

Gıda Mühendisleri Odası, hayvansal gıdaların üretimden tüketime kadar tüm aşamalarında hijyen, izlenebilirlik ve uygun ısıl işlem kurallarının eksiksiz uygulanmasının ve tüketici sağlığının korunmasının önemine vurgu yaptı.

ŞAP HASTALIĞI NEDİR?

Öte yandan Kıbrıs Türk Veteriner Hekimler Birliği, şap hastalığına ilişkin kamuoyunu bilgilendirerek hastalığın etkeni, yayılma yolları, hayvanlarda görülen klinik belirtiler ve tanı sürecine dair bilimsel ve teknik bilgileri paylaştı.

Birlik, hastalığın son derece bulaşıcı yapısı ve yol açtığı ekonomik kayıplar nedeniyle erken teşhis, etkin biyogüvenlik önlemleri ve veteriner otoritenin yönlendirmelerine uyulmasının hayati önem taşıdığına dikkat çekti.

HASTALIK ETKENİ

Şap hastalığı, çift tırnaklı hayvanlarda görülen, akut seyirli, son derece bulaşıcı ve hızlı yayılım gösteren viral bir enfeksiyondur. Bulaşma oranı hassas hayvan topluluklarında yüzde 100’e kadar ulaşabilmekte ve bu durum ciddi ekonomik kayıplara yol açmaktadır.

Virüs ısıya dayanıksız olup, 37 °C’de 12 saatte, 60–65 °C’de yarım saatte, 85 °C’de ise birkaç dakika içinde etkisiz hale gelmektedir. Buna karşın düşük sıcaklıklarda ve ani donma-çözülmelere karşı oldukça dayanıklıdır. Enfekte karkaslarda +4 °C’de 24–48 saat canlı kalabilmektedir. Ayrıca yapağı, deri, balya, yem, toprak gibi ortamlarda uzun süre bulaşma yeteneğini koruyabilmektedir.

YAYILMA

Hastalığın en önemli yayılma yolu, havada bulunan virüsün solunum yoluyla alınmasıdır. Enfekte ya da kuluçka dönemindeki hayvanlar; solunum, ağız ve burun akıntıları, deri, süt ve sperma yoluyla virüsü yayabilmektedir. Ayrıca hayvan ürünleri, araç ve ekipmanlar, insanlar, yabani hayvanlar, kuşlar, rüzgâr ve nakil araçları da bulaşmada rol oynayabilmektedir.

Büyükbaş hayvanlarda ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde düşüş ilk belirtiler arasında yer alırken, kısa sürede ağız, dil ve diş etlerinde su dolu kesecikler oluşabilmektedir. Koyun ve keçilerde ise hastalık genellikle daha hafif seyretmekte, çoğunlukla topallıkla kendini göstermektedir.

TANI

Şap hastalığında kesin tanı, klinik bulguların değerlendirilmesi ile birlikte virolojik ve serolojik testler sonucunda konulmaktadır.