Steve Jobs aptal mıydı?

“Bir lider ile takipçisini birbirinden ayıran unsur yenileşimdir (inovasyon)”.

Steve Jobs’un ilham veren yığınlarca sözlerinden biri.

5 Ekim 2011 yılında 56 yaşında yaşama veda eden Steve Jobs’un adını duymamak için dünyada değil, başka bir gezegende yaşamak gerekir.

Bilgisayar teknoljisinin devlerinden olan Jobs en çok Steve Wozniak ile birlikte “Apple Inc”in yaratıcısı olarak bilinir.  iMac, iTunes, Mac OS X, Apple Store, iPod, iTunes Store, iPhone, App Store, and iPad gibi şahaserleri yaratan şirket.

Steve Job’sun dünyanın gelmiş geçmiş en zeki, en yaratıcı insanları arasında olduğu şüphesiz bir gerçek. O yüzden yukarıda attığım başlık niye diye soracaksınız.

Geçen haftaki yazımda okuduğum bir kitaptan bahsetmiştim. “The Psychology of Stupidity – Aptallığın Psikolojisi”. İşte bu kitapta makale yazan onursal Profesör Brigitte Axelrad’ın “Çok Zeki İnsanlar Çok Aptalca Şeylere İnandığında” başlıklı makalesinde örnek olarak kullandığı dehalar arasında Steve Jobs’un ismi de bulunuyor.

2003 yılında Steve Jobs pankreas kanserinden mustarip olduğunu öğrenir. Budist ve vejetaryen olan Jobs geleneksel tıbba şüphe ile bakardı. O yüzden doktorların tümörü ameliyatla alma teklifini reddeder ve homopati, akupunktur, naturopati gibi çeşitli alternatif terapi yöntemlerine ve şifacılara başvurur. Tüm bu yöntemler çalışmayınca ve 2004 yılında kanser bedenine yayılınca ameliyat önerisini kabul eder ama artık iş işten geçmiştir. 2009 yılında ona karaciğer nakli yapılır, ama bu yaşamını ancak iki yıl uzatabilir.

İşte değerli okurlar, Profesör Bridget Axelrad’ın Steve Jobs’u makalesinde örnek gösterme nedeni bu. Axelrad makalesinde bu durumu “şahane bir dehanın inandığı ‘saçma sapan’ kavramlar yüzünden yaşamını kaybetmesi” olarak addeder.

Kişisel olarak bilime inancım sonsuzdur. Ancak zaman zaman bilimcilerin dar görüşleri, beyinlerinin değişikliğe açık olmaması, bilimsel bir ispatı olmayan hiçbir şeye inanmamaları oldukça züppe, esnek olmayan bir yaklaşımdır. Ancak bazı ünlü bilimciler bu trende karşı istisna olmuşlardır, olmaya devam etmektedirler. Örneğin Psişik Araştırmalar Enstitüsünün ilk Başkanı William James, Analitik Psikolojinin Babası Carl Jung, bilim düşünürü Carl Popper, v.s.

Profesör Axelrad makalesinde alternatif tıp üzerine çok olumsuz sıfatlar kullanmaktadır. Halbuki akupunktur, homopati gibi yöntemler asırlarca kullanılan etkili yöntemlerdir. Tabii bu yöntemler kanser gibi hastalıkların önlenmesinde direkt rol oynamayabilirler, ama hastanın etkileri ile mücadele etmesinde yardımcı olabilirler. Alternatif tıbbın bazen geleneksel tıp ile el ele çalışması gerekir. Steve Jobs tümörün alınması için doktorların ameliyat önerisini kabul etmemekle gerçekten aptallık örneği sergilemiş olabilir. Ama bu alternatif tıbbın “saçma sapan yöntemler” olduğunu ispat etmez.

Alternatif tedavi yöntemlerine yürekten inanan kişilerdenim. Hastalandığımızda doğanın sunduğu şifalı otlarla iyileşen, soğuk algınlığımızı arkamıza “şişe vurdurarak” geçiren, göbeğimiz “düştüğünde” şişe vurulup “kaldırılan”, elimiz, ayağımız çıkıkçılar tarafından düzeltilen neslin çocuklarındanım. Şimdilerde de kış yaklaşırken sevgili dostum İlkay Çıralıya gider, birkaç seans şişe ve akupunktur tedavisi alıp kışı çok şükür fazla hastalanmadan atlatırım.

Daha önce belirttiğim gibi, bazı bilimcilerin züppe, tepeden bakan tavırları hiç de hoş değil. Özellikle amacı insan davranışlarını tanımlama olan psikoloji gibi bilim dallarında çalışanlar alışılagelmiş normlar dışındaki davranışlara karşı daha tedbirli davranmalıdırlar.