KIB-TEK'te 2016'ten beri çalan çanlar ve resmi uyarılar...

74 sonrası elektrik üreten tesislerin Güney Kıbrıs’ta kalması nedeniyle Kıbrıslı Türkler, enerji temini konusunda bağımlı idi…

Teknecik 1995’te “Türkiye katkıları” ile 120 MGW kapasite ile kuruldu: Santral ile enerjide arz güvenliği oldukça gecikmiş bir işti.

Güney Kıbrıs’a bağımlılık, 74 sonrası işte ancak 1995’te sonlanmıştı.

Türkçesi; bugün 74-95 günlerine fiilen dönmüş bulunuyoruz.

Bunu “…iki devlet” yolunda muhakkak “kalkınma hamlesi” tadında yaşıyoruz!

**

1975’te kurulan dikey entegre kamu kuruluşu KIB-TEK, müşterilerin yüzde yüzüne bakıyor!

Dünyada olmayan, bulunmaz cins bir iş…

Tıpkı sadece fuel oil ile üretimde diretmek tadında bir çağdışılık!

2000’lerin başında enerjide önemli talep ve artış nedeniyle elektrik üretimine yatırımcı çekmek için KIBTEK, özel sektör yatırımını teşvik etti ve bu kapsamda AKSA, 2003 yılı ile birlikte üretime katkı yapmaya başladı…

**

Şimdi standart elektrik kesintileri, yakıt sorunları günlerinde özellikle son iki yıldır papağan gibi KIB-TEK’e yatırım şarttır, diye nutuklar çekiliyor…

Ne vakit KIBTEK konuşulsa, bu laflar ediliyor.

Bazı rakamlar veriliyor…

Sloganlar atılıyor.

Sendika da bu konuda “bu şekilde” bas bas bağırıyor…

Yeni vekiller de “yeni tespitler” yapıyormuşçasına bu lafları edip duruyorlar.

Ne sıkıcı!

**

KKTC’de 148 MW özel sektöre, 301 MW kamuya ait olmak üzere 409 MW kurulu kapasite var…

2016 yılında, üstelik de adeta son bir uyarı olarak Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği, -artık bu tarz raporları unuttuğumuz bu yıllarda- “çok ciddi” diyerek kritik bir uyarıyı kayda geçireli 6 sene oluyor…

2016 Ekonomi Durum Raporu sayfa 90’da şöyle deniyor;

“Özel jeneratörlerin frekans katkısı ve reaktif güçlerden dolayı tam kapasite ile çalışmaması nedeniyle, bu kurulu gücün 356 MW’lık kısmı kullanılabilmektedir.

Ağustos 2016’da en yüksek tüketimin olduğu saatte talebi karşılamak için üretim ihtiyacının 317 MW’ye ulaşması, mevcut kapasitenin yeterli olmadığını göstermektedir. Bununla birlikte, Teknecik Santrali’nin 120 MW kapasiteli buhar tribünlerinin ekonomik ömrünü 2025 yılında tamamlaması özel sektöre verilen 148 MW kapasiteli üretim imtiyazının 2024 yılında sona ermesi ve turizm ile yüksek öğretimde yaşanan büyüme ile birlikte artan enerji ihtiyacı düşünüldüğünde, orta vadede KKTC’nin ciddi bir enerji yatırımına ihtiyacı olduğu ortaya çıkmaktadır. Kamu kaynakları ile veya KIB-TEK tarafından bu ihtiyacın karşılanması mümkün gözükmemektedir.”

**

Enerji ihtiyacının olduğu tespit edilmiş ve "ciddi" ifadesi kullanılarak, “enerji yatırımı gerek” denmiş,  uyarılmış…

Ne demek bu?

Bugünlerin “geleceği” mukadder demek!

Üstelik Rusya Ukrayna savaşı da yok ortada!

Hatta tüketimin düştüğü pandemi süreci ile bu kriz duvarına toslamakta zaman bile kazanmışız!

Birbirimizi kandırmayalım…

İhtiyaç duyulan yatırımın da “kamu kaynakları ve KIBTEK tarafından yapıla-ma-yacağına, karşılanamayacağına” da dikkat çekiliyor raporda…

**

Önceki hükümet döneminde KIBTEK’teki yolsuzluklar, sorumlu en üst düzeyde -bakan ve ilgili müsteşar- nezdinde ifade edilmişti.

Bu konuda yargı süreci de bugünlerde başlamış durumda.

Takip eden var mı mahkemeyi?

**

Bu noktada “iki devlet” diyerek KKTC’de her şeyin “içini ve altını boşaltanlar” için şu noktayı kayda geçirmeden geçmeyelim;

Elçilik raporlarında tâ 2015’lerden itibaren bu duruma işaret edilmesine rağmen, 2019 sonrası Türkiye ile imzalanan protokollerde elektrik ile ilgili herhangi bir hüküm yer almıyor!

Almamış!

Son 3 yıldır imzalanan mali protokollerde -üstelik yıllık olmasına rağmen- elektrikteki yatırım ihtiyacına yönelik herhangi bir madde de yok…

Bu protokollerde enerji ve KIBTEK ilgili herhangi bir reform talebi de yok!

Kendi rantını ve çıkarını “öncelik” alan Kıbrıs Türk tarafına alıştık ama Türkiye’nin bizi Akdeniz’in ortasında kaptansız ve dümensiz bırakacağını sanmamıştık…