Çocukluklarda Covid-19’a bağlı MIS-C sendromu nedir?

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd.Doç.Dr. Umut Altunç son haftalarda artan vakalar nedeniyle MIS-C sendromu yeniden gündeme gelmesine dikkat çekerek, “Son iki ay içerisinde Covid-19 enfeksiyonu geçiren çocuklarda görülen uzamış ateş durumunda mutlaka bu hastalığı akla getirmek gerekiyor!” ifadelerini kullandı.

Yaklaşık bir yıl önce yayınlanan yazısında aileleri geçirilmiş Covid-19 hastalığından haftalar sonra gelişen MIS-C rahatsızlığına karşı uyardığını (https://www.cocuklardakoronavirus.com/post/%C3%A7ocuklarda-gizemli-hastal%C4%B1k-koronavir%C3%BCs-ila-ba%C4%9Flant%C4%B1l%C4%B1-olabilir-mi) hatırlatan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd.Doç.Dr. Umut Altunç Çocukluklarda Covid-19’a bağlı MIS-C sendromu konusunda merak edilenleri yanıtladı.

MIS-C NE DEMEKTİR?

MIS-C hastalığı geçirilmiş Covid-19 enfeksiyonu sonrasında, bağışlıklık sistemininde ortaya çıkan bir aşırı duyarlılık sendromudur. Çok fazla miktarda salgılanan Sitokin denilen bağışıklık sistemi elemanları iç organları hedef alarak hasara neden olur. Böylece Cilt, dudak, ağız içi (mukozal dokular), Kalp, Böbrekler, Akciğerler, Sindirim ve Sinir Sistemi başta olmak üzere pek çok organda hasar meydana gelir.

MIS-C COVID-19’DAN NE KADAR ZAMAN SONRA ORTAYA ÇIKAR?

MIS-C hastalığının ilk belirtileri geçirilmiş Covid-19 enfeksiyonundan 2 ila 8 hafta sonra başlayabilir.

COVID-19 GEÇİREN ÇOCUĞUMDA MIS-C GÖRÜLME İHTİMALİ NEDİR? NEYE BAĞLIDIR?

Covid-19 hastalığı geçiren ortalama 1500 çocuktan birinde MIS-C görülme riski vardır (Amerikan CDC verileri). Ülkemizde bu oranlar daha düşük seviyelerdedir. Hastalığın görülmesine zemin hazırlayan genetik yatkınlıklar olduğu düşünülmektedir. Bu konuda çalışmalar sürmektedir.

HANGİ DURUMLARDA MIS-C’DEN ŞÜPHELENMEK GEREKİR ?

Çocuğunuz son 2 ay içinde Covid-19 enfeksiyonu geçirmiş,  iki günden uzun süre düşmeyen ateşi ile birlikte eşlik eden özellikle karın ağrısı, kusma, boyun bezeleri, eklem- baş ağrıları, gözlerde kızarıklık, dilde-dudaklarda yaygın kızarıklık,  el-ayaklarda şişlik, yaygın cilt döküntüleri, nefes darlığı, bilinç bulanıklığı ve genel durumunda bozulma ile seyreden bir hastalık tablosu varsa MIS-C akla gelmeli ve bir uzmana danışılmalıdır.

MIS-C’DE KESİN TANI NASIL KONUR ?

Bu sendromun kesin tanısını koyabilmek için Dünya Sağlık Örgütü , Amerikan CDC kurumu gibi kurumların tanı kriterlerinden yararlanılır. Bu rehberlere göre MIS-C tanısı için gerekli ortak kriterler:

• 21 yaşın altında olmak
• Son 2 ayda COVID-19 enfeksiyonu geçirmiş olmak (hatta yakın temaslı olmak)
• En az iki gün (ortalama 4-5 gün) süren yüksek ateş
• En az iki sistem tutulumu (Kalp, deri, ağız içi, sindirim sistemi, göz, beyin)
• Destekleyici laboratuvar bulguları (CRP, ESR, D-Dimer, ProBNP, Troponin, IL-6, Ferritin vb. Laboratuvar değerlerinin yüksekliği)
• Bu tabloyu açıklayacak başka bir hastalık etkeninin saptanamaması

Bu rehberler uzmanlar için hazırlanmış olup hastalık tanısını hastalık ile ilgili deneyimli bir ekibin koyması önemlidir.

BU HASTALIKLA KARIŞABİLEN BENZER HASTALIKLAR HANGİLERİDİR?

Viral enfeksiyonlar sonrasında görülen, uzun süren ateş ve kalp tutulumu ile seyreden Kawasaki Hastalığı MIS-C ile benzer bir hastalık tablosudur. Bunun haricinde kalbi tutan ağır bakteriyel ve viral enfeksiyonlar (Toksik Şok Sendromu, miyokarditler vb ) MIS-C sendromu ile karıştırılabilir.

MIS-C ÖLÜMCÜL BİR HASTALIK MIDIR?

Hastalık tanısının geciktiği ağır vakalarda organ hasarları hatta ölüm görülebilir.

TEDAVİSİ VAR MIDIR? NASIL YAPILIR?

Erken tanı konulan vakalarda tedavi genellikle başarılı sonuç verir. Hastalığın takip ve tedavisi mutlaka yoğun bakım şartlarında yapılmalıdır. MIS-C tedavisinde bir kan ürünü olan İnsan İmmunglobulinleri (IVIG), Kortikosteroid (Kortizon), serum desteği, kan sulandırıcılar ve gerekli durumlarda kalp ve böbrek destek ilaçları hatta diyaliz uygulanır.

ÇOCUĞUMU MIS-C HASTALIĞINDAN NASIL KORUYABİLİRİM?

Böyle bir koruyucu tedavi yöntemi yoktur! Hastalık Covid-19 ile bağlantılı olduğundan Koronavirüs enfeksiyonuna yönelik tedbirler ve aşılanmak en önemli koruyucu önlemlerdir. Yapılan çalışmalar 5 yaşından itibaren yapılan aşılar ile birlikte Covid-19’a bağlı MIS-C gibi ağır hastalık tablolarının oranının önemli ölçüde azaldığını göstermiştir.