Eski 1 Mayıs'lar

KKTC'de ne kadar demokratik yaşanırsa yaşansın 1 Mayıs'lar Türkiye'de dalgalı bir tarihi serüven izlemiştir. İlk kutlamadan bu güne bakın Türkiye'nin 1 Mayıs'ları nasıl yaşanmış:

1889'da 1 Mayıs işçilerin ortak bayramı olarak kabul edildi.1906'da ise Türkiye'de günümüzde bilinen ilk 1 Mayıs İzmir'de kutlandı.1912 yılında İstanbul'da Osmanlı Sosyalist Fırkası tarafından 1 Mayıs etkinliği düzenlendi.1921'de ise Tersane İşçileri, işgal altındaki İstanbul'da 1 Mayıs'ı kutladı.Bir yıl sonra Ankara'da Türkiye Halk İştirakiyyun Fırkası'nın örgütlediği İmalat-ı Harbiye işçileri arasında 1 Mayıs düzenlendi.1925'te Takrir-i Sükun Kanunu'yla her türlü gösteri ve yürüyüş yasaklanınca, 1 Mayıs da kitlesel olarak kutlanamaz hale geldi. Bu yasak uzun sürecekti.

*

Yasaklar o eski yıllarda kalmadı. Mesela 1971 yılına gelindiğinde Ankara'da grev ve lokavt yasaklandı, 22 dernek kapatıldı, İstanbul'da da öğrenci forumları yasaklandı. Böylelikle eski karar güncellenmiş oldu.

1976 yılında 50 yıllık aradan sonra 1 Mayıs İşçi Bayramı İstanbul Taksim Meydanında yapılan büyük bir mitingle kutlandı. DİSK'in (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) düzenlediği 1976 1 Mayıs'ı, Türkiye'de kitlesel 1 Mayıs kutlamalarının başlangıcı oldu.1977'de İstanbul Taksim Meydanı'nda kutlanan 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları sırasında yaşananlarda 34 kişi öldü, 136 kişi yaralandı. Olay tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti.1979'da ise İstanbul'da 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı ve sokağa çıkma yasağı kondu. Sokağa çıkan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Behice Boran ve 1000'e yakın kişi gözaltına alındı. Behice Boran ve 330 Türkiye İşçi Partili 6 Mayıs'ta tutuklandı.

*

Türkiye'nin acı dönüm noktalarından olan 1980 yılı 12 Eylülünden önceki son "yasal" 1 Mayıs kutlamaları yapıldı. (12 Eylül 1980 askeri darbesi ile cunta, o zamana kadar "Bahar Bayramı" adıyla resmi tatil günü kabul edilen 1 Mayıs, çalışma günleri arasına dahil edildi.)

1989İstanbul'da 1 Mayıs'ı kutlamak için İstiklal Caddesi'nden Taksim'e yürümek isteyen 2000 kişilik grup polis tarafından dağıtıldı. Olaylar nedeniyle vurulan Mehmet Akif Dalcı adlı genç öldü. 1990 yılına geldiğinde İstanbul'un çeşitli semtlerinde yapılan 1 Mayıs eylemlerinde 40 kişi yaralandı, 2 bin kişi gözaltına alındı. 1994'te ise İstanbul ve Ankara'da 1 Mayıs'ı kutladıktan sonra dağılan gruplar polis tarafından coplandı. 1996'da ise Kadıköy, İstanbul, 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlamaları sırasında çıkan olaylarda Dursun Adaba?, Hasan Albayrak ve Levent Yalçın isimli 3 kişi hayatını kaybetti. Gözaltına alınan Akın Rençber ise işkenceler sonucu 20 Mayıs'ta öldü.

Ve 2007. İstanbul Valisi Muammer Güler, 1 Mayıs'ın Taksim Meydanı'nda kutlanmasına izin verilmeyeceğini açıklamıştı. Anadolu Ajansı, toplam 695 kişinin gözaltına alındığını, bunlardan 198 kişinin kadın olduğunu açıkladı.2008 yılında ise İşçi Bayramı'nı Taksim Meydanı'nda kutlamak isteyen işçi sendikalarına yürütme organı izin vermedi. Sabah 06:30'dan itibaren Şişli ve çevresinde toplanan gruplara, polisin müdahalesi biber gazı, gaz bombası, cop, panzer, sapan, ve tazyikli boyalı suyla oldu. CHP milletvekili Mehmet Ali Özpolat, sıkılan biber gazı nedeniyle kalp spazmı geçirdi.2009'da ben de oradaydım. 31 yıl sonra resmi olarak 5 bin kişilik bir grup, DİSK organizasyonuyla Taksim'e çıktı.

2010'dan itibaren ise 2012'ye kadar 3 yıl kutlamalar Taksim'de yapılırken 2013'den itibaren önce

Taksim'deki inşaat çalışmaları nedeniyle izin verilmezken sonrasında ise Taksim dışında kutlama yapılabildi.

Sene 2019 bakalım bugünü tarihe nasıl yazacağız.