Ekonomik yolculukta arabanın makinesi vurdu!

 Ekonomi hızla yön değiştiriyor ve stagflasyon uyarıları art arda gelmeye başladı. 2021 yılı küresel krizi ile arz sorunları ve yüksek enflasyon sebebi ile 2022 için tehlike çanları çalmaya başladı. Büyük resme bakmak lazım ve resimde yükselmiş enflasyon ve arz sorunlarının kalıcı hale gelme durumu ortaya çıktığı takdirde bununla paralel olarak tüketici talepleri de zayıflayacaktır.

Küresel ekonomik krizlerde özellikle kriz dönemlerinde düşük faiz ile aşırı likidite ortaya çıkabilmektedir. Genel politika budur. Ancak enflasyon ile parasal faktörler ve bunun yanında arz sorunu da beraberinde gelince Merkez Bankaları bu durumda ellerindeki araçları kullandıkları için yardıma hükümet gelmeli ve yapısal sorunları çözmek için yardım etmelidir. Hükümet arz tarafına destek vermelidir.

ABD ve Avrupa’da 2023´hazırlanmak için şimdiden 2022 yılını daha sıkı para politikası ve faiz artışları ile desteklemeleri kaçınılmaz olacaktır. Özellikle 2022-2023 yıllarında stagflasyon sonrasında ekonomik büyümeyi bir kenara koyarak küresel enflasyonu kontrol altına almayı hedeflemeliyiz.

ABD varlık alımlarını azaltacaktır parasal genişleme politikasında gerileme olacaktır ve faizleri de artırmayı erteleyeceklerdir. Enflasyon artarken diğer taraftan petrol, kömür ve doğalgaz maliyetleri  yükselerek artacaktır ki bu da beraberinde fiyat baskısını ortaya çıkaracaktır. Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar ve işgücü darlığı da çekirdek enflasyonuna da yansıyacaktır ve ayni zamanda ekonomik büyümeye de zarar verecektir.

2022 yılında ekonomik büyüme süreci Türkiye için özellikle ihracat tarafında çok da mümkün olmayacak gibi duruyor. Hızlı fiyat artışları arz yönünde dediğim gibi sıkıntılar yaratıyor. 2021’de bir önceki yılın baz etkisiyle özellikle ihracat kaynaklı ve döviz kuru destekli büyüme hızlandı. Tüm dünyada yanlış tarım politikalarından kaynaklanan gıda fiyat artışları var. Küresel ısınma da sürüyor. IMF raporunda 2021 yılında dünyanın geneli için öngörülen büyüme oranı % 5,9’dan %4,9’a çekildi. Türkiye’nin ana ihracat pazarı olan Avrupa Birliği için ise büyüme beklentisi %5 iken bu oran %4,3 olarak yeniden değiştirildi.

ABD ile ilgili verilere bakacak olursak Amerika Merkez Bankası’nın enflasyon konusundaki geçici süreye dikkat çekmelerinin aslında yanlış bir  değerlendirme olduğunun bir göstergesi olarak ortaya çıkmaktadır. Özellikle enflasyon tarafında ABD ve AB’deki ülkelerin  durumu çok karışık görünmektedir. Parasal genişleme durdurulsa ekonomik canlılık bitecek, yok eğer faizi artırırlarsa ekonomik canlanmanın bitmesini bırakın buna ilaveten enflasyonda yeniden artışlar ile ortaya çıkacaktır. Küresel ekonomik sistemde 2022 yılında enflasyon ile yine oldukça zor bir yıl ortaya çıkacak gibi görülüyor.