ABD’de bankalar neden battı?

ABD'de son zamanlarda ard arda 3 banka battı. Bunlar Silvergate Capital, Signature Bank ve Silicon Valley Bank. Bu batışların altında aslında ortak bazı sebepler var. Bunlardan birisi özellikle kripto para piyasasında yaşanan düşüşler, diğer bir sebep ise bu bankların portföylerinde taşıdığı yüklü hazine kâğıtlarıdır.

Amerika'nın en büyük bankaları arasında olan Silicon Valley Bank’ın iflası 2008 küresel finansal krizinden beri yaşanan en büyük banka iflası oldu. Hemen ardından ise Signature Bank iflas etti. Silikon Vadisi Bankası'nın ardından New York merkezli Signature Bank'a da kayyum atandı. Üst üste yaşanan banka krizleri sonrası küresel piyasalarda endişe hakim oldu.

Kripto piyasalara odaklı faaliyet gösteren Silvergate Capital geçtiğimiz günlerde operasyonlarını sonlandırmayı ve bankanın tasfiyesini planlamıştı. Banka bünyesindeki 14 milyar dolar civarındaki mevduatları tam olarak geri ödemeyi planladığını da bildirirken, Fed'in agresif faiz artışlarının yanı sıra FTX'in Kasım ayında yaşadığı çöküş ile banka olarak büyük hasar aldı.

Silicon Valley Bank'in ise, geleceğe dönük hedeflerini aşağı yönlü revize ederken, 2,3 milyar dolarlık sermaye artışı açıklaması ve tahvil portföyünde 1,8 milyar dolar ile büyük bir zarar açıklaması ABD banka hisselerinde şok etkisi yaratmıştı. Tahvil pozisyonunu yaklaşık 1,8 milyar dolar zararla kapatan ve 2 milyar doların üzerinde sermaye artırımına gideceğini duyurmasının ardından hisselerindeki sert düşüş %60 seviyelerinde oluşan Silikon Vadisi Bankası da iflasını böylece vermiş oldu.

Silicon Valley Bankası'nda portföylerin yönetilmesi aslında problemli idi; çünkü banka teknoloji sektörüyle aşırı yakındı ve  faiz artışlarından da en kötü etkilenen sektör de bu sektör olduğu için kredi tarafında büyük krizler oldu. Banka portföyünü iyi yönetemediklerinden dolayı Fed'in faizleri artırması portföylere zarar yazdırdı ve bankacılarında uygun yönetimi yapamamaları nedeniyle krizden kaçamadılar.

Tüm bu süreçlerde özellikle de Silicon Valley Bankası’nın batışı Amerika’da panik havası yaratırken, hemen ardından mevduatın tamamının sigorta güvencesinde olduğunun açıklanması panik havasının dağılmasında etkili oldu. Aslında tüm bu zarar devlet tarafından üstlenilmiş oldu.  

Altında son günlerde gördüğümüz yükselişi tetikleyen sebepte aslında bu gelişmelerden ortaya çıkmıştı. Özellikle tüm bu durumlarda güvenilir bir liman olarak kabul edilen altına son hızla yönelmeler devam ediyor.

Talep artışları nedeniyle altın yine yükseldi. Yine aynı şekilde Dolar Endeksi düşerken Euro da Dolara karşı değer kazanarak yoluna devam etti. Gelişmelerin Türkiye’ye etkisi en çok borsada görüldü. Banka hisselerinde ciddi kayıplar yaşandı ve akabinde ise USD/TL kuru yükseldi.   

Amerika Merkez Bankası (FED), iyi bir başlangıç yaparak bu batışların 2008 krizine yol açan tetikleyici ve panik havası yaratacak etkileri önledi. Bu durum Fed’in faiz artırım kararlarını etkileyebilir. Pek çok yorumcu Fed’in faiz artırımında eskisi kadar hızlı ve sert davranmayacağı görüşünde birleşti. İlerleyen haftalarda süreçleri takip edeceğiz.

Türkiye'de bankalar çok düşük faizlerle hazine kâğıtları aldılar. İleride faizler yükselmeye başladığında bu kâğıtların değeri hızla düşerse bu kâğıtları ellerinde tutan bankalar da ayrıca sıkıntı yaşayabilirler. ABD’de hazine kâğıdı faizlerinin enflasyona göre düşüklüğünün yol açtığı negatif reel faiz %4 seviyelerinde ama Türkiye'de bu oran %50 puan civarlarında bu da son derecede sağlıksız görülüyor. Piyasalarda finans sisteminde faizi yanlış uygularsanız çoğu şey yanlış ilerler ve bu durum ilerleyen süreçlerde ortaya çıkar; hemen anlamazsınız ve tek yola girersiniz.