Sadece bir big mac mı?

Yayın Tarihi: 22/05/23 07:00

okuma süresi: 8 dak.

A- A A+

Big mac deyip geçmeyin adamlar big mac endeksi de yapmış. Dünyadaki ülkelerdeki satın alım gücü paritesini big mac fiyatları ile ölçerek artık daha da gerçekçi yapar duruma geldiler. Uzun zamandır olan bu endeks enflasyon oranlarındaki tereddütleri de bir kenara bırakmış oluyor. Tüm ülkeler için ayrı ayrı hesaplanıyor ve satın alma gücü paritesi ortaya çıkıyor. Çok çeşitli metotlar elbette vardır ama ekonomik gidişat için en basit bir ölçüm işte tam da bu big mac endeksidir.

Mcdonald's ürünü olan big mac bu konuda finans dünyasında da ürünü kadar iddialı. Simge haline gelmiş olan bu ürün nelere kadir vallahi.

Big mac endeksi tam olarak nedir derseniz genel olarak dünyanın en önemli finans dergilerinin başında gelen The Economist tarafından 1986 yılının eylül ayında ortaya çıkarılan Big Mac Endeksi, farklı ülkelerdeki para birimlerinin değerlerini karşılaştırabilmek için kullanılıyor. “Satın Alma Gücü Paritesi” temel alınarak hazırlanan bu endeks ile ülkelerin ekonomik durumları, finansal açıdan gelişimleri ve genel piyasa hareketleri hakkında fikir sahibi olunması amaçlanıyor.

1986 yılında ortaya çıkmasıyla birlikte tüm dünyadaki finans çevreleri tarafından hızla kabul gören Big Mac Endeksi, temelde Amerikan Doları üzerinden bir ülkede tek bir Big Mac almak için ödenmesi gereken parayı temsil ediyor. Big Mac Endeksi hesaplanırken tüm para birimleri, öncelikle Amerikan Dolarına çevriliyor. Daha sonra söz konusu ülkede Big Mac’in satış fiyatına göre kaç Amerikan Doları ödenmesi gerektiği hesaplanıyor. Sonuç olarak; Big Mac maliyeti üzerinden listelenen para birimlerinin birbirlerine kıyasla ne kadar değerli olduğu sonucuna ulaşılıyor.

Dünyada 193 ülkeden 123’ünde Big Mac satışı gerçekleşiyor. Dünyada günde 2,5 milyon adet Big Mac tüketiliyor. Bu zamana kadar da yaklaşık 50 milyar adet Big Mac tüketildi. Bu durumda bu uygulamanın yapılması da rakamlara bakıldığı zaman gayet normal. Hesaplaması da oldukça basittir.

Formül: ((Big Mac Yerel Ülke Fiyatı / Big Mac Amerika Fiyatı) / Yerel Para Döviz Kuru)-1

Big Mac endeksine göre Türkiye’de fiyatı 30 TL Big Mac fiyatının Amerika’daki fiyatı 6 USD olduğundan USD/TL kuru 5.00 olmalıdır. Fakat, USD/TL kuru piyasada 13.65’tir ve Türk Lirası olması gereken değere göre dolar karşısında %63,32 oranında değersizdir. Çünkü bir Amerika’da bir birey, Big Mac almak için 6 USD harcarken Türkiye’de bir birey 2.20 USD harcamaktadır. Diğer bir deyişle, Big Mac endeksine göre Amerika’daki 6 USD’nin alım gücüyle Türkiye’deki 2.20 USD nin alım gücü birbirine eşittir.

Türkiye Big Mac Endeksi: (30/6) /13.65)-1 =-%63,37

Ülkeler bazında big mac endeksine bakacak olursak:

1	Switzerland	$6.71	30.33%
2	Norway	$6.26	21.63%
3	Uruguay	$6.08	18.15%
4	Sweden	$5.59	8.53%
5	Canada	$5.25	1.97%
6	United States of America	$5.15	0%
7	Lebanon	$5.08	-1.4%
8	Israel	$4.95	-3.97%
9	United Arab Emirates	$4.9	-4.84%
10	Andorra	$4.77	-7.47%
11	Austria	$4.77	-7.47%
12	Belgium	$4.77	-7.47%
13	Cyprus	$4.77	-7.47%
14	Estonia	$4.77	-7.47%
15	Finland	$4.77	-7.47%
16	France	$4.77	-7.47%
17	Germany	$4.77	-7.47%
18	Greece	$4.77	-7.47%
19	Ireland	$4.77	-7.47%
20	Italy	$4.77	-7.47%
21	Latvia	$4.77	-7.47%
22	Lithuania	$4.77	-7.47%
23	Luxembourg	$4.77	-7.47%
24	Malta	$4.77	-7.47%
25	Monaco	$4.77	-7.47%
26	Netherlands	$4.77	-7.47%
27	Portugal	$4.77	-7.47%
28	Saint Pierre and Miquelon	$4.77	-7.47%
29	Saint-Barthélemy	$4.77	-7.47%
30	San Marino	$4.77	-7.47%
31	Slovakia	$4.77	-7.47%
32	Slovenia	$4.77	-7.47%
33	Spain	$4.77	-7.47%
34	Vatican City	$4.77	-7.47%
35	Australia	$4.63	-10.18%
36	Argentina	$4.57	-11.27%
37	Saudi Arabia	$4.53	-12.09%
38	United Kingdom	$4.44	-13.79%
39	New Zealand	$4.43	-14.04%
40	Brazil	$4.25	-17.53%
41	Bahrain	$4.24	-17.59%
42	Singapore	$4.24	-17.66%
43	Kuwait	$4.23	-17.88%
44	Czech Republic	$3.97	-22.88%
45	Costa Rica	$3.91	-24.12%
46	Nicaragua	$3.87	-24.8%
47	Sri Lanka	$3.72	-27.72%
48	Oman	$3.69	-28.38%
49	Croatia	$3.68	-28.46%
50	Chile	$3.66	-28.89%
51	Honduras	$3.62	-29.79%
52	Poland	$3.59	-30.32%
53	Peru	$3.57	-30.67%
54	Qatar	$3.57	-30.69%
55	People's Republic of China	$3.56	-30.93%
56	South Korea	$3.5	-32%
57	Thailand	$3.5	-32.12%
58	Colombia	$3.48	-32.41%
59	Mexico	$3.43	-33.41%
60	Guatemala	$3.36	-34.67%
61	Jordan	$3.24	-37.11%
62	Pakistan	$3.16	-38.71%
63	Moldova	$3.11	-39.63%
64	Vietnam	$2.95	-42.79%
65	Japan	$2.83	-45.07%
66	Azerbaijan	$2.77	-46.26%
67	Philippines	$2.75	-46.51%
68	Hong Kong	$2.68	-48.06%
69	Turkey	$2.68	-48.04%
70	Hungary	$2.65	-48.59%
71	Taiwan	$2.51	-51.31%
72	Malaysia	$2.45	-52.44%
73	Egypt	$2.43	-52.85%
74	India	$2.39	-53.61%
75	Indonesia	$2.34	-54.62%
76	South Africa	$2.34	-54.52%
77	Romania	$2.28	-55.7%
78	Venezuela	$1.76	-65.77%

Big Mac Endeksi, kimi çevreler tarafından yalnızca tek bir ürünü ele alması sebebiyle eleştirilse de hâlen dünyada oldukça saygı gören bir finansal değerlendirme yöntemi. Uluslararası piyasaları analiz etmek için kullanılan Big Mac Endeksi, farklı seviyelerdeki yatırımcılar tarafından da önemli bir veri olarak kabul ediliyor. Her yıl The Economist dergisi tarafından yeniden yayımlanan endeks, onlarca ülkenin güncel ekonomik durumunu ortaya koymaya devam ediyor. Big Mac Endeksi üzerinden finansal verilerin hesaplanmasına ekonomi çevreleri tarafından “Burgernomics” ismi de veriliyor.

Levent ÖZADAM'dan

#mesajınızvar

Gözden Kaçmadı

#gozdenkacmadi

En güncel gelişmelerden hemen haberdar olmak için

Yorumlar

Dikkat!
Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.